Καρδιακή ανεπάρκεια: Η σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι το τελικό στάδιο κάθε σοβαρής καρδιοπάθειας με κύρια αίτια την αρτηριακή υπέρταση, τη στεφανιαία νόσο, τις βαλβιδοπάθειες αλλά και τις μυοκαρδιοπάθειες.

Η καρδιά με την πάροδο του χρόνου διατείνεται, τα τοιχώματά της λεπταίνουν και χάνει τη δυνατότητα της άντλησης αλλά και της προώθησης του αίματος από και προς τους περιφερικούς ιστούς.

Περίπου το 15% των ασθενών με καρδιακά προβλήματα θα καταλήξουν σε καρδιακή ανεπάρκεια. Είναι μια σοβαρή καρδιολογική πάθηση που ευθύνεται για τις περισσότερες εισαγωγές ασθενών άνω των 65 ετών στο νοσοκομείο και συνδέεται με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας.

Οι δύο κύριοι τύποι καρδιακής ανεπάρκειας είναι η χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια και η οξεία καρδιακή ανεπάρκεια. Επίσης, υπάρχει ακόμη ένας τύπος καρδιακής ανεπάρκειας, η  Καρδιακή ανεπάρκεια της δεξιάς κοιλίας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της Καρδιακής Ανεπάρκειας;

Στην καρδιακή ανεπάρκεια τα τοιχώματα της καρδιάς γίνονται αδύναμα και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο έργο τους, δηλαδή να τροφοδοτήσουν με επαρκή ποσότητα αίματος τους περιφερικούς ιστούς.

Επειδή το αίμα και το οξυγόνο δεν επαρκούν για να θρέψουν τους μυς και τα όργανα του σώματος, οι μυς κουράζονται γι’ αυτό και ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζει εύκολα κόπωση.

Αποτέλεσμα αυτής της αδυναμίας είναι:

• Αδυναμία, έντονη σωματική κόπωση και καταβολή
• Δύσπνοια κατά την προσπάθεια ή σε ηρεμία ή κατά τον ύπνο.

Παράλληλα, η καρδιά δεν μπορεί να λειτουργήσει ως αντλία αναρρόφησης του αίματος οπότε το αίμα που δεν μπορεί να γυρίσει πίσω, μαζεύεται στις φλέβες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση μέσα σε αυτές και τα υγρά βρίσκουν διέξοδο στους γύρω ιστούς, κυρίως στα πόδια αλλά και την κοιλιά. Υγρό συσσωρεύεται και στους πνεύμονες προκαλώντας συμφόρηση και δύσπνοια, με αποτέλεσμα οίδημα (πρήξιμο) κυρίως στους αστραγάλους, στα πόδια και στην κοιλιακή χώρα και αύξηση σωματικού βάρους.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Θα πρέπει να γίνει μια διεξοδική κλινική εξέταση και να ερωτηθεί ο ασθενής για τα συμπτώματα, το ιατρικό ιστορικό και τον τρόπο ζωής του. Σε υποψία καρδιακής ανεπάρκειας, θα πρέπει να υποβληθεί σε μια σειρά εξετάσεων.

Από τους ασθενείς με διάγνωση καρδιακής ανεπάρκειας, το 40% αναμένεται να παρουσιάσει υψηλή θνησιμότητα πεθάνει στα επόμενα 5 έτη. Το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται και φθάνει το 80% όταν η διάγνωση αργήσει και γίνει στα προχωρημένα στάδια της νόσου. Συνεπώς, η έγκαιρη διάγνωση της πάθησης είναι πολύ σημαντική.

Ποιες δυνατότητες θεραπείας υπάρχουν;

Η αλλαγή του τρόπου ζωής, όπως το καθημερινό περπάτημα, ο περιορισμός στο αλάτι, η απώλεια βάρους και η αποφυγή καπνίσματος και το αλκοόλ μπορεί να κάνουν τη διαφορά στην πρόληψη της καρδιακής ανεπάρκειας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια πρέπει να παρακολουθεί συστηματικά το βάρος του (με καθημερινό ζύγισμα) και σε περίπτωση που παρατηρήσει σημαντική αλλαγή πρέπει να  ενημερώσει άμεσα τον ιατρό του. Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση ειδικών φαρμάκων που παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των ασθενών.

*Άρθρο του Ηλία Μ. Τσούγκου, Καρδιολόγου, Διευθυντή ΣΤ’ Καρδιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ.