Μείωση clawback και μηδενική αύξηση στις τιμές των φαρμάκων
Στην επίλυση του γρίφου του clawback που για αρκετά χρόνια έμοιαζε άλυτος και αποτελούσε βαρίδι στην φαρμακευτική αγορά, προχωρά το υπουργείο Υγείας. Έτσι, μετά από 7 χρόνια συνεχούς αύξησης, το εξωνοσοκομειακό clawback πρόκειται να μειωθεί.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, το clawback για το 2020 αναμένεται να κλείσει περίπου στα 700 εκ. ευρώ, όταν οι προβλέψεις μιλούσαν για clawback που για το 2020 θα έφτανε το 1 δισεκατομμύριο ευρώ, και όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Υγείας, η πρόοδος των διαπραγματεύσεων στις κατηγορίες φαρμάκων που σημειώνουν υψηλή δαπάνη, κατατείνει στην ακόμη μεγαλύτερη μείωσή του το 2021.
Προς την κατεύθυνση αυτή στόχευαν και οι δύο μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες του υπουργού Υγείας, Βασίλη Κικίλια:
- Η εξαίρεση της δαπάνης των εμβολίων από τον προϋπολογισμό της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ 2020, εξασφαλίζοντας παράλληλα πρόσθετη χρηματοδότηση της σχετικής δαπάνης με 160 εκατ. ευρώ και
- Η εξαίρεση των γενοσήμων και off patent από το 20% του clawback της εξωνοσοκομειακής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ, με στόχο τη διασφάλιση της βιωσιμότητας τους, ώστε να συγκρατούν την υποκατάσταση με νεότερα ακριβότερα φάρμακα και να παράγουν εξοικονομήσεις.
Επενδυτικό clawback ως εργαλείο ανάπτυξης
Tο 2019 και το 2020, με κοινή απόφαση των υπουργείων Ανάπτυξης, Οικονομικών και Υγείας, δόθηκε η δυνατότητα συμψηφισμού ενός μέρους του clawback (2019: 50 εκατ. ευρώ / 2020: 100 εκατ. ευρώ) με επενδύσεις της φαρμακοβιομηχανίας σε έρευνα και ανάπτυξη και σε παραγωγή. Η εφαρμογή του μέτρου το 2019 οδήγησε στην κατάθεση 39 επενδυτικών προτάσεων από ελληνικές και ξένες φαρμακοβιομηχανίες συνολικού ύψους 80 εκατ. ευρώ, ενώ το 2020, το αντίστοιχο ύψος των προτάσεων αναμένεται να υπερβεί τα 200 εκατ. ευρώ. Ένας καθαρά εισπρακτικός μηχανισμός, μετατράπηκε σε επενδυτικό εργαλείο, σημειώνουν στελέχη του υπουργείου Υγείας.
Η τριπλή πρόκληση
Η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, εν μέσω των πιεστικών συνθηκών που επέβαλε η πανδημία και των προβλημάτων στον χώρο το φαρμάκου, αντιμετώπισε μια τριπλή πρόκληση: Την μέριμνα για την επάρκεια της φαρμακευτικής αγοράς, την εξασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στην φαρμακευτική καινοτομία με το χαμηλότερο δυνατό κόστος για τους ασθενείς και το σύστημα Υγείας, και τέλος, τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου, σταθερού και προβλέψιμου πλαισίου φαρμακευτικής πολιτικής.
«Πρώτα ο Ασθενής» ήταν η φράση που είχε χρησιμοποιήσει ο Βασίλης Κικίλιας παραλαμβάνοντας το χαρτοφυλάκιο της Υγείας - και μια από τις πρώτες κινήσεις που έγιναν στην κατεύθυνση της μείωσης της ταλαιπωρίας των ασθενών και των οικογενειών τους, ήταν η πρόσβαση των ασθενών με απειλητικά για τη ζωή νοσήματα (πχ. ογκολογικά) στα Φάρμακα Υψηλού Κόστους, υλοποιώντας τη διαδικασία διακίνησής τους από τα ιδιωτικά φαρμακεία της γειτονιάς και βάζοντας έτσι τέλος "στις ουρές της ντροπής στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ".
Μηδενική αύξηση στις τιμές των φαρμάκων
Τον Νοέμβριο του 2019 το υπουργείο Υγείας νομοθέτησε τη μηδενική αύξηση στις τιμές των φαρμάκων, αλλά και μειώσεις έως και 7% για κάποια από αυτά, ακυρώνοντας τις αυξήσεις έως 10% που προέβλεπαν οι αποφάσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι, σε σύνολο 7.978 φαρμακευτικών σκευασμάτων, διατηρήθηκε ίδια η τιμή σε 5403, ενώ είχαμε μείωση της τιμής έως 7% σε 2575 σκευάσματα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΦ, πολίτες και κράτος πλήρωσαν για 300 εκατομμύρια ευρώ λιγότερα για φάρμακα τη διετία 2019-2020. Ταυτόχρονα, εξασφαλίστηκαν οι πόροι για την φαρμακευτική κάλυψη ανασφάλιστων και ευπαθών κοινωνικών ομάδων, διατηρώντας την απαλλαγή των πρώην δικαιούχων του ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή στην φαρμακευτική δαπάνη.
