Πολλαπλούν μυέλωμα: Έγκριση νέας θεραπείας με τη συμβολή Ελλήνων ερευνητών
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκου (ΕΜΑ) ανακοίνωσε την έγκριση του συνδυασμού δαρατουμουμάβης, πομαλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης (DaraPomDex) για τη θεραπεία ασθενών με πολλαπλούν μυέλωμα, που έχουν λάβει τουλάχιστον μια γραμμή θεραπείας με ανασταλτή πρωτεασώματος και λεναλιδομίδη και είχαν αναπτύξει ανθεκτικότητα στη λεναλιδομίδη, ή για τη θεραπεία ασθενών που είχαν λάβει δυο ή περισσότερες γραμμές θεραπείας που περιλάμβαναν ανασταλτή πρωτεασώματος και λεναλιδομίδη και έκαναν πρόοδο νόσου στην τελευταία θεραπεία που έπαιρναν.
Η μελέτη που οδήγησε στην έγκριση του συνδυασμού DaraPomDex, έχει το ελληνικό όνομα APOLLO, και ομάδα Ελλήνων ερευνητών ήταν επικεφαλής στην πολυκεντρική αυτή προσπάθεια. Κύριοι ερευνητές της μελέτης ήταν οι Καθηγητές Αιματολογίας του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) και Ευάγγελος Τέρπος, ενώ συνερευνητές ήταν τα παρακάτω μέλη της Ελληνικής Ομάδας Μελέτης του Πολλαπλού Μυελώματος: Σωσάνα Δελήμπαση (Δντρια ΕΣΥ, ΓΝΑ Ευαγγελισμός, Αθήνα), Ειρήνη Κατωδρύτου (Δντρια ΕΣΥ, Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη) και Αργύρης Συμεωνίδης (Καθηγητής Αιματολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Πατρών).
Η μελέτη έγινε με συμμετοχή 48 ερευνητικών ομάδων από 12 κράτη και ήταν υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Δικτύου του Μυελώματος (European Myeloma Network).
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο έγκριτο διεθνές περιοδικό Lancet Oncology, με πρώτο συγγραφέα τον Πρύτανη του ΕΚΠΑ, και συνέκρινε το συνδυασμό DaraPomDex με τον μέχρι εκείνη τη στιγμή εγκεκριμένο συνδυασμό PomDex. Μεταξύ του Ιουνίου 2017 και του Ιουνίου 2019, 304 ασθενείς με ανθεκτικό ή υποτροπιάζον πολλαπλούν μυέλωμα, διάμεσης ηλικίας 67 ετών (εύρος 60-72 έτη), έλαβαν τυχαιοποιημένα είτε το συνδυασμό DaraPomDex (ν=151) είτε το συνδυασμό PomDex (ν=153).
Μετά διάστημα παρακολούθησης 17 μηνών, ο συνδυασμός με τη δαρατουμουμάβη (DaraPomDex) προσέφερε στους ασθενείς διάμεσο διάστημα μέχρι την πρόοδο της νόσου ίσο με 12,4 μήνες έναντι μόνο 6,9 μηνών του συνδυασμού πομαλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης (PomDex), χωρίς να αυξήσει ιδιαίτερα τις σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Το πολλαπλούν μυέλωμα είναι μια αιματολογική κακοήθεια που οφείλεται στον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των πλασματοκυττάρων (κύτταρα που παράγουν αντισώματα) στο μυελό των οστών. Αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη αιματολογική κακοήθεια και οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν κατά τη διάγνωση αναιμία, οστικά άλγη, επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας ή υπερασβεσταιμία, ενώ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις λοιμώξεις.
Λόγω της σημαντικής προόδου που έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία 20 χρόνια, οι περισσότεροι ασθενείς ανταποκρίνονται στην αρχική θεραπεία. Δυστυχώς όμως αρκετοί ασθενείς κάποια στιγμή υποτροπιάζουν ή γίνονται ανθεκτικοί στις υπάρχουσες θεραπευτικές επιλογές. Η δαρατουμουμάβη είναι το πρώτο ανθρωποποιημένο αντι-CD38 μονοκλωνικό αντίσωμα που έλαβε έγκριση για τη θεραπεία του ανθεκτικού και υποτροπιάζοντος πολλαπλού μυελώματος. Το CD38 είναι μια πρωτεΐνη επιφανείας που εκφράζεται στα περισσότερα μυελωματικά κύτταρα. Το φάρμακο επάγει τον κυτταρικό θάνατο μέσω μοριακών και άνοσων μηχανισμών και βοηθά συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να επιτεθούν στον όγκο.
Η εξαιρετική αποτελεσματικότητα της δαρατουμουμάβης ως μονοθεραπεία είχε σαν αποτέλεσμα το φάρμακο να δοκιμαστεί σε ασθενείς με ανθεκτικό ή υποτροπιάζον μυέλωμα που έχουν λάβει μία έως τρεις προηγούμενες γραμμές θεραπείας σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα και κυρίως ανοσοτροποποιητικούς παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι και η πομαλιδομίδη που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη APOLLO και έδειξε ότι ο συνδυασμός DaraPomDex δίνει σημαντικά όπλα στη φαρέτρα των αιματολόγων που πολεμούν τη νόσο αυτή για το όφελος των ασθενών τους.
Η μελέτη που ξεκίνησε από τους ερευνητές της Ελληνικής Ομάδας Μελέτης του Πολλαπλού Μυελώματος δείχνει το υψηλό επίπεδο που υπάρχει στην κλινική έρευνα για τη νόσο αυτή στη χώρα μας και αυξάνει την εμπιστοσύνη των Ελλήνων ασθενών στην ερευνητική ιατρική κοινότητα της χώρας μας.
