Προϋπολογισμός: Αύξηση ΑΕΠ κατά 6,9% φέτος και 4,5% το 2022
Με το ΑΕΠ να αυξάνεται εφέτος κατά 6,9% και κατά 4,5% το επόμενο έτος, το 2022 αναμένεται να είναι έτος επαναφοράς της ελληνικής οικονομίας σε συνθήκες κανονικότητας. Αυτό αναφέρεται στον προϋπολογισμό που κατατέθηκε στη Βουλή και επισημαίνεται, παράλληλα, ότι στο 4ο τρίμηνο του έτους αναμένεται να έχει ανακτηθεί το σύνολο των ετήσιων απωλειών ΑΕΠ του 2020, με το επίπεδο πραγματικού ΑΕΠ στο τέλος του 2022 να υπερβαίνει το αντίστοιχο επίπεδο του 2019 κατά 1,7%.
Σύμφωνα με το κείμενο του προϋπολογισμού, τα βασικά μεγέθη της οικονομίας έχουν ως εξής:
- Το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 6,9% εφέτος και κατά 4,5% το 2022, από πτώση κατά 9% το 2020.
- Η ανάπτυξη αυτή, βασίζεται κυρίως στην κατανάλωση, τις ιδιωτικές επενδύσεις και τις εξαγωγές. Ειδικότερα, η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί εφέτος κατά 3,3% και κατά 3% το 2022, από μείωση 7,9% το 2020. Οι ιδιωτικές επενδύσεις θα κινηθούν ανοδικά κατά 11,7% εφέτος και κατά 21,9% το 2022 (λόγω και των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης), από πτώση 0,3% πέρυσι. Οι εξαγωγές θα αυξηθούν 14,1% εφέτος και 11,1% το επόμενο έτος, από πτώση 21,5% το 2020. Αυξητικά θα κινηθούν και οι εισαγωγές, αλλά με χαμηλότερο ρυθμό σε σχέση με τις εξαγωγές (+6,6% το 2021 και +8,9% το 2022, από -7,6% το 2020). Ενώ, η δημόσια κατανάλωση θα αυξηθεί εφέτος 4,1% από αύξηση 2,6% πέρυσι, για να μειωθεί κατά 2,8% το 2022 λόγω και της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης για την πανδημία.
- Η ανεργία προβλέπεται να αποκλιμακωθεί περαιτέρω στο 14,2% το 2022 από 15,9% εφέτος και 16,3% πέρυσι.
- Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 0,8% το 2022 από αύξηση 0,6% εφέτος και μείωση 1,3% το 2020.
Αναλυτικά, όπως αναφέρεται στο κείμενο, πρωτεύοντα παράγοντα για την ώθηση της οικονομικής δραστηριότητας το 2022 αποτελεί το ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, με τις πραγματοποιούμενες δαπάνες από τον προϋπολογισμό του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ως αποτέλεσμα, εντός του 2022 η υλοποίηση του σχεδίου αναμένεται να προσδώσει στην ελληνική οικονομία επιπλέον 2,9 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, χωρίς τη συμπερίληψη της μόχλευσης, συμβάλλοντας στη μείωση του μακροχρόνιου επενδυτικού κενού και θέτοντας τις βάσεις για τη διαμόρφωση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα, μέσω της συμβολής του σκέλους των μεταρρυθμίσεων.
Άλλος σημαντικός παράγοντας επιτάχυνσης της ανάπτυξης έναντι του 2021, είναι η σταδιακή επιστροφή σε συνθήκες κανονικότητας από υγειονομικής άποψης στη βάση του υλοποιούμενου προγράμματος εμβολιασμών, η οποία με τη σειρά της θα επιτρέψει την πλήρη ομαλοποίηση της λειτουργίας της αγοράς, αντλώντας επιπλέον οφέλη από τα “κέρδη” της περιόδου της πανδημίας σε όρους ψηφιοποίησης και εξωστρέφειας της οικονομίας. Η επιστροφή στην κανονικότητα αναμένεται να διευκολύνει την περαιτέρω ανάκαμψη του τουριστικού κλάδου, με τις εισπράξεις από το εξωτερικό να αυξάνονται έναντι του 2021 κατά 60%, υποστηρίζοντας παράλληλα την εξομάλυνση των δημοσιονομικών μεγεθών.