Λειτουργία της φαρμακευτικής αγοράς με απόλυτη διαφάνεια
Η αυστηρή τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων που αφορούν στην έκδοση Δελτίων Τιμών Νέων Φαρμάκων, Δελτίων Γενικής Ανατιμολόγησης και Καταλόγων Αποζημιούμενων Φαρμάκων, αποτελεί βασικό πυλώνα για την ομαλή λειτουργία της φαρμακευτικής αγοράς, με σταθερούς και γνωστούς κανόνες. Γνωρίζει πλέον ότι η Έκδοση Δελτίου Αναθεωρημένων Τιμών θα γίνεται κάθε Δεκέμβριο, η Έκδοση Δελτίων Τιμών νέων φαρμάκων κάθε 3 μήνες και η Έκδοση Δελτίων Τιμών νέων γενοσήμων φαρμάκων κάθε 30 ημέρες.
Μείωση 750 εκ. ευρώ στη φαρμακευτική δαπάνη από την επανενεργοποίηση της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης
Η απλοποίηση των διαδικασιών και η επιτάχυνση της λειτουργίας των Επιτροπών Αξιολόγησης και Διαπραγμάτευσης, επέτρεψαν την έγκαιρη έκδοση Καταλόγων Αποζημιούμενων Φαρμάκων εντός των προκαθορισμένων από την νομοθεσία χρονικών ορίων. Το γεγονός αυτό βελτίωσε την πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα, αλλά και διαμόρφωσε συνθήκες προβλεψιμότητας στην φαρμακευτική αγορά.
Χαρακτηριστικά, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Υγείας η ΕΑΑΦΑΧ διεκπεραιώνει πλέον 30 αιτήσεις το μήνα, μειώνοντας σημαντικά τους εκκρεμείς φακέλους, όταν πριν το 2020 ο μέσος όρος αξιολογήσεων ήταν 8 αιτήσεις το μήνα. Προσθέτουν επίσης, ότι και το έργο της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης Τιμών Φαρμάκων την τελευταία διετία είναι σημαντικό, καθώς οι διαπραγματεύσεις για τη μείωση των τιμών που είχαν σταματήσει τα προηγούμενα χρόνια, οδήγησαν σε συνολική μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης για τα έτη 2020 και 2021 ύψους άνω των 750 εκατομμυρίων ευρώ.
Με ταχείς ρυθμούς εφαρμόζονται νέα θεραπευτικά πρωτόκολλα και δημιουργούνται μητρώα ασθενών
Μια άλλη μεταρρύθμιση που προωθήθηκε ήταν ο εμπλουτισμός και η επιτάχυνση της εφαρμογής θεραπευτικών πρωτοκόλλων και μητρώων ασθενών. Στην κατεύθυνση αυτή δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στο υπουργείο Υγείας ειδικό τμήμα Μητρώων και Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων. Μέχρι το 2019, η Ελλάδα διέθετε μόλις 2 μητρώα ασθενών (για την ηπατίτιδα C και για τη χρόνια μυελογενή λευχαιμία). Σε αυτά πλέον έχουν ήδη υλοποιηθεί και προστεθεί, το εθνικό μητρώο ασθενών με Covid-19, το μητρώο ασθενών με κυστική ίνωση, το μητρώο αντιγριπικού εμβολιασμού και το μητρώο νεοπλασιών παιδικής ηλικίας, ενώ σε τελική φάση υλοποίησης βρίσκεται το μητρώο νωτιαίας μυϊκής ατροφίας.
Σήμερα, 63 θεραπευτικά πρωτόκολλα είναι ψηφιοποιημένα και ενσωματωμένα στο σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης της ΗΔΙΚΑ. Τα πρωτόκολλα αφορούν νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η οστεοπόρωση, η υπερλιπιδαιμία, η θρομβοεμβολική νόσος, η επιληψία και διάφορα ρευματολογικά, νευρολογικά, αναπνευστικά, γαστρεντερολογικά, καρδιολογικά και ψυχικά νοσήματα. Στο τελικό στάδιο υλοποίησης της ψηφιοποίησης, βρίσκονται 3 νέα θεραπευτικά πρωτόκολλα για το άσθμα, την πολλαπλή σκλήρυνση και τον καρκίνο του προστάτη, ενώ άλλα 35 νέα θεραπευτικά πρωτόκολλα βρίσκονται σε διαδικασία επικαιροποίησης, καθώς αφορούν κυρίως σε νοσηλευόμενους ασθενείς και προϋποθέτουν την επέκταση του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα νοσοκομεία.
Επόμενες μεταρρυθμίσεις
Κομβικής σημασίας για την Αριστοτέλους είναι η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών ευκαιριών του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας / Ελλάδα 2.0 με τις απαραίτητες οργανωτικές δομικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στον πολίτη αλλά και τον καλύτερο έλεγχο και παρακολούθηση της δαπάνης.
Οι βασικότερες μεταρρυθμίσεις που θα υλοποιηθούν τους επόμενους μήνες είναι:
- Η επέκταση του συστήματος της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και στα νοσοκομεία
- Η πλήρης ανάπτυξη του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενών
- Η ανάπτυξη συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
- Η ανάπτυξη νέων μητρώων ασθενών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων και η ενσωμάτωσή τους στο σύστημα συνταγογράφησης
- Η οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος φαρμακευτικής φροντίδας και η διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας.
