Αγγειακές παθήσεις: Η πρόληψη και ο ρόλος της αγγειοχειρουργικής

«Καλύτερα να προλαμβάνεις παρά να θεραπεύεις» έλεγε ο πατέρας της ιατρικής, ο Ιπποκράτης, πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια, γεγονός που βρίσκει την πλήρη εφαρμογή του και στην περίπτωση της αντιμετώπισης των αγγειακών παθήσεων.

Η ειδικότητα της ιατρικής επιστήμης που εντρυφεί στη φυσιολογία και παθολογία των αγγειακών παθήσεων είναι η αγγειοχειρουργική. Η συγκεκριμένη ειδικότητα στις μέρες μας έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα, προσφέροντας μεγάλη ανακούφιση στους αγγειοπαθείς ασθενείς, καθώς η φαρέτρα της έχει γεμίσει με πολλά σύγχρονα όπλα κατά των αγγειακών νοσημάτων, τα οποία ο σύγχρονος αγγειοχειρουργός οφείλει να χρησιμοποιεί με απόλυτη γνώση, υπευθυνότητα και σύνεση.

«Υπάρχει άραγε τρόπος έτσι ώστε ο σημερινός άνθρωπος να είναι σε θέση να προλαμβάνει τις αγγειακές παθήσεις; Ποιος είναι ο ρόλος της σύγχρονης αγγειοχειρουργικής στην επίτευξη αυτού του στόχου; Για να μπορέσουμε να απαντήσουμε λεπτομερώς και με σαφήνεια στα παραπάνω ερωτήματα, πρέπει να θυμηθούμε ότι: αγγειακές παθήσεις ονομάζονται οι παθήσεις των αρτηριών, των φλεβών και των λεμφαγγείων. Οι πρώτες αποτελούν κύρια απειλή όχι μόνο για την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου αλλά και για την ίδια τη ζωή, οι δεύτερες επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την καθημερινότητα και αποδοτικότητα του ασθενούς, κρύβοντας πολλές φορές σοβαρές επιπλοκές που πιθανώς να τον ταλαιπωρήσουν ενώ σε ακραίες περιπτώσεις μπορούν να αποβούν ιδιαίτερα απειλητικές και για τη ζωή, ενώ οι τρίτες χαρακτηρίζονται από χρονιότητα», επισημαίνει ο κ. Κωνσταντίνος Ν. Ξηρομερίτης, PhD, MSc, Αγγειοχειρουργός - Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Δ? Αγγειοχειρουργικής Κλινικής-Ενδοαυλικό Laser Φλεβικών Παθήσεων Metropolitan General.

Οι αγγειακές παθήσεις μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους ξαφνικά (οξείες) ή σταδιακά (χρόνιες). Οι οξείες αρτηριακές παθήσεις συχνά απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση. Οι χρόνιες χρήζουν παρακολούθησης και θεραπείας ανάλογα με την περίπτωση. Οι οξείες φλεβικές παθήσεις χρήζουν αξιολόγησης και άμεσης υποστήριξης. Οι χρόνιες φλεβικές παθήσεις στις μέρες μας αντιμετωπίζονται σε όσο το δυνατόν πιο πρώιμο στάδιο, ανάλογα πάντα με τη σοβαρότητα του προβλήματος που δημιουργούν και τον κίνδυνο που διατρέχει ο ασθενής.

Τα πλέον χαρακτηριστικά συμπτώματα των αγγειακών παθήσεων που καλούμαστε να αξιολογήσουμε είναι: πόνος στα πόδια (γάμπα, μηρός) στο περπάτημα που αναγκάζει τον ασθενή να διακόψει προσωρινά τη βάδιση, παροδικό θάμβος στην όραση διάρκειας λίγων δευτερολέπτων, παροδική αδυναμία των άκρων διάρκειας λίγων δευτερολέπτων έως και μερικών ωρών, μόρφωμα που ψηλαφάται στην περιοχή της κοιλιάς και σφύζει, σεξουαλική διαταραχή ή δυσλειτουργία σε σχετικά μικρή ηλικία (<60 ετών), αιφνίδιο οίδημα και πόνος στο ένα πάντα άκρο, πρησμένα και κουρασμένα με έντονο αίσθημα βάρους πόδια την ημέρα, που συνήθως υποχωρούν τη νύχτα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι μερικές παθολογικές καταστάσεις προδιαθέτουν σε ανάπτυξη σοβαρών αγγειακών παθήσεων, όπως: σακχαρώδης διαβήτης, υπερχοληστεριναιμία, υπερλιπιδαιμία, αρτηριακή υπέρταση, ομοκυστεϊναιμία, αρρυθμίες, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια κ.ά. για τις αρτηριακές παθήσεις και λήψη ορμονών, παχυσαρκία, χρήση αντισυλληπτικών, κλινοστατισμός κ.ά. για τις φλεβικές παθήσεις. Ο ρόλος της κληρονομικότητας και στις δύο κατηγορίες είναι ιδιαίτερα σημαντικός.

Πολύ μεγάλο ρόλο στη θεραπεία παίζει η πρόληψη, μέσω της γνώσης των επιβλαβών καθημερινών συνηθειών του σύγχρονου ανθρώπου όπως το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, το καθημερινό άγχος, η έλλειψη κίνησης και γυμναστικής, η αδιαφορία για τη σωματική και ψυχική υγεία, η ανεξέλεγκτη διατροφή, η παρατεταμένη ορθοστασία κ.ά.

«Η ύποπτη συμπτωματολογία πρέπει να οδηγεί σε εκτίμηση από ειδικό αγγειοχειρουργό, γεγονός καθόλου επώδυνο ή δυσάρεστο. Η ύπαρξη συγκεκριμένων προδιαθεσικών παραγόντων και καταστάσεων, όπως προαναφέρθηκε, πρέπει να δημιουργεί δύο υποχρεώσεις: αφενός τη σωστή ρύθμιση και έλεγχο αυτών σε συνεργασία πάντα με τον θεράποντα ιατρό και αφετέρου την αξιολόγηση και διερεύνηση από τον αγγειοχειρουργό άλλων πιθανών ασυμπτωματικών αγγειακών νόσων που μπορεί να προκληθούν, όπως η στένωση της καρωτίδας, το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής, η χρόνια απόφραξη των περιφερικών αρτηριών, οι κιρσοί των κάτω άκρων και πολλών άλλων ακόμα», εξηγεί ο ιατρός.

Μεγάλη προσοχή απαιτείται στις επιβλαβείς καθημερινές συνήθειες όπως: το κάπνισμα σε μακροχρόνια βάση, που είναι κάτι περισσότερο από σίγουρο ότι θα προκαλέσει αγγειακά προβλήματα όπως, έμφραγμα μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο και σοβαρή περιφερική αγγειοπάθεια. Το γεγονός όμως ότι σε μικρή ηλικία δεν εμφανίζονται οι επιπλοκές από το τσιγάρο επαναπαύει τους καπνιστές, οι οποίοι θα βρεθούν αργότερα αντιμέτωποι με αυτές.

Η διακοπή του καπνίσματος δεν μειώνει μόνο δραστικά τις αγγειακές νόσους, αλλά δρα και θεραπευτικά ελαττώνοντας τον πόνο και την έκταση των βλαβών, αυξάνοντας κατά πολύ την επιβίωση. Η καθημερινή άσκηση δεν αποτελεί κάτι το δύσκολο ή σύνθετο στην πράξη, απλά το περπάτημα στις καθημερινές μετακινήσεις πρέπει να αντικαταστήσει το μηχανάκι, το λεωφορείο ή το αυτοκίνητο.

Η ψυχαγωγία και διασκέδαση πολύ συχνά συνδέονται με το φαγητό και το ποτό. Αν δεν είναι εύκολο να αλλάξει αυτό, καλό είναι να υπάρχει αυτοπειθαρχία και αυτοπεριορισμός, έτσι ώστε η διασκέδαση να είναι πρώτα της ψυχής και μετά του σώματος.

Στην καθημερινότητά του ο σύγχρονος άνθρωπος καλείται να βρεθεί αντιμέτωπος με σοβαρά και πολυσύνθετα προβλήματα στην οικογένεια, στη δουλειά και στον κοινωνικό περίγυρο που συχνά του δημιουργούν υπερβολικό άγχος και stress, τα οποία σαφώς δρουν επιβαρυντικά όχι μόνο στο αγγειακό σύστημα αλλά στο σύνολο του οργανισμού του. Το πως ο καθένας υπερβαίνει αυτό το πρόβλημα έχει να κάνει με τη σχέση του με τον ίδιο του τον εαυτό, δηλαδή πόσο εκτιμά την προσωπικότητά του.

«Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε ότι ο αγγειοχειρουργός, έχει ρόλο πρωτίστως συμβουλευτικό και στη συνέχεια παρεμβατικό. Έτσι, οφείλει να αξιολογεί τα συμπτώματα, να εξηγεί στον ασθενή του τη φύση του προβλήματος χωρίς να τον τρομάζει και πρώτιστα να τον ενημερώνει επαρκώς και με κάθε λεπτομέρεια για το είδος της θεραπείας, τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και τις πιθανές επιπλοκές. Η εμπιστοσύνη του ασθενούς προς τον ιατρό και ο σεβασμός του ιατρού προς τον ασθενή, αποτελούν την αρτιότερη μορφή συνεργασίας», καταλήγει ο κ. Ξηρομερίτης.