Μετά τη διαμόρφωση του ελλείμματος γενικής κυβέρνησης το 2021 κοντά στο ύψος του 2020, λόγω της ακόμα εφαρμοζόμενης επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής, η επιστροφή σε συνθήκες ανάπτυξης το 2022 αναμένεται να περιορίσει το έλλειμμα αισθητά κατά 5,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ κατά ESA, με επαναφορά σε πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023. Ανάλογη βελτίωση εκτιμάται και για το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ, με προσέγγιση του προ κρίσης επιπέδου του.
Ακόμα, ευνοϊκός παράγοντας για τη διαμόρφωση υψηλού ρυθμού ανάπτυξης το 2022 είναι η έναρξη υλοποίησης ορισμένων αναπτυξιακών μέτρων στη λογική της βελτίωσης του επενδυτικού περιβάλλοντος και της εισοδηματικής ενίσχυσης των νοικοκυριών, όπως είχε σχεδιαστεί πριν την επέλαση της πανδημίας. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται η μείωση του συντελεστή φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων από το 24% στο 22%, η παροχή κινήτρων για συνενώσεις και συνεργασίες μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, η θέσπιση φορολογικών κινήτρων για τη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η κατάργηση του φόρου γονικών παροχών και δωρεών για παροχές και δωρεές έως 800.000 ευρώ και η αύξηση του κατώτατου μισθού.
Πέραν των ανωτέρω μέτρων, τον Σεπτέμβριο εφέτος μία ακόμη δέσμη μέτρων ενσωματώθηκε στον πολιτικό σχεδιασμό, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις των παροδικών πληθωριστικών πιέσεων που καταγράφονταν διεθνώς το τρέχον διάστημα, να αποσοβηθεί ο κίνδυνος υστερήσεων στην αγορά εργασίας κατά τη μεταβατική περίοδο μετά την πανδημία και να αποφευχθούν ανισότητες πρόσβασης στην ψηφιακή μετάβαση. Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγονται, η προσαυξημένη έκπτωση για δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία/ενέργεια/ψηφιοποίηση, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη νεολαία, με την παροχή κινήτρων για ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας (πρώτο ένσημο), η μείωση του τέλους συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας, η κατάργηση για τους νέους έως 29 ετών και η σύσταση του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.
Η αύξηση της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης το 2022 αναμένεται να στηριχθεί, πέρα από τη χρήση των συσσωρευμένων αποταμιεύσεων, στην αύξηση της απασχόλησης κατά 2,6% (με το 83,3% των νέων θέσεων εργασίας να αφορά θέσεις μισθωτής απασχόλησης) αλλά και στην αύξηση του ονομαστικού μέσου μισθού κατά 1,1%. Από τις εκτιμήσεις αυτές προκύπτει ώθηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας κατά 4,1% πάνω από το επίπεδο του 2021. Ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται μετριοπαθώς θετικός στο σύνολο του 2022 (0,8%), καθώς οι πληθωριστικές τάσεις του 2021 αναμένεται να αρχίσουν να υποχωρούν κατά τη διάρκεια του 2ου τριμήνου του 2022, επιτρέποντας όφελος σε όρους πραγματικού μέσου μισθού κατά 0,2% έναντι του 2021 στο σύνολο του έτους.
Η επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των πραγματικών επενδύσεων το 2022 στηρίζεται στην υλοποίηση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με άνω του 88% της συνολικής κατανομής επιχορηγήσεων και δανείων για το έτος να κατευθύνονται σε επενδύσεις, εκ των οποίων το 41,6% σε δημόσιες επενδύσεις με υψηλή πολλαπλασιαστική επίδραση. Από την άλλη πλευρά, ο όγκος δημόσιας κατανάλωσης αναμένεται το 2022 να προσαρμοστεί εγγύτερα στα προ πανδημίας επίπεδα, μειούμενος κατά 2,8% σε ετήσια βάση, ενώ το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου σε όρους όγκου αναμένεται να επιδεινωθεί κατά 1,8 ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ, εν μέσω της αύξησης εισαγωγών εξοπλισμού στο πλαίσιο του “Ελλάδα 2.0”.
Οι αβεβαιότητες
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στο κείμενο, οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας περιβάλλονται σήμερα από αυξημένους εξωτερικούς κινδύνους, δεδομένων των αβεβαιοτήτων που συναρτώνται, πρώτον με την εξέλιξη της πανδημίας (εμφάνιση μεταλλάξεων και συνθηκών υψηλότερης μετάδοσης του ιού, διατήρηση εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού), δεύτερον με τον τυχόν πιο μόνιμο χαρακτήρα των τρεχουσών πληθωριστικών πιέσεων διεθνώς και τρίτον με τις γεωπολιτικές εντάσεις και μεταναστευτικές ροές στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
Επιπρόσθετοι εξωγενείς κίνδυνοι για την ελληνική ανάκαμψη διαμορφώνονται δυνητικά από τον κλιματικό παράγοντα. Η όλο και συχνότερη επέλαση φυσικών καταστροφών επιδρά αρνητικά στην ελληνική οικονομία τόσο βραχυπρόθεσμα (όπως το οικονομικό και δημοσιονομικό κόστος των πυρκαγιών του Αυγούστου 2021), όσο και μακροπρόθεσμα σε όρους διατηρησιμότητας των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και δυνατοτήτων ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος. Στο πλαίσιο αυτό, τον Σεπτέμβριο εφέτος συστάθηκε αυτόνομο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, με αποστολή τη διαχείριση φυσικών καταστροφών και κρίσεων και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Από το 2022 έως το 2025, ο σχετικός πολιτικός σχεδιασμός προσανατολίζεται στη διαμόρφωση ενός δικτύου πρόληψης και άμεσης αντίδρασης σε φυσικές καταστροφές, με κάλυψη μέρους της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ.
Από την άλλη πλευρά, ενδογενείς κίνδυνοι για την ευόδωση των οικονομικών προοπτικών του 2022 είναι τα τυχόν εμπόδια στην έγκαιρη υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, καθώς και το ενδεχόμενο εμφάνισης υστερήσεων ή «μόνιμων ουλών» από την πανδημία στον παραγωγικό ιστό της οικονομίας και στην αγορά εργασίας, μετά τη λήξη των κυβερνητικών μέτρων οικονομικής ενίσχυσης.
Το σύνολο των ως άνω (κυρίως εξωγενών) κινδύνων, δημιουργεί ένα περιβάλλον έντονων επισφαλειών για τις μακροοικονομικές και τις δημοσιονομικές προβλέψεις, καθώς κάθε μεταβολή στις συγκεκριμένες εξωτερικές υποθέσεις έχει σημαντική επίδραση στο αποτέλεσμα της προβλεπτικής διαδικασίας.
Κόντρα Σκυλακάκη - Αχτσιόγλου
Η Έφη Αχτσιόγλου, Τομεάρχης Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ, σε δήλωση της αναφέρει «Ο Κρατικός Προϋπολογισμός 2022 που κατατέθηκε σήμερα μάρτυρα ότι η κυβέρνηση δεν είναι απλώς αδιόρθωτη, αλλά έχει καταντήσει επικίνδυνη. Την ώρα που η πανδημία βρίσκεται απολύτως εκτός ελέγχου και η ακρίβεια σαρώνει εργαζόμενους, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και νοικοκυριά, η κυβέρνηση:
- Κόβει 820 εκατ. από τον τακτικό Προϋπολογισμό για την Υγεία. Μάλιστα, αφαιρεί 280 εκατ. από τα δημόσια νοσοκομεία, ενώ κατά 600 εκατ. περικόπτει υγειονομικές και έκτακτες δαπάνες για την πανδημία.
- Μειώνει κατά 1,7 δισ. τις κοινωνικές δαπάνες για πρόνοια, στήριξη των ανέργων και παροχές υγείας, ενώ κρατά καθηλωμένο τον κατώτατο μισθό, και επιβάλλει απλήρωτη εργασία.
- Δεν προβλέπει ούτε ένα νέο μέτρο προστασίας νοικοκυριών κι επιχειρήσεων από τις ανατιμήσεις.
- Μετατρέπει την ακρίβεια σε ευκαιρία για αύξηση των φορολογικών εσόδων: προβλέπει 3,5 δισ. αύξηση φόρων, εκ των οποίον τα 2,3 δισ. από έμμεσους.
