Δίδυμη κύηση: τι πρέπει να γνωρίζουμε;
Πολύδυμος κύηση ορίζεται η κύηση στην οποία έχουμε περισσότερα του ενός εμβρύου στην ενδομητρική κοιλότητα. Μια υποκατηγορία των πολύδυμων κυήσεων και σίγουρα η συχνότερη είναι η δίδυμος κύηση. Η συχνότητα σύμφωνα με τη Διεθνή Εταιρεία Υπερήχων στη Μαιευτική και Γυναικολογία (ISUOG) είναι 2-4%. Δημογραφικά το ποσοστό αλλάζει με την Ασία να κινείται στο 8‰ και την Αμερικάνικη Ήπειρο στο 19‰.
Το ποσοστό βέβαια δίδυμων κυήσεων έχει αυξηθεί κατά πολύ τα τελευταία 30 χρόνια λόγω της συνύπαρξης και αυτών που προέρχονται από τη χρήση τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Κάθε δίδυμος κύηση θεωρείται κύηση υψηλού κινδύνου περιγεννητικής θνησιμότητας και νοσηρότητας των εμβρύων. Η συχνότητα θνησιγενών είναι 12 ανά 1000 γεννήσεις δίδυμων.
Μια φυσική διαφορά μεταξύ μονήρους και δίδυμου κύησης είναι η μικρότερη διάρκεια της δεύτερης. Ένας πρόωρος τοκετός κάτω των 37 εβδομάδων είναι εννέα φορές πιθανότερος στα δίδυμα. Εκ μέρους της κυοφορούσας υπάρχει στη δίδυμο κύηση τριπλάσιος κίνδυνος ανάπτυξης σιδηροπενικής αναιμίας. Αυξημένη κατά τρεις έως πέντε φορές επίσης είναι η πιθανότητα ανάπτυξης υπερτασικής νόσου καθώς και λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος λόγω συμπίεσης των ουρητήρων από τον μεγαλύτερο όγκο της μήτρας. Αυτό σημαίνει ότι η έγκυος πρέπει να επισκέπτεται τον θεράποντα ιατρό της συχνότερα. Σύμφωνα με τη MAYO Clinic οι γυναίκες που κυοφορούν δίδυμα θα πρέπει να εξετάζονται κάθε δεύτερη εβδομάδα κατά το δεύτερο τρίμηνο και μια φορά την εβδομάδα στο τρίτο τρίμηνο.
Ταξινόμηση δίδυμων κυήσεων
Η ταξινόμηση των δίδυμων κυήσεων γίνεται ανάλογα με τον αριθμό των γονιμοποιημένων ωαρίων από τα οποία προέρχονται:
1. Τα μονογενή ή μονοζογωτικά προέρχονται από την γονιμοποίηση ενός ωαρίου όπου γίνεται πλήρης διαίρεση του ζυγώτη. Τα έμβρυα έχουν το ίδιο γενετικό υλικό είναι όμοια και είναι του ιδίου φύλου. Αναλόγως αν υπάρχουν δυο αμνιακοί σάκοι και ανάλογα το στάδιο που γίνεται η διαίρεση του γονιμοποιημένου ωαρίου έχουμε τα παρακάτω είδη μονοζογωτικών δίδυμων.
- Όταν η διαίρεση γίνεται κατά την τρίτη ημέρα γονιμοποίησης (στάδιο μοριδίου) τα έμβρυα έχουν δυο πλακούντες και βρίσκονται σε δυο ανεξάρτητους σάκκους (διχοριακά – διαμνιακά).
- Με την διαίρεση να λαμβάνει χώρα από την 4η έως την 8η ημέρα (στάδιο βλαστοκύστης) τα έμβρυα μοιράζονται ένα πλακούντα αλλά βρίσκονται σε δυο αμνιακούς σάκους (μονοχοριακά-διαμνιακά).
- Με την εμφύτευση της βλαστοκύστης μεταξύ 8ης και 13ης ημέρας αναπτύσσεται κύηση όπου τα έμβρυα βρίσκονται στον ίδιο αμνιακό και έχουν ένα πλακούντα. Αυτά χαρακτηρίζονται ως μονοχωριακά – μονοαμνιακά.
- Αν η διαίρεση του γονιμοποιημένου ωαρίου γίνει μεταξύ 13ης και 15ης ημέρας τότε αυτή είναι ατελής και έχουμε ανάπτυξη ενωμένων σε κάποιο σημείο του σώματος τους εμβρύων (σιαμαία).
2. Τα διζυγωτικα έμβρυα προέρχονται από τη γονιμοποίηση δυο διαφορετικών ωαρίων από δυο διαφορετικά σπερματοζωάρια. Τα έμβρυα μπορεί να διαφέρουν σε φύλο και συνήθως δεν μοιάζουν μεταξύ τους. Στις διωγενείς κυήσεις υπάρχουν πάντα δυο σάκοι εγκυμοσύνης και δυο διαφορετικοί πλακούντες.
Ο σαφής διαχωρισμός του είδους της δίδυμου κύησης γίνεται με τον υπερηχογραφικό έλεγχο.
Επιπλοκές δίδυμου κύησης
Σίγουρα η σημαντικότερη επιπλοκή της δίδυμου κύησης είναι ο πρόωρος τοκετός. Η περιγεννητική θνησιμότητα και νοσηρότητα συμπεριλαμβανομένου του συνδρόμου αναπνευστικής ανεπάρκειας (ARDS), της αναιμίας, της εγκεφαλικής αιμορραγίας, της νεκρωτικής εντεροκολίτιδας αυξάνει ανάλογα του πόσο νωρίτερα θα γεννηθούν τα νεογνά. Η αποφυγή ενός πρόωρου τοκετού αντιμετωπίζεται με φάρμακα τύπου προγεστερόνης, καθώς και τοκολυτικά. Επεμβατικά επίσης μπορεί να διενεργηθεί σε περιπτώσεις ανεπάρκειας του τραχήλου (CL<25) περίδεση αυτού ή τοποθέτηση πέσσου σε συνδυασμό με χορήγηση αντιβίωσης. Τέλος, χορηγούνται σκευάσματα κορτιζόνης στην έγκυο ώστε να γίνει όσο το δυνατό καλύτερη προετοιμασία του αναπνευστικού των εμβρύων μετά τον τοκετό.
Σε περίπτωση μονοχοριακών δίδυμων σημαντικό λόγο έχει ο υπερηχογραφικός προσδιορισμός της χοριονικότητας ως παράγοντα αγγείωσης των εμβρύων. Λόγω κοινού πλακούντα σε ποσοστό 10% των μονοχοριακών κυήσεων εμφανίζεται άνιση κατανομή αίματος στα δυο έμβρυα. Το φαινόμενο αυτό που ονομάζεται σύνδρομο έμβρυο- εμβρυϊκής μετάγγισης (TTTS), μπορεί να δημιουργήσει ένα μεγαλύτερο έμβρυο με αυξημένο αμνιακό υγρό (στα διαμνιακά) και ένα έμβρυο με υπολειπόμενη ανάπτυξη. Σε αυτή την περίπτωση λόγω αυξημένου κινδύνου απώλειας του ενός ή και των δυο εμβρύων γίνεται εκκενωτική αμνιοπαρακέντηση του υδραμνίου και απολίνωση των αναστομώσεων του πλακούντα με laser.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η δίδυμος κύηση είναι συνώνυμη του πρόωρου τοκετού. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικότατος ο ρόλος της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών ενός νοσοκομείου. Στο ΜΗΤΕΡΑ γινόμαστε αποδέκτες της μεγάλης ασφάλειας που μας παρέχει η μονάδα απλή, παρακολούθησης και εντατικής προώρων. Διαθέτοντας εξαιρετική υλικοτεχνική υποδομή αλλά και την άγρυπνη φροντίδα εκ μέρους του υψηλού επιπέδου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.
*Άρθρο του Αντώνη Κακουλάκη, Μαιευτήρα – Γυναικολόγου, Επιστημονικού Συνεργάτη ΜΗΤΕΡΑ.
