Δένδιας για Τουρκία: χωρίς σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο δεν υπάρχει ειρήνη

Αν όλα τα κράτη σέβονταν το Διεθνές Δίκαιο, άρα τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, απλώς δεν θα υπήρχαν πόλεμοι. Και άρα, είναι η απαραίτητη, επαρκής, ικανή και αναγκαία συνθήκη για την ειρήνη, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκος Δένδιας, ο οποίος αναφέρθηκε στην επιδίωξη ειρηνικής επίλυσης των διαφορών ανάμεσα στα κράτη. 

Κατά την παρέμβασή του στο 17ο Συνέδριο του Economist που πραγματοποιείται στην Κύπρο, στο πάνελ «Can the potential of peace and co-operation prevail in the Eastern Mediterranean - Adherence to the international law: Is it a sufficient condition for peace in the region», ο κ. Δένδιας επεσήμανε τα εξής:

«Η συζήτηση βασίζεται σε ένα πολύ ενδιαφέρον, και θα ήθελα να πω και συναρπαστικό ερώτημα. Ιδιαίτερα για κάποιον όπως εγώ, για τον οποίο η μελέτη και εφαρμογή του δικαίου αποτελεί το περιβάλλον της ζωής μου και η επαγγελματική μου κατεύθυνση. Ένα βασικό ερώτημα, το οποίο μου τέθηκε: ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο είναι επαρκής προϋπόθεση της ειρήνης στην περιοχή; Σε ένα σαφές ερώτημα, χρειάζεται μια απολύτως σαφής απάντηση. Και κατ' εμέ ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο, είναι, επαναλαμβάνω, επαρκής, αυτοτελώς, προϋπόθεση για την ειρήνη. Θα μπορούσα να δώσω μια πολυπαραγοντική απάντηση. Όμως μια πολυπαραγοντική θεώρηση καταλήγει, κατά την κρίση μου, στην μη απάντηση. Θα το επαναλάβω λοιπόν και στα αγγλικά, όπως είναι διατυπωμένο, για να ξέρουμε για τι συζητάμε εδώ στην Ανατολική Μεσόγειο. "International Law is a sufficient condition for peace in our region".

Και το απευθύνω στην αίθουσα, και θα μου επιτρέψετε να το απευθύνω και πέρα από την αίθουσα. Είναι απλό και ως λογικός συλλογισμός. Αν όλα τα κράτη σέβονταν το Διεθνές Δίκαιο, άρα τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, απλώς δεν θα υπήρχαν πόλεμοι. Και άρα, είναι η απαραίτητη, επαρκής, ικανή και αναγκαία συνθήκη για την ειρήνη. Και βεβαίως, είναι η απαραίτητη συνθήκη για την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Γιατί μεταξύ γειτονικών κρατών υπάρχουν, και είναι αναπόφευκτο να υπάρχουν, διαφορές. Το ερώτημα είναι πώς επιλύονται οι διαφορές. Επιλύονται με τα όπλα, όπως γινόταν στους προηγούμενους αιώνες ή ειρηνικά, όπως επιθυμούμε τώρα;

Και αν επιθυμούμε να τις επιλύσουμε ειρηνικά, επί τη βάσει ποιων κανόνων; Αν δεν εφαρμόζουμε όλοι τους ίδιους κανόνες, το πρόβλημα επίσης καθίσταται άλυτο. Διότι, δεν έχουμε αυτό το οποίο συμβαίνει στην εσωτερική έννομη τάξη, όπου το δίκαιο επιβάλλεται από το κράτος, το οποίο κατά τον Weber έχει το προνόμιο της έννομης βίας. Στη διεθνή κοινότητα δεν υπάρχει ένας Leviathan, όπως ονειρευόταν ο Thomas Hobbes, για να επιβάλλει το δίκαιο. Εναπόκειται στα ίδια τα κράτη, αφενός να το διαμορφώσουν και κυρίως να το εφαρμόσουν. Και θα μου επιτρέψετε να σας πω ένα απλό παράδειγμα της καθημερινής μας ζωής. Αν επιχειρήσουμε να λύσουμε από κοινού μια άσκηση γεωμετρίας, και η μια πλευρά εφαρμόζει την ευκλείδεια γεωμετρία, όπου υπάρχουν παράλληλες γραμμές, και η άλλη πλευρά εφαρμόζει την παραβολική γεωμετρία, όπου δεν υπάρχουν παράλληλες γραμμές. Υπάρχει ποτέ πιθανότητα να υπάρξει κοινή λύση αυτής της άσκησης; 