- Αφαιρεί από την πραγματική οικονομία 12,3 δισ. κόβοντας όλα τα μέτρα στήριξης σε εργαζόμενους, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Η κυβέρνηση τελικά πανηγυρίζει για μια ανάπτυξη που όχι μόνο βαθαίνει τις ανισότητες, αλλά οικοδομείται στα συντρίμμια της κοινωνικής πλειοψηφίας».
Απαντώντας, ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, Θόδωρος Σκυλακάκης, αναφέρει σε δήλωση του, «Συνιστώ στην κα. Αχτσιόγλου να διαβάσει προσεκτικότερα τον Προϋπολογισμό που κατατέθηκε σήμερα, για να μπορέσει να υπάρξει μια ουσιαστική συζήτηση στο Κοινοβούλιο για την πορεία της οικονομίας και των δημοσίων οικονομικών. Αν είχε αναγνώσει προσεκτικότερα τον Προϋπολογισμό, θα διαπίστωνε ότι:
- Οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία είναι αυξημένες το 2022, τόσο έναντι του 2021 όσο και του 2019, όταν εκτελέστηκε ο τελευταίος προϋπολογισμός του ΣΥΡΙΖΑ. Φτάνουν συνολικά σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης το 2022 στο 6,3% του ΑΕΠ (Πίνακας 2.2). Οι τακτικές δαπάνες για το Υπουργείο Υγείας, χωρίς τις έκτακτες δαπάνες COVID, ανέρχονται σε 4,52 δισ. ευρώ το 2022 έναντι 4,27 δισ. ευρώ το 2021, αυξημένες δηλαδή κατά 250 εκατ. ευρώ. Για το 2021 πραγματοποιήθηκαν δαπάνες COVID από το Υπουργείο Υγείας, επιπλέον των ανωτέρω, 944 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2022 έχουν προβλεφθεί πιστώσεις COVID για την Υγεία 736 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, οι συνολικές δαπάνες αναμένεται να ανέλθουν σε 5.257 εκατ. ευρώ το 2022, έναντι 5.217 εκατ. ευρώ το 2021, αυξημένες κατά 40 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα των νοσοκομείων, σε δημοσιονομική βάση, ανέρχονται σε 2.689 εκατ. ευρώ το 2022, έναντι 2.675 εκατ. ευρώ το 2021, και αυτό χωρίς τις επιπλέον πιστώσεις για την υγεία που έχουν προβλεφθεί στο ειδικό αποθεματικό.
- Οι τακτικές κοινωνικές δαπάνες, χωρίς τις έκτακτες δαπάνες COVID, που ήταν συνδεδεμένες με τα διαδοχικά lock down, είναι επίσης αυξημένες το 2022. Σύμφωνα με τον κοινωνικό προϋπολογισμό, η δαπάνη των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης αυξάνεται κατά 759 εκατ. ευρώ, από τα 43,29 δισ. ευρώ το 2021 σε 44,05 δισ. ευρώ το 2022, ενώ οι τακτικές δαπάνες του ΟΠΕΚΑ (εξαιρουμένων των δαπανών COVID – πρόγραμμα “ΓΕΦΥΡΑ”), αυξάνονται κατά 155 εκατ. ευρώ.
- Μέτρα προστασίας των νοικοκυριών από τις ανατιμήσεις έχουν ήδη ληφθεί (μειώσεις φόρων, έκτακτη βοήθεια στους δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, ενισχύσεις στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις για τους λογαριασμούς ρεύματος, διπλασιασμός του επιδόματος θέρμανσης κ.λπ.) και η Κυβέρνηση θα συνεχίσει να τα λαμβάνει ανάλογα με την εξέλιξη του φαινομένου.
- Τα φορολογικά έσοδα αυξάνονται λόγω της δυναμικής ανάκαμψης που περιλαμβάνεται στο μακροοικονομικό σενάριο. Υπενθυμίζω ότι, με βάση τα στοιχειώδη οικονομικά, όταν αυξάνεται το ΑΕΠ, αυξάνονται καταρχάς οι έμμεσοι φόροι και με χρονική υστέρηση οι άμεσοι φόροι.
