Exercise stress echo: Δυναμική Υπερηχογραφική Μελέτη Άσκησης

“Χρησιμοποιήστε καρδιά για κάθε καρδιά” (use heart for every heart) ήταν το μήνυμα της φετινής παγκόσμιας ημέρας καρδιάς (29/09), δίνοντας μία ευκαιρία σε όλους μας να χρησιμοποιούμε καλύτερα την καρδιά  με σεβασμό στη φύση και τον άνθρωπο.

Το κάπνισμα, ο διαβήτης, η υψηλή πίεση και χοληστερίνη, η κληρονομικότητα, το χρόνιο άγχος,η καθιστική ζωή, η παχυσαρκία και η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι οι κύριοι παράγοντες καρδιολογικών προβλημάτων που ευθύνονται για 18 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως. Στον αντίποδα, η φυσική δραστηριότητα με τη μεσογειακή διατροφή και τη διενέργεια προληπτικών εξετάσεων προστατεύει μακροπρόθεσμα την καρδιά μας.

Η δυναμική υπερηχογραφική μελέτη άσκησης (exercise stress echo) αποτελεί μία σύγχρονη μέθοδο αξιόπιστης διάγνωσης της στεφανιαίας νόσου σε ασθενείς που μπορούν να ασκηθούν και πραγματοποιείται σε ύπτιο εργομετρικό ποδήλατο ή κυλιόμενο τάπητα με τη χρήση υπερήχων. Για όσους δεν μπορούν να ασκηθούν υπάρχει η δυνατότητα φαρμακευτικής άσκησης. Είναι ένα εξαιρετικά ασφαλές διαγνωστικό εργαλείο, χωρίς τη χρήση ακτινοβολίας ή ραδιενέργειας.

Πώς γίνεται η εξέταση;

Ο εξεταζόμενος φοράει άνετα ρούχα και παπούτσια έχοντας φάει κάτι ελαφρύ για πρωινό. Μετά τη λήψη του ιστορικού, ανεβαίνει στο ύπτιο εργομετρικό ποδήλατο ή στον κυλιόμενο τάπητα για την τοποθέτηση ηλεκτροδίων και τη συνεχή καταγραφή του ρυθμού ενώ στο μπράτσο εφαρμόζεται περιχειρίδα για τη διαδοχική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης. Η διάρκεια της εξέτασης συνήθως δεν ξεπερνά τα 20 λεπτά.

Στην περίπτωση του ύπτιου εργομετρικού ποδηλάτου η λήψη εικόνων ξεκινά με τον ασθενή σε ηρεμία και επαναλαμβάνεται σε κάθε στάδιο της άσκησης μέχρι την εμφάνιση συμπτωμάτων ή την ολοκλήρωση του πρωτοκόλλου, ενώ στην περίπτωση του κυλιόμενου τάπητα λαμβάνονται υπερηχογραφικά εικόνες με τον ασθενή σε ηρεμία και στη συνέχεια η λήψη επαναλαμβάνεται μόλις ο ασθενής τελειώσει την άσκηση και ξαπλώσει στο εξεταστικό κρεβάτι. Στη δεύτερη περίπτωση είναι σημαντικό η καταγραφή των εικόνων να πραγματοποιηθεί σε χρόνο 1-2 λεπτά μετά τον τερματισμό της άσκησης, ώστε να μην χαθούν βραχείας διάρκειας διαταραχές στην κινητικότητα της καρδιάς.

Εάν ο ασθενής είναι παχύσαρκος ή η απεικόνιση της καρδιάς είναι δυσχερής, μπορεί να χορηγηθεί μέσο ηχοαντίθεσης (contrast) με ασφάλεια, ακόμα και σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία.

Στη συνέχεια ο ιατρός ο οποίος θα πρέπει να διαθέτει πιστοποίηση και εμπειρία στην εξέταση θα αναλύσει τις εικόνες και θα ενημερώσει τον ασθενή για το αποτέλεσμα.

Σε ποιους πραγματοποιείται η εξέταση;

Αποτελεί εξέταση εκλογής για την ανίχνευση της μυοκαρδιακής ισχαιμίας σε ασθενείς που μπορούν να ασκηθούν, δεδομένου ότι πραγματοποιείται με φυσική άσκηση, ενώ παρέχει σημαντικές προγνωστικές πληροφορίες για τη λειτουργική ικανότητά τους. Ταυτόχρονα, αξιολογείται η αιμοδυναμική απάντηση, δηλαδή η αρτηριακή πίεση και η καρδιακή συχνότητα, ενώ ανάλογα με την περίπτωση και με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού ελέγχονται πρώιμοι δείκτες συστολικής (strain) και διαστολικής δυσλειτουργίας, η στεφανιαία εφεδρεία ροής στον πρόσθιο κατιόντα κλάδο, η μικροαγγειακή δυσλειτουργία, η παρουσία βιωσιμότητας δηλαδή “ζωντανών¨ μυοκυττάρων μετά από έμφραγμα αλλά και βαλβιδοπάθειες, όπως η ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας.

Κατάλληλοι ασθενείς είναι αυτοί με συμπτώματα, όπως πόνο στο στήθος ή λαχάνιασμα σε κόπωση ή ασυμπτωματικοί ασθενείς με παράγοντες κινδύνου αλλά και αθλητές με έντονη φυσική δραστηριότητα στο πλαίσιο ελέγχου.

Ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο ή με αποκλεισμό αριστερού σκέλους μπορούν επίσης να υποβληθούν στην εξέταση.

Αντενδείξεις για την εξέταση αποτελούν η αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση (>180 mmHg) σε ηρεμία, οι σοβαρές αρρυθμίες και τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα.             

*Άρθρο του Αργύρη Γ. Κρομμύδα, Καρδιολόγου, Υπεύθυνου Τμήματος Καρδιολογικών Υπερήχων Ενηλίκων ΜΗΤΕΡΑ.