Προωρότητα: φροντίζοντας το νεογνό και τους γονείς
Προωρότητα…Μία λέξη…Αμέτρητες ιστορίες & συναισθήματα πίσω από αυτή. Χαρά, λύπη, αγωνία γενικά, αγωνία για το αύριο, προσμονή, ενοχές, πένθος…Παιδιά που βγήκαν νικητές, παιδιά που πετούν στους ουρανούς, όλα τους μαχητές. Οι πιο γενναίοι μαχητές. Όλα τους έχουν κάτι να μας διδάξουν και κυρίως τη θέληση για ζωή.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Πρόωρο ονομάζεται κάθε μωρό που γεννιέται πριν τις 37 εβδομάδες κύησης. Μεγάλο (ή όψιμο) πρόωρο είναι το 34-36 εβδομάδων, πολύ πρόωρο είναι το 28-32 εβδομάδων και εξαιρετικά πρόωρο το <28 εβδομάδων κύησης. Συνήθως τα πρόωρα μωρά έχουν και χαμηλό βάρος γέννησης, δηλαδή ζυγίζουν λιγότερο από 2,5 κιλά. Εν έτη 2023 ένα μωρό μπορεί να γεννηθεί στις αρχές του 6ου μήνα της εγκυμοσύνης (ή την 22η εβδομάδα κύησης) με εξαιρετικά χαμηλό βάρος γέννησης 500 γραμμάρια ή και λιγότερο και να επιβιώσει.
Πόσο συχνή είναι η προωρότητα;
Περίπου 1 στα 10 παιδιά γεννιούνται πρόωρα σε όλο τον κόσμο. Στη χώρα μας περισσότερα από 8.000 νεογνά το χρόνο γεννιούνται πρόωρα, 1 κάθε ώρα που περνάει.
Που οφείλεται όμως η προωρότητα;
Γνωρίζουμε ότι τα διδυμάκια, τριδυμάκια κ.ο.κ., τα φέρνει νωρίτερα ο «πελαργός», επιπλέον μια λοίμωξη της μητέρας ή άλλες καταστάσεις, όπως αυξημένη πίεση ή σάκχαρο στο αίμα, αποτελούν αίτια προωρότητας. Πολλές φορές όμως δεν ξέρουμε τι προκάλεσε τον πρόωρο τοκετό.
Πως φροντίζουμε τα πρόωρα νεογνά;
Όσο πιο μικρό ένα πρόωρο νεογνό, τόσο μεγαλύτερες οι ανάγκες και ενδεχομένως και οι διακυμάνσεις στο ταξίδι του. Ο νεογνολόγος, είναι ένας παιδίατρος με τεράστια καρδιά, ώστε να χωράει όλες τις μικροσκοπικές καρδούλες που χτυπούν σε μια Μονάδα Νεογνών. Ο νεογνολόγος μαζί με το εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό φροντίζουν τα νεογνά, ώστε να αναπνέουν ήρεμα, μέχρι να τα καταφέρουν να αναπνέουν από μόνα τους χωρίς καμία βοήθεια. Ξαγρυπνούν στο προσκεφάλι τους όταν φουσκώνει η κοιλίτσα. Φροντίζουν τη διατροφή τους, ώστε να μεγαλώνουν σωστά. Προσέχουν σαν κόρη οφθαλμού το πολυτιμότερο όργανο τους, τον εγκέφαλο.
Που βρίσκονται οι γονείς στο ταξίδι της προωρότητας;
Θα σας πω με σιγουριά, που ΔΕΝ πρέπει να βρίσκονται, μακριά τους!
Οι γονείς στέκονται συχνά στην άκρη της θερμοκοιτίδας μετέωροι, πρόωροι κι αυτοί, δεν το περίμεναν τόσο νωρίς, το είχαν φανταστεί εντελώς διαφορετικά. Μπαλόνια ροζ ή γαλάζια δίπλα στο κρεβάτι στο μαιευτήριο, επιστροφή στο σπίτι σε 2-3 μέρες όλοι μαζί. Αντ’ αυτού νέοι όροι και εικόνες εισβάλλουν «βίαια» στην καθημερινότητά τους. ΜΕΝΝ (Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών), θερμοκοιτίδα, διασωλήνωση, αναπνευστήρας, καθετήρας σίτισης (σ.σ. σωληνάκι που εισάγεται από τη μύτη ή το στόμα και καταλήγει στο στομάχι του νεογνού, γιατί ακόμη δεν έχει ωριμάσει επαρκώς το αντανακλαστικό θηλασμού-κατάποσης, ώστε να θηλάσει ή να σιτιστεί από το μπουκάλι), πολλά μηχανήματα, πολλά μπιπ-μπιπ, πολλά σωληνάκια και καλώδια.
