Καλοκαιρινά μπάνια και εξωτερική ωτίτιδα στα παιδιά

Έφτασε το καλοκαίρι και μικροί - μεγάλοι ανυπομονούν να απολαύσουν το παιχνίδι στη θάλασσα και τις πισίνες. Δεν είναι λίγες όμως οι φορές που το παιχνίδι στο νερό διαρκεί για πολλές ώρες με αποτέλεσμα ο ακουστικός πόρος να παραμένει βρεγμένος για πολλή ώρα και συχνά να εμφανίζεται κυρίως στα παιδιά η εξωτερική ωτίτιδα.

Τι είναι η Εξωτερική ωτίτιδα;

Το πιο συχνό πρόβλημα τους καλοκαιρινούς μήνες λοιπόν είναι η εξωτερική ωτίτιδα, η οποία είναι μια φλεγμονή του δέρματος και του υποδορίου του έξω ακουστικού πόρου. Σε αγγλικά συγγράμματα περιγράφεται ως «το αυτί του κολυμβητή» (swimmers ear), και αυτό γιατί εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά ηλικίας 5 ετών και άνω που τους αρέσει να κάνουν βουτιές και να κολυμπούν με τη μάσκα και το κεφάλι συνεχώς μέσα στο νερό.

Γιατί συμβαίνει η εξωτερική ωτίτιδα;

Όταν είμαστε με το κεφάλι συνεχώς μέσα στο νερό, ο έξω ακουστικός πόρος των αυτιών υφίσταται σημαντικές μεταβολές. Η επιδερμίδα, που αποτελείται από μια κερατίνη στοιβάδα «μουλιάζει» κατά κάποιον τρόπο και σε συνδυασμό με την υγρασία ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων που έχει σαν αποτέλεσμα τη φλεγμονή του πόρου δηλαδή την εξωτερική ωτίτιδα.

Ποια συμπτώματα παρουσιάζει η εξωτερική ωτίτιδα;

Αρχικά εμφανίζεται πόνος στο αυτί όταν το παιδί προσπαθήσει να ντυθεί, όταν τραβήξουμε ελαφρά το αυτί ή πιέσουμε στην είσοδο του πόρου μπροστά ο πόνος γίνεται πιο έντονος.

Άλλα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν είναι:

• Κνησμός (φαγούρα)
• Οξύ άλγος, ακόμη και κατά τη μάσηση
• Διόγκωση και απόφραξη του έξω ακουστικού πόρου
• Ωτόρροια (εκροή δύσοσμου υγρού)
• Αίσθημα πληρότητας (βουλωμένο αυτί)
• Πτώση της ακοής λόγω της απόφραξης (η ακοή επανέρχεται με τη ίαση)

Πως αντιμετωπίζεται η εξωτερική ωτίτιδα;

Το παιδί πρέπει να εξεταστεί άμεσα από ιατρό ΩΡΛ διότι αν γίνει έγκαιρα η διάγνωση, η εξωτερική ωτίτιδα αντιμετωπίζεται απλά με παυσίπονα, χορήγηση σταγόνων και αποφυγή του νερού στα αυτιά για κάποιες ημέρες (συνήθως για 8 με 10 ημέρες).  

Ο ιατρός επίσης θα μπορέσει να καθαρίσει σωστά το αυτί του παιδιού και το πιο σημαντικό θα ελέγξει μήπως υπάρχει ρήγμα στο τύμπανο για να χορηγήσει ωτικές σταγόνες (συνήθως με το κατάλληλο αντιβιοτικό και κορτιζόνη).

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις εξωτερικής ωτίτιδας, που έχει δηλαδή κλείσει ο πόρος, μπορεί να χρειαστεί να ιατρός τοποθετήσει ένα ειδικό σφουγγαράκι το οποίο θα εμποτίζεται με τις σταγόνες (αυτό παραμένει συνήθως 24 με 48 ώρες).

Σε ακόμη πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι οποίες βέβαια εμφανίζονται σπάνια, μπορεί να χρειαστεί αντιβίωση από το στόμα.

Στους γονείς συνιστάται να αποφεύγουν να καθαρίσουν το αυτί του παιδιού γιατί οι μικροτραυματισμοί μπορεί να επιδεινώσουν την φλεγμονή.

Πως μπορούμε να προλάβουμε την εξωτερική ωτίτιδα;

Αρχικά πριν ξεκινήσουμε τα μπάνια στη θάλασσα και τις πισίνες, καλό είναι να εξετάσει το παιδί ιατρός ΩΡΛ για και να αφαιρέσει τυχόν βύσματα κυψέλης από το αυτί και να είμαστε βέβαιοι ότι έχει ακέραια τύμπανα

Όταν τα παιδιά κάνουν μπάνιο καθημερινά συστήνεται στους γονείς να βάζουν στα αυτιά των παιδιών, ένα μείγμα που αποτελείται από: 7 μέρη καθαρό οινόπνευμα (70%) και 3 μέρη λευκό ξύδι (2%)  (2-3 σταγόνες μετά το μπάνιο -1 με 2 φορές την εβδομάδα)

Το ίδιο μείγμα μπορεί να χρησιμοποιήσουν αν βρίσκονται σε απομακρυσμένη περιοχή και δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε ιατρό και φαρμακείο.

Γενικότερα όμως στόχος είναι να εξηγήσουμε στα παιδιά, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό, ότι μπορούν να απολαύσουν το παιχνίδι στη θάλασσα ή τις πισίνες, προσπαθώντας να μην έχουν συνέχεια το κεφάλι μέσα στο νερό και να μην κάνουν επαναλαμβανόμενα βουτιές.

*Άρθρο του Dr Μιχαήλ Δ. Τσακανίκου, Χειρουργού – Παιδο ΩτοΡινοΛαρυγγολόγου, Συντονιστή Διευθυντή Β’ Παιδο ΩτοΡινοΛαρυγγολογικής Κλινικής Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.