Τέλος, η έμμεση προτροπή της κας. Αχτσιόγλου να δαπανήσουμε άλλα 12 δισ. ευρώ το 2022 για μέτρα στήριξης, αντίστοιχα με αυτά που έλαβε η Κυβέρνηση σε περίοδο πολύμηνων lock down, σε μια χρονιά που προβλέπεται κανονική λειτουργία της οικονομίας μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα. Είτε ότι δεν έχει καμία συναίσθηση της δημοσιονομικής πραγματικότητας της χώρας και προτείνει να εθίσουμε την οικονομία σε τεράστια ελλείμματα και να οδηγηθούμε σε ένα ακόμα μνημόνιο, είτε ότι η ιδεοληπτική άποψή της, με βάση την οποία “η κανονικότητα δεν είναι ποτέ ευκαιρία για την αριστερά”, την ωθεί να προβλέπει ότι το 2022 θα είναι νέα χρονιά πανδημίας για την ελληνική οικονομία και όχι χρονιά επανόδου στην κανονικότητα, όπως προβλέπουν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί».
Το ΚΙΝΑΛ αναφέρει «Με αυξημένους φόρους 3,5 δισεκατομύρια ευρώ που θα πληρώσει και πάλι η πλειοψηφία των ελλήνων καταναλωτών, με μειώσεις δαπανών για την υγεία και την ανεργία και με τον πληθωρισμό να κατατρώει τα πενιχρά εισοδήματα, ο Προύπολογισμός του 2022 είναι αναντίστοιχος των Κυβερνητικών πανηγυρισμών. Η Ελλάδα, που μετά την ύφεση και του 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία της EUROSTAT, βρέθηκε στην προτελευταία θέση ανάμεσα στις 27 χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης σε κατά κεφαλήν εισόδημα σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης και έχει την 3η πιο υψηλή φορολογία κατανάλωσης στην Ευρώπη, βρήκε δημοσιονομικό χώρο για ευνοϊκή ρύθμιση υπέρ συγκεκριμένων συμφερόντων αλλά όχι για τα πλέον ευάλωτα νοικοκυριά. Η Κυβέρνηση που υπερηφανεύεται ότι το πακέτο στήριξης κατά των επιπτώσεων της πανδημίας είναι από τα πλέον υψηλότερα στον κόσμο, δεν μπορεί εξηγήσει γιατί είχαμε τη 3η βαθύτερη ύφεση στην ΕΕ το 2020 και μόλις τη 17η κατάταξη σε ανάκαμψη το 2021 σύμφωνα με τα πιο πρόσφατες συγκριτικές εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλαδή κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πολιτική συντήρηση που είναι διάχυτη και στον Προϋπολογισμό του 2022 κρύβει περαιτέρω οικονομική και κοινωνική υστέρηση για τους Έλληνες, νέες ανισοτήτες και κινδύνους". Το χρόνιο επενδυτικό κενό, οι αδυναμίες και οι σκοπιμότητες του τραπεζικού συστήματος καθώς και το τεράστιο ιδιωτικό χρέος, αποτελούν αξεπέραστα εμπόδια για τη βιώσι μη ανάπτυξη που ευαγγελίζεται η Κυβέρνηση. Το τέλος της δημοσιονομικής χαλαρότητας, όπως τονίζει και το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, η διαχείριση του Δημόσιου Χρέους και η διεθνής αβεβαιότητα επιβάλλουν εγρήγορση και υπευθυνότητα, στοιχεία που απουσιάζουν από την Κυβερνητική πολιτική. Η κριτική μας στον Προϋπολογισμό θα είναι αναλυτική και τεκμηριωμένη κατά τη συζήτηση στη Βουλή όπου θα ξαναπαρουσάσουμε και θα αναπτύξουμε την εναλλακτική πρόταση του Κινήματος Αλλαγής, όπως την κατέθεσε στην ΔΕΘ τον περασμένο Σεπτέμβριο η αείμνηστη Πρόεδρος Φώφη Γεννηματά!».
Κορονοϊός - Αυστρία: Lockdown και υποχρεωτικός εμβολιασμός για όλους
Κορονοϊός – εμπορικά καταστήματα: Αλλάζει το ωράριο λειτουργίας