Τι οφείλουμε να κάνουμε εμείς για τους γονείς ως επαγγελματίες υγείας;
Να τους αγκαλιάσουμε ψυχικά και σωματικά! Αυτό κάνουμε στο ΜΗΤΕΡΑ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο για την προαγωγή της Ψυχικής Υγείας στην Εγκυμοσύνη και στα πρώτα χρόνια της Ζωής, «ΚΟΙΤΙΔΑ».
Με την ιδρύτρια και Επιστημονικά Υπεύθυνη της Κοιτίδας, την ψυχαναλύτρια κ. Μερόπη Μιχαλέλη, δημιουργήσαμε μια ομάδα ψυχολογικής υποστήριξης και ενδυνάμωσης γονέων πρόωρων νοσηλευόμενων νεογνών, με στόχο να βοηθήσουμε τους γονείς να διαχειριστούν συναισθηματικά την προωρότητα, απαλύνοντας το στρες και τις αγωνίες τους. Οι συναντήσεις πραγματοποιούνται κάθε Τρίτη 14:00 - 15.00, στο Συνεδριακό Κέντρο “Ν. Λούρος” του ΜΗΤΕΡΑ και η συμμετοχή είναι δωρεάν.
Η ανταπόκριση των γονιών είναι μεγάλη. Το ίδιο και η ανάγκη. Ευελπιστούμε ότι η πιλοτική αυτή συνεργασία θα στεριώσει για τα καλά.
Η φροντίδα καγκουρό: η αγκαλιά του γονέα είναι ισχυρή θεραπεία
Ας επιστρέψουμε όμως στην αγκαλιά. Η αγκαλιά είναι θεραπεία. Η αγκαλιά του γονέα, η επαφή δέρμα με δέρμα του γονιού με το νεογνό είναι ισχυρή θεραπεία. Αυτό είναι και το φετινό σύνθημα του EFCNI (European Foundation for the Care of Newborn Infant) (σ.σ. To EFCNI είναι μια οργάνωση, ένα δίκτυο επαγγελματιών υγείας και γονέων που εκπροσωπούν τα συμφέροντα των πρόωρων μωρών και των οικογενειών τους).
Η επαφή δέρμα με δέρμα ή αλλιώς φροντίδα καγκουρό, που προσφέρει ζεστασιά στο μωρό (στην κυριολεξία!), την καλύτερη θερμορρύθμιση δεν την κάνει καμιά θερμοκοιτίδα, αλλά η αγκαλιά του γονέα. Άλλα σημαντικά οφέλη είναι ο καλύτερος ύπνος του νεογνού, η καλύτερη πρόσληψη βάρους, μεγαλύτερα ποσοστά θηλασμού και το «δέσιμο» μεταξύ νεογνού και οικογένειας.
Όπως μας είπε και ο μπαμπάς Σταύρος κάποια στιγμή, «ένιωσα πατέρας, όταν πήρα αγκαλιά τον Φίλιππο για πρώτη φορά». Αυτό είναι η φροντίδα καγκουρό σε μια φράση.
Αντί επιλόγου, θα ήθελα να κλείσω με τα λόγια μιας μητέρας δίδυμων πρόωρων, του Raif και του Harrison, απευθυνόμενη σε εμάς, τους επαγγελματίες υγείας που αποτελούν την πεμπτουσία της Νεογνολογίας: “Βοηθήστε μας να τα βοηθήσουμε να γίνουν τα “καλύτερα” παιδιά που μπορούν να γίνουν, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να γίνουμε οι καλύτεροι γονείς που μπορούμε από την πρώτη μέρα”.
*Άρθρο του Γεώργιου Μαυρογεώργου, Παιδιάτρου Νεογνολόγου, Διευθυντή Μονάδας Εντατικής Θεραπείας ΜΕΝΝ ΜΗΤΕΡΑ.