Οφείλουμε λοιπόν να έχουμε κοινούς κανόνες. Και οι κοινοί κανόνες, κυρίες και κύριοι, είναι το Διεθνές Δίκαιο. Δεν υπάρχει κάτι άλλο στην ανθρωπότητα του 21ου αιώνα διαθέσιμο. Είναι ενδιαφέρον ότι οι βάσεις του Διεθνούς Δικαίου τέθηκαν παράλληλα με τη δημιουργία του εθνικού κράτους ως βασικού παίκτη στις διεθνείς σχέσεις, τον 17ο αιώνα. Και επίσης ότι τα βασικά έργα του φερόμενου ως "πατέρα του Διεθνούς Δικαίου", του Grotius, αφορούσαν αφενός μεν τον νόμο για τον πόλεμο και την ειρήνη, αφετέρου δε, και αυτό είναι πολύ σημαντικό για την περιοχή μας, τον νόμο για την ελευθερία των θαλασσών. Δηλαδή, τους μακρινούς προγόνους του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και της UNCLOS, της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. 

Γιατί εμείς, η Ελληνική Δημοκρατία, ασπαζόμαστε το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας ως θεμελιώδη αρχή και αξία της εξωτερικής μας πολιτικής. Και όχι μόνο στην θεωρία, αλλά κυρίως, στην πράξη. Και έχουμε ως κύριο στόχο την προώθηση της ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας στην Μεσόγειο, αλλά και στον κόσμο. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, στην οποία έχω την τιμή να συμμετέχω, έχει αναλάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες. Είχε την καλοσύνη ο Νίκος να αναφερθεί σε πάρα πολλές από αυτές προηγουμένως. Με στόχο να επιλύουμε ειρηνικά τις διαφορές μας επί τη βάσει των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου. Συμφωνήσαμε με την Ιταλία την Αποκλειστική μας Οικονομική Ζώνη. Συμφωνήσαμε με την Αίγυπτο την Αποκλειστική Οικονομική μας Ζώνη. Συμφωνήσαμε με την Αλβανία να παραπέμψουμε τη διαφορά μας στη Χάγη. Υπογράψαμε Αμυντικές Συμφωνίες με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με τη Γαλλία. Όμως, οι Συμφωνίες αυτές έχουν ρητή αναφορά στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Γιατί οι Συμφωνίες αυτές, κυρίες και κύριοι, δεν στρέφονται εναντίον οιουδήποτε. Δεν αποτελούν ούτε άμεση, ούτε έμμεση απειλή για τρίτες χώρες. Εμείς, η Ελλάδα, μαζί με την Κυπριακή Δημοκρατία, προωθούμε τη συνεργασία στην περιοχή. Και την προωθούμε, πάλι ο Νίκος αναλυτικά με κάλυψε σε αυτό, μέσω και τριμερών και πολυμερών σχημάτων. Το επόμενο θα είναι στην Αθήνα μεθαύριο με την Αίγυπτο, τον φίλο μας τον Sameh Shoukry, και με τον Γάλλο υπουργό, τον κ. Le Drian. Τα σχήματα αυτά δεν είναι σχήματα τα οποία έχουν στενή ατζέντα, έχουν μία ευρύτατη ατζέντα. Καλούνται να αντιμετωπίσουν τις κοινές προκλήσεις: πανδημία, κλιματική αλλαγή. Αποσκοπούν στην ενίσχυση της συνεργασίας, της διασυνδεσιμότητας σε τομείς όπως η ενέργεια και οι μεταφορές, απαραίτητους τομείς για να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη. Και πάντα με έναν σταθερό παρονομαστή και παράγοντα: τον σεβασμό στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου.

Και απαντώ στην Τουρκία: τα σχήματα αυτά δεν αποσκοπούν στην περικύκλωσή της, δεν αποσκοπούν στον αποκλεισμό της. Είναι σχήματα ανοιχτά σε όλους. Με τον έναν και απαράβατο όρο και συνθήκη: τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου. Η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω της ενεργού συμμετοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση -μια Κοινότητα Αρχών και Αξιών, το πιο, κατά την κρίση μου, σημαντικό εγχείρημα συνεργασίας κρατών στην ιστορία της ανθρωπότητας - με αυτό τον τρόπο, λοιπόν, με αυτήν τη συμμετοχή θεωρούμε ότι θέτουμε ένα ακόμα θεμέλιο για την εμπέδωση της ειρήνης και της σταθερότητας στον πλανήτη. Και βασική μας προτεραιότητα, βασική ελληνική προτεραιότητα, είναι η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να συμπεριλάβει καταρχήν τα Δυτικά Βαλκάνια, τη γειτονιά μας, αλλά, ίσως κάποτε στο μέλλον, αν η τουρκική κοινωνία το επιλέξει, και την Τουρκία.

Συνάντηση Δένδια - Χριστοδουλίδη

Θα είμαστε αρωγοί στις προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας για να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, να επιλυθεί το Κυπριακό, στη βάση του Συμβουλίου Ασφαλείας, στη βάση του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Το όραμά μας παραμένει ένα νησί, μια νήσος ενωμένη, απαλλαγμένη από στρατεύματα κατοχής, απαλλαγμένη από αναχρονιστικές εγγυήσεις. Θα συνεχίσουμε να καταδικάζουμε τις παράνομες τουρκικές ενέργειες, δήλωσε νωρίτερα ο Νίκος Δένδιας, σημειώνοντας ότι σε επίπεδο ΕΕ, η συνέχιση της τουρκικής παραβατικότητας δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη.

Μετά την ολοκλήρωση των επαφών του με τον Κύπριο ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη στο υπουργείο Εξωτερικών στη Λευκωσία, ο κ. Δένδιας αναφέρθηκε στις εξαιρετικά συχνές επαφές του με τον κ. Χριστοδουλίδη, γεγονός που -όπως τόνισε- αντανακλά το εξαιρετικό επίπεδο συντονισμού για όλα τα θέματα που απασχολούν Κύπρο και Ελλάδα, το Κυπριακό, την περιφερειακή ασφάλεια, αλλά και τα ευρωπαϊκά ζητήματα.

«Μου επιτρέπετε επίσης να πω ότι θεωρώ ότι η παρουσία μου σήμερα στη Λευκωσία έχει και ένα συμβολισμό. Τον περασμένο Ιούλιο βρέθηκα εδώ μία ημέρα μετά την επέτειο της τουρκικής εισβολής. Και σήμερα βρίσκομαι ξανά εδώ, μία μέρα μετά την επέτειο ανακήρυξης του ψευδοκράτους. Μια ανακήρυξη που καταδικάστηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας, ως κατάφωρη παραβίαση του χάρτη και των θεμελιωδών αρχών του ΟΗΕ», ανέφερε ο κ. Δένδιας και επεσήμανε:

«Αλλά δυστυχώς η Τουρκία συνεχίζει να παρανομεί. Προσπαθεί να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα επί του εδάφους στην Αμμόχωστο, παραβιάζει πάλι τις αποφάσεις τού ΣΑ, παραβιάζει την κυριαρχία, τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας με ενέργειες προκλητικές και παράνομες. Συνεχίζονται οι δηλώσεις, αλλά επίσης συνεχίζεται και η κατοχή. Και επίσης προστίθενται καινούριες παραβιάσεις. Και το τελευταίο, η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού. Συνέβη στον Έβρο πέρυσι, αντιγράφεται πρόθυμα από άλλους στην περιφέρεια της Ευρώπης, οι οποίοι επίσης επιχειρούν να εκβιάσουν την ΕΕ.