Ειδήσεις /ΥγείαΔημοσίευση: 22 Ιουνίου 2021 22:08

Διαβήτης - “Holter σακχάρου”: η τεχνολογία στην καθημερινή πράξη

Γράφουν οι Δρ. Ελένη Κανδαράκη, Ενδοκρινολόγος - Διαβητολόγος και Eυανθία Διαμάντη, Ενδοκρινολόγος - Διαβητολόγος, Δ/ντρια Τμήματος Ενδοκρινολογίας & Διαβήτη Ομίλου ΥΓΕΙΑ.

Νοσοκομείο - κρεβάτι - Ιατρείο - διαβήτης

Οι ανακαλύψεις στην ενδοκρινολογία συνεχίζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, παρά τα lockdown σε όλο τον κόσμο. Ο τρόπος ελέγχου της ρύθμισης σακχάρου με τη συνεχή καταγραφή γλυκόζης (Continuous Glucose Monitoring –CGM) είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της υγείας των ασθενών, των οποίων η καθημερινότητα διαταράσσεται από την κακή ρύθμιση του σακχάρου είτε υπό τη μορφή της υπεργλυκαιμίας είτε της υπογλυκαιμίας.

Από την αρχή της ανακάλυψης της ινσουλίνης 100 χρόνια πριν, οι θεραπευτικές δυνατότητες για τους ανθρώπους που ζουν με διαβήτη συνεχώς διευρύνονται, καλύπτοντας μεγάλο φάσμα επιλογών, από νέες μορφές ινσουλίνης και παροχές υγείας μέχρι και σε τύπους συσκευών που οι ασθενείς μπορούν να χρησιμοποιούν για να παρακολουθούν τις μεταβολές του σακχάρου τους σε καθημερινή, ακόμα και σε ωριαία βάση. Οι εξελίξεις στην τεχνολογία είναι ραγδαίες, από το 1999 τότε που πρωτοεμφανίσθηκαν τα συστήματα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (CGM).

Παρότι οι περισσότεροι ενδοκρινολόγοι και ιατροί άλλων ειδικοτήτων έχουν αγκαλιάσει τη χρήση του CGM, η εκμάθηση των αποχρώσεων της ερμηνείας του και από την οπτική του ασθενούς, θα βοηθήσει τους ασθενείς να αποκτήσουν πλήρη τα οφέλη αυτής της τεχνολογικής εξέλιξης, πάντα υπό τη συνεχή καθοδήγηση του θεράποντος (Continuous Diabetes Medical Supervision).

Συνεχής καταγραφή γλυκόζης

Η συνεχής καταγραφή γλυκόζης (Continuous Glucose Monitoring-CGM-) στοχεύει στην τεκμηρίωση του επιτυχούς ελέγχου του γλυκαιμικού προφίλ σε όλο το φάσμα των διαβητικών ασθενών, που λαμβάνουν οποιαδήποτε μορφής αντιδιαβητική αγωγή και διατίθενται στο Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Διαβήτη του Ομίλου ΥΓΕΙΑ. Αυτό σημαίνει όμως ότι ασθενείς και γιατροί θα πρέπει συνεχώς να ενημερώνονται για την εξελισσόμενη γνώση και τις εφαρμογές της.

Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να τεθούν και να απαντηθούν πολύ πρακτικά ερωτήματα

Υπάρχουν συγκεκριμένοι ασθενείς με διαβήτη που θα ευεργετηθούν περισσότερο με τη συνεχή καταγραφή γλυκόζης;

Η συνεχής καταγραφή γλυκόζης είναι κατάλληλη μέθοδος αξιολόγησης του αποτελέσματος της ασφαλούς ρύθμισης για όλους τους ασθενείς που λαμβάνουν οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή για το διαβήτη. Επιτρέπει στους ασθενείς να συμμετέχουν με ενεργό ρόλο στη φροντίδα του διαβήτη τους, που είναι πολύ σημαντικό στην κατανόηση κατόπιν της ερμηνείας των αποτελεσμάτων και των οδηγιών από τον θεράποντα ιατρό. Η συνεχής καταγραφή γλυκόζης διδάσκει τους ασθενείς πώς η φαρμακευτική τους αγωγή, συγκεκριμένα φαγητά, η άσκηση το στρες, η εργασία και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τα καθημερινά επίπεδα γλυκόζης τους. Η συνεχής καταγραφή γλυκόζης μπορεί να βοηθήσει στην κινητοποίηση των ασθενών προκειμένου να κάνουν τις καταλληλότερες αλλαγές προς την σωστή κατεύθυνση για τον υγιή τρόπο διαβίωσης τους. Η αναγνώριση των ατομικών αναγκών του ασθενούς θα διασφαλίσει το να επιτευχθούν οι στόχοι καλής ρύθμισης για τον ασθενή και κυρίως το να νιώσει ασφαλής για τις οδηγίες που πρέπει να ακολουθεί.

Πως πραγματοποιείται η συνεχής καταγραφή γλυκόζης;

Μετά την αρχική τοποθέτηση του αισθητήρα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης, οι ασθενείς θα πρέπει να κρατούν λεπτομερές προφίλ γευμάτων, άσκησης, χορήγησης της αντιδιαβητικής αγωγής, αλκοόλ και ύπνου. Θα πρέπει να παρακολουθούνται προκειμένου να ανασκοπήσουν τα δεδομένα και πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους για να συνεχίζουν τις απαραίτητες τροποποιήσεις της αντιμετώπισης των προβλημάτων της ρύθμισης τους.

Στην επίσκεψη παρακολούθησης, οι ασθενείς και οι γιατροί μπορούν να δουλέψουν μαζί ώστε να αναγνωρίζουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας, να αξιολογούν μοτίβα χαμηλών ή υψηλών αναγνώσεων, να αποκαλύπτουν οποιαδήποτε εμπόδια στην παρακολούθηση και να συζητούν πιθανές θεραπευτικές αλλαγές. Ειδικά στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, ο ιατρός χρειάζεται αρκετό χρόνο ώστε να χρησιμοποιήσει το CGM αποτελεσματικά, κάνοντας σαφές ότι ο λόγος της επίσκεψης είναι η ανασκόπηση των δεδομένων CGM, σε προτεραιότητα σε σχέση με άλλα θέματα που πιθανά αναφέρονται στην επίσκεψη.

Ποια είναι η απόδειξη ότι η συνεχής καταγραφή γλυκόζης είναι ωφέλιμη για τους ανθρώπους με διαβήτη;

Πρώιμες μελέτες έδειξαν αρχικά μείωση των επεισοδίων υπογλυκαιμίας και έγιναν κυρίως σε τύπου 1 διαβήτη. Πιο πρόσφατες τυχαιοποιημένες μελέτες έδειξαν ένα εύρος από οφέλη, λόγω του βελτιωμένου γλυκαιμικού ελέγχου ενώ παράλληλα περιορίστηκαν οι υπογλυκαιμίες. Επιπλέον μελέτες έδειξαν όφελος και στο διαβήτη τύπου 2.

Συνοπτικά οι μελέτες συνεχούς καταγραφής γλυκόζης είναι οι κάτωθι:

DIAMOND και GOLD, που έδειξαν βελτιωμένο γλυκαιμικό έλεγχο σε ασθενείς με τύπου 1 διαβήτη οι οποίοι ελάμβαναν πολλαπλές καθημερινές ενέσεις.
IMPACT και REPLACE, που έδειξαν σημαντικά λιγότερες υπογλυκαιμίες σε ασθενείς με flash (κατά διαστήματα σάρωση) καταγραφή γλυκόζης σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 και 2, αντίστοιχα.
CONCEPTT, που έδειξε καλύτερη ρύθμιση στο διαβήτη της κύησης.

Πώς διδάσκετε τους ανθρώπους με διαβήτη να χρησιμοποιούν τις συσκευές συνεχούς καταγραφής γλυκόζης και να αντιδρούν στα διάφορα αποτελέσματα;

Οι περισσότερες συσκευές έχουν εξαιρετικά διαδικτυακά βίντεο και άλλα υλικά υποστήριξης ασθενών από τους κατασκευαστές ώστε να βοηθήσουν με μια ομαλή αρχή. Παρόλα αυτά, οι ιατροί παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ερμηνεία των διακυμάνσεων του σακχάρου κυρίως όμως στις κατάλληλες οδηγίες για τη διόρθωση των διακυμάνσεων του σακχάρου, οι οποίες παρουσιάζουν ένα πολύ μεγάλο φάσμα.

Με τον κόσμο να μάχεται έναντι στην πανδημία του COVID-19 και πολλούς από αυτούς τους ασθενείς να χρειάζονται καλύτερη ρύθμιση πόσο βοηθά η χρήση της συνεχούς καταγραφής του σακχάρου;

Έχει αποδειχθεί πως η καταγραφή δίδει πολύ αντιπροσωπευτική και ασφαλή εικόνα των μεταβολών του σακχάρου του διαβητικού ασθενή και μπορεί να αποσταλεί ως ηλεκτρονικό σύνολο στον θεράποντα Σακχαρώδη Διαβήτη. Όμως σε ασθενείς που είναι αιμοδυναμικά ασταθείς ή σε καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν τις μετρήσεις, τα αποτελέσματα από το CGM θα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η επιβεβαίωση ενός πολύ ακραίου αποτελέσματος με λήψη τριχοειδικού αίματος είναι απαραίτητη.

Oι εξελίξεις στην τεχνολογία CGM είναι μια ευκαιρία ασφαλέστερης προσέγγισης σύνθετων προβλημάτων, όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης, τόσο για τους ανθρώπους που ζουν με διαβήτη όσον και για τους ιατρούς που τους θεραπεύουν.

Το Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Σακχαρώδους Διαβήτη διαθέτει άριστα εκπαιδευμένο δυναμικό ειδικών ενδοκρινολόγων καθώς και την κατάλληλη κλινική υποδομή προς την επίτευξη αυτών των στόχων, τόσο για τη σωστή καθοδήγηση όσο και την αποτελεσματική αντιμετώπιση όλων των ομάδων των διαβητικών και ειδικότερα αυτών με δύσκολα προβλήματα.

*Άρθρο των:

Δρ. Ελένης Α Κανδαράκη, Ενδοκρινολόγου – Διαβητολόγου, Συνεργάτιδας Τμήματος Ενδοκρινολογίας & Διαβήτη Ομίλου ΥΓΕΙΑ
Eυανθίας Διαμάντη, Ενδοκρινολόγου –Διαβητολόγου, Ομότιμης Καθηγήτριας ΕΚΠΑ, Δ/ντριας Τμήματος Ενδοκρινολογίας & Διαβήτη Ομίλου ΥΓΕΙΑ.