Ποιο ποσοστό του πληθυσμού πρέπει να εμβολιαστεί για να αποκτήσουμε “ανοσία της αγέλης” και να τελειώσει η πανδημία;

Η μετάδοση του ιού θα παύσει όταν ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού αποκτήσει ανοσία, έχει δηλαδή αναπτύξει ειδικά αντισώματα έναντι του ιού SARS CoV 2 και δεν μπορεί να μολυνθεί μετά από έκθεση στον ιό. Αυτή η κατάσταση του πληθυσμού ονομάζεται στην επιδημιολογία «ανοσία αγέλης».

Η ανοσία αγέλης επιτυγχάνεται με δύο τρόπους. Είτε με φυσικό τρόπο, δηλαδή μόλυνση με τον ιό είτε με τον εμβολιασμό.

• Η επίτευξη της φυσικής ανοσίας έχει κόστος σε ανθρώπινες ζωές: γνωρίζουμε ότι ένα 15% των ανθρώπων που θα νοσήσουν θα χρειαστούν νοσηλεία, 5% σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και 1-2% των νοσούντων θα πεθάνουν. Αν επιπλέον κορεστούν τα συστήματα υγείας σε περίπτωση μαζικής νόσησης του πληθυσμού (όπως παρατηρήθηκε στη Βόρειο Ιταλία τον προηγούμενο Απρίλιο) η θνητότητα αυξάνεται σημαντικά (μέχρι και 10%) καθώς οι ασθενείς που έχουν ανάγκη θεραπείας και υποστήριξης για να επιβιώσουν μένουν αβοήθητοι. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την επίτευξη ανοσίας αγέλης με φυσικό τρόπο καθώς οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές θα είναι μεγάλες. 
• Ο εμβολιασμός είναι επομένως ο μόνος ασφαλής δρόμος προς την επίτευξη της ανοσίας αγέλης.

Τί ποσοστό του πληθυσμού πρέπει να εμβολιαστεί για να επιτευχθεί αυτό;

Το απαιτούμενο ποσοστό εμβολιασθέντων εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα του εμβολίου (το ποσοστό των εμβολιασθέντων που αναπτύσσουν αντισώματα, το οποίο για τα μέχρι τώρα διαθέσιμα εμβόλια υπολογίζεται από 90-97%) και  τη μεταδοτικότητα του ιού (δείκτης R) δηλαδή πόσα άτομα μπορεί να επιμολύνει ένας ασθενής.

Για τον ιό SARS-Cov 2 o δείκτης μεταδοτικότητας (εφόσον δεν εφαρμόζεται η κοινωνική αποστασιοποίηση)  υπολογίζεται στο 4.53, που σημαίνει ότι σημαίνει ότι ένας ασθενής θα μολύνει τουλάχιστον 4 άτομα και αυτά με τη σειρά τους άλλα τέσσερα κλπ. Αν για τους υπολογισμούς μας θεωρήσουμε ότι το εμβόλιο είναι 100% αποτελεσματικό, με βάση τον μαθηματικό τύπο 1 – 1/R  υπολογίζεται ότι 80% του πληθυσμού πρέπει να έχει αντισώματα (και επομένως ανοσία) έναντι του ιού προκειμένου να επιτευχθεί η ανοσία αγέλης. Αν μεταλλάξεις του ιού επιφέρουν αύξηση της μεταδοτικότητας το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί περαιτέρω.

Άρα τουλάχιστον 80% του πληθυσμού πρέπει να εμβολιαστεί πριν μιλήσουμε για το τέλος αυτής της πανδημίας.

Το εμβόλιο μας έχει γεμίσει όλους ελπίδα αλλά πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε προσεκτικοί. Μέχρι να μας είναι ευρέως διαθέσιμο το εμβόλιο και να επιτύχουμε τα υψηλά ποσοστά ανοσίας αγέλης που απαιτούνται για να τερματιστεί η πανδημία,  θα πρέπει να επιμείνουμε στην πιστή εφαρμογή των μέτρων δημόσιας υγείας: την κοινωνική αποστασιοποίηση, την χρήση μασκών και το συχνό πλύσιμο των χεριών.

*Άρθρο της Ελένης Πατρόζου, Παθολόγου – Λοιμωξιολόγου, Επιστημονικής Συνεργάτιδας ΥΓΕΙΑ.