Συγγενείς καρδιοπάθειες: Παιδί και άθληση

Οι καρδιακές δυσπλασίες αποτελούν τη συχνότερη μορφή συγγενών (εκ γενετής) ανωμαλιών του εμβρύου.

Περίπου 1 στα 100 παιδιά γεννιούνται με συγγενή καρδιοπάθεια, ενώ περί το 50-60% των παιδιών αυτών θα χρειαστούν κάποια διορθωτική παρέμβαση, κυρίως στην παιδική ηλικία, για να αποκατασταθεί ή να βελτιωθεί η καρδιακή ανατομία και λειτουργία. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των καρδιοπαθών παιδιών καταφέρνουν στις μέρες μας να φτάσουν στην ενηλικίωση σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90%.

Αυτοί οι νεαροί ενήλικες έχουν κίνδυνο να αναπτύξουν αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσο, μεταβολικό σύνδρομο ή και παροδικά ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, όπως και ο γενικός πληθυσμός, ενώ κατά περιπτώσεις διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, όταν συνυπάρχουν παράγοντες κινδύνου για τα ανωτέρω.

Ως εκ τούτου, η απώτερη μακροχρόνια υγεία και επιβίωσή τους εξαρτάται από όλους τους παράγοντες καλής καρδιαγγειακής υγείας, όπως ισχύει και για τον γενικό πληθυσμό. Αυτό συνίσταται σε καλή διατροφή και σωματική δραστηριότητα ή και οργανωμένη άσκηση, στο βαθμό που είναι επιτρεπτό από τον ιατρό τους. Παιδιά στα οποία δεν επιτρέπεται η άθληση γίνονται συνήθως υπέρβαρα με μειωμένη αντοχή στην κόπωση.

Στο παρελθόν επικρατούσε ο μύθος ότι σε παιδιά που είχαν χειρουργηθεί για συγγενή καρδιοπάθεια, δεν επιτρεπόταν η άσκηση, ενώ στις μέρες μας επιστημονικές δημοσιεύσεις έχουν καταδείξει ακριβώς το αντίθετο. Συγκεκριμένα, παιδιά και νεαροί ενήλικες με άρτια αποκατάσταση της καρδιοπάθειας, μπορούν να συμμετέχουν ακόμα και σε πρωταθλητισμό. Κατά αντιστοιχία, ακόμα και για ασθενείς με σοβαρές καρδιοπάθειες, όπως μονήρης κοιλία, συνιστάται να κάνουν διαφόρων επιπέδων άσκηση, ανάλογα με τις ιατρικές οδηγίες, καθώς έχει βρεθεί ότι η δραστηριότητα δύναται να βελτιώσει την καρδιακή λειτουργία, να μειώσει την αρτηριακή πίεση και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και το προσδόκιμο επιβίωσης.  

Επομένως, κάθε παιδί με συγγενή καρδιοπάθεια πρέπει να ενθαρρύνεται να κάνει γυμναστική στο σχολείο του, αλλά και ως εξωσχολική δραστηριότητα, σύμφωνα με τις οδηγίες του ειδικού Παιδοκαρδιολόγου.

Για αυτό το λόγο, η Ευρωπαϊκή Παιδοκαρδιολογική Εταιρεία έχει εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα συνιστώμενα επίπεδα άσκησης για διάφορες συγγενείς καρδιοπάθειες και προτείνει 60 λεπτά μετρίου επιπέδου άσκησης καθημερινά. Η συμβουλευτική αυτή πρέπει πλέον να γίνεται ως ρουτίνα κατά την περιοδική εξέταση του παιδιού από τον Παιδοκαρδιολόγο, καθώς οι βάσεις για έναν υγιή τρόπο ζωής μπαίνουν από νωρίς στην παιδική ηλικία.

Εξαίρεση στα ανωτέρω αποτελούν ασθενείς με σοβαρή πνευμονική υπέρταση, ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων, αρρυθμιολογικά νοσήματα, μυοκαρδιοπάθειες κ.ά. νοσήματα για τα οποία πρέπει να δίδονται εξατομικευμένες συμβουλές. 

*Άρθρο της Δρ Αφροδίτης Τζίφα, Παιδοκαρδιολόγου - Καρδιολόγου Συγγενών Καρδιοπαθειών Ενηλίκων, Δ/ντριας Κλινικής Παιδοκαρδιολογίας και Συγγενών Καρδιοπαθειών Ενηλίκων, Επιστ. Συνεργάτιδας ΥΓΕΙΑ και ΛΗΤΩ.