Φορολογικά κίνητρα: επιστρέφουν εκατοντάδες “φυγάδες” του brain drain

Του Νίκου Ρογκάκου

Ελλάδα «ψηφίζουν» για την φορολόγησή τους εκατοντάδες επενδυτές, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι και νομάδες, αφού τα κίνητρα που δίνει η Κυβέρνηση είναι θελκτικά για όσους θέλουν να μεταφέρουν την φορολογική τους βάση στην χώρα μας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσαν στην δημοσιότητα ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και ο υφυπουργός Απόστολος Βεσυρόπουλος, περισσότεροι από 1.000 εργαζόμενοι έχουν κάνει αίτηση προκειμένου να γίνουν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας με πολλούς εξ αυτών να είναι Έλληνες.

Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα από τη, μέχρι τώρα, εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου παροχής φορολογικών κινήτρων για την προσέλκυση νέων φορολογικών κατοίκων και επενδύσεων στην Ελλάδα, τόνισαν ότι πάνω από 1.200, συνολικά, αιτήσεις από επενδυτές, συνταξιούχους και εργαζόμενους από 17 χώρες όλου του κόσμου έχουν κατατεθεί στις αρμόδιες αρχές (το2020- 2021) ώστε να επιτραπεί η «φορολογική» εγκατάστασή τους στην Ελλάδα με παράλληλη αξιοποίηση του ευνοϊκού πλαισίου που διαμορφώθηκε για την εγκατάσταση στη χώρα μας κατοίκων του εξωτερικού.

Ανάμεσά τους πολλοί εκατομμυριούχοι επενδυτές (57 επενδυτές και16 συγγενικά πρόσωπα μόνο το 2021 και 18 επενδυτές και7 συγγενικά πρόσωπα  το 2020) έλαβαν το σχετικό πράσινο φως από Αυστραλία, Αργεντινή, Βέλγιο, Βενεζουέλα, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Η.Π.Α., Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισραήλ, Καναδάς, Κύπρος, Λίβανος, Μάλτα, Μονακό, Ομάν, Παναμάς, Ρωσία, Σενεγάλη, Τσεχία. Βέβαια λόγω Brexit 16 αιτήσεις προέρχονται από τη Μ. Βρετανία αλλά και 10 από την Ελβετία.

Επίσης, ήδη για το 2021 έχουν υποβάλει αίτηση να υπαχθούν στις ευεργετικές διατάξεις περίπου 1.000 φυσικά πρόσωπα –μισθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις.

Μάλιστα, λόγω του εξαιρετικά μεγάλου ενδιαφέροντος δόθηκε παράταση της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής των αιτήσεων έως τα τέλη Σεπτεμβρίου 2021, καθώς και της προθεσμίας προσκόμισης των σχετικών δικαιολογητικών μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου.

Όπως ανακοίνωσε κατά τη συνέντευξη τύπου ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, λόγω των νέων κινήτρων «στα 2 χρόνια εφαρμογής των διατάξεων για την προσέλκυση νέων φορολογικών κατοίκων και επενδύσεων στην Ελλάδα, έχουν εισρεύσει στα δημόσια ταμεία συνολικά έσοδα ύψους 9,4 εκατ. ευρώ, με τελική έγκριση αιτήσεων 75 επενδυτών και 23 συγγενών τους από 21 χώρες, ενώ αναμένονται σημαντικά έσοδα λόγω του μεγάλου αριθμού αιτήσεων για το μέτρο τόσο των συνταξιούχων αλλοδαπής όσο και των εργαζόμενων και αυτοαπασχολούμενων».

Ειδικότερα, αναφορικά με την εναλλακτική φορολόγηση των συνταξιούχων αλλοδαπής, έχουν εγκριθεί 157 αιτήσεις από 21 χώρες, 13 εκ των οποίων είναι από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ σχετικά με την ένταξη σε ειδική φορολόγηση εργαζομένων ή ελεύθερων επαγγελματιών, η διαδικασία ξεκίνησε φέτος και έχουν υποβληθεί ήδη περίπου 1.000αιτήσεις.»

Οι ψηφιακοί νομάδες 

«Η ψηφιακή επανάσταση έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα και η έλευση της πανδημίας επιτάχυνε τις εξελίξεις» τόνισε από την πλευρά του ο Υφυπουργός Οικονομικών κ. Απόστολος Βεσυρόπουλος προσθέτοντας ότι: Τα παραδοσιακά μοντέλα του τόπου κατοικίας και εργασίας άλλαξαν σημαντικά. Η τηλεργασία και άλλες ευέλικτες μορφές απασχόλησης κερδίζουν διαρκώς έδαφος. Το είδαμε αυτό πολύ έντονα τον καιρό της πανδημίας. Δεν είναι σπάνιο σήμερα το φαινόμενο κάποιος να μη διαμένει στη χώρα που εργάζεται ή δραστηριοποιείται επαγγελματικά.

Δεν είναι άγνωστος ο αγγλοσαξονικής προέλευσης όρος non-dom που έχει εισαχθεί διεθνώς στη φορολογική ορολογία και πρακτική, περιγράφοντας ουσιαστικά ένα πρόσωπο μεγάλου πλούτου με περιουσιακά στοιχεία και οικονομική δραστηριότητα ανά την υφήλιο, που για φορολογικούς σκοπούς συνδέεται με μια χώρα.

Και η τάση αυτή θα κερδίζει διαρκώς έδαφος στο μέλλον. Χώρες ανά τον κόσμο διαγκωνίζονται πλέον στην παροχή φορολογικών κινήτρων προκειμένου να προσελκύσουν ονόματα του διεθνούς επιχειρείν με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, στις λίστες των non-dom τους.

Οι προϋποθέσεις

Το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει και σχετικές προϋποθέσεις, όπως:

• Να μην ήταν φορολογικοί κάτοικοι της Ελλάδος τα προηγούμενα πέντε από τα έξι έτη πριν από τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας στην Ελλάδα.
• Να μεταφέρουν τη φορολογική του κατοικία από κράτος μέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. ή από κράτος με το οποίο είναι σε ισχύ συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας με την Ελλάδα.
• Να παρέχουν υπηρεσίες στην Ελλάδα στο πλαίσιο εργασιακής σχέσης, που ασκείται είτε σε ημεδαπό νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα είτε σε μόνιμη εγκατάσταση αλλοδαπής επιχείρησης στην Ελλάδα. Τα ίδια προνόμια ισχύουν και εφαρμόζονται ανάλογα και για τα φυσικά πρόσωπα που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα, με σκοπό να ασκήσουν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα
• Να δηλώσουν ότι θα παραμείνουν στην Ελλάδα τουλάχιστον για μια διετία. 

Το νέο πλαίσιο

1ον. Η αρχή έγινε με τον Νόμο 4646/2019, που εισήγαγε στην Ελλάδα τον θεσμό του “διαμένοντος μη κατοίκου” (Non-Dom), για την προσέλκυση φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής – επενδυτών, οι οποίοι, μεταφέροντας τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα και πραγματοποιώντας σημαντικές επενδύσεις στην πατρίδα μας,  επωφελούνται – για διάστημα έως 15 ετών – από εναλλακτική φορολόγηση του εισοδήματος αλλοδαπής προέλευσης. Τα πρόσωπα αυτά καταβάλλουν για όλα τα εισοδήματά τους που αποκτώνται στην αλλοδαπή ένα εφάπαξ ποσό της τάξεως των 100.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως του ύψους των εισοδημάτων αυτών και αυτομάτως, με την καταβολή αυτών των χρημάτων, εξαντλείται κάθε άλλη φορολογική υποχρέωση για τα εισοδήματα αυτά.

Μάλιστα, το φυσικό πρόσωπο έχει τη δυνατότητα να ζητήσει την επέκταση της εφαρμογής του εναλλακτικού τρόπου φορολόγησης και σε στενά συγγενικά του πρόσωπα, καταβάλλοντας επιπλέον ποσό φόρου 20.000 ευρώ για κάθε συγγενικό του πρόσωπο. Απαραίτητη προϋπόθεση, αυτός που μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία να επενδύσει στη χώρα μας μέσα σε 3 χρόνια από την υποβολή της αίτησης, ο ίδιος ή συγγενικό του πρόσωπο ή μέσω νομικού προσώπου, τουλάχιστον το ποσό των 500.000 ευρώ σε ακίνητα, επιχειρήσεις, κινητές αξίες, μετοχές ή μερίδια σε νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες με έδρα την Ελλάδα.

2ον. Στη συνέχεια, ο Νόμος 4714/2020 επέκτεινε την εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος σε συνταξιούχουςτης αλλοδαπής, οι οποίοι μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στη χώρα μας, με την εφαρμογή συντελεστή 7% για τα εισοδήματα αλλοδαπής προέλευσης.

3ον. Επιπλέον, με τον Νόμο 4758/2020 θεσπίστηκαν φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση αλλοδαπών εργαζόμενων και αυτοαπασχολούμενων, αλλά και Ελλήνων που έφυγαν από τη χώρα στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ώστε να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία και να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, για τις προαναφερθείσες κατηγορίες φυσικών προσώπων – μισθωτών ή ελεύθερων επαγγελματιών – καθιερώθηκε απαλλαγή κατά 50% από τον φόρο εισοδήματος και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, για διάστημα έως 7 έτη, υπό την προϋπόθεση πλήρωσης νέας θέσης μισθωτής εργασίας ή έναρξης νέας δραστηριότητας. Πρόκειται για ένα μέτρο που συμβάλλει σημαντικά στην προσπάθεια του brain gain, δηλαδή της επιστροφής στην πατρίδα μας από το εξωτερικό ανθρώπινου δυναμικού με υψηλό επίπεδο γνώσεων, επαγγελματικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων.

4ον. Το «κουαρτέτο» παρεμβάσεων ολοκληρώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, με τον Νόμο 4778/2021, με τον οποίο διαμορφώθηκαν σαφείς και διαφανείς κανόνες για τη σύσταση και λειτουργία εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας (Family Offices), λαμβάνοντας υπόψη βέλτιστες διεθνείς πρακτικές φορολόγησης. Το πλαίσιο που τίθεται σε πλήρη εφαρμογή το προσεχές διάστημα, με την έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τις υπηρεσίες τις οποίες μπορούν – ενδεικτικά – να παρέχουν τα Family Offices.»