Πρωτοχρονιά: Έθιμα στα καμποχώρια των Τρικάλων και της Καρδίτσας

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς πολλές ήταν οι ετοιμασίες για τις νοικοκυρές και ορισμένα έθιμα διατηρούνται σε καμποχώρια των Τρικάλων και της Καρδίτσας έως και σήμερα αναφέρει ο αείμνηστος εκπαιδευτικός Ζήσης Τζιαμούρτας, στα βιβλία του, και εξηγεί:

«Αργά τα μεσάνυχτα πήγαιναν στη βρύση και την άλειφαν με λίπα, ρίχνοντας νομίσματα, λίγο καλαμπόκι και στάρι. Οι νοικοκυρές σηκώνονταν τα χαράματα για να ζυμώσουν και να ψήσουν τη βασιλοκλούρα, που ήταν μια μπουγάτσια από σιταρένιο αλεύρι και πάνω είχε κεντήματα με το ψαλίδι, λουλούδια και σταυρούς. Μέσα σε αυτήν έβαζαν το φλουρί, ένα κλωναράκι κορομηλιάς, ένα σπυρί σιτάρι και λίγες τρίχες από την αγελάδα, σύμβολα ασφαλώς, εξηγεί ο εκπαιδευτικός, που κρύβουν ζωτική δύναμη, που είναι αναγκαία, για να εξασφαλιστεί η αφθονία και η ευημερία. Σαν ξημέρωνε έπαιρνε όλη η φαμίλια τον δρόμο για την εκκλησία με τα γιορτινά τους ρούχα».

Για να προσθέσει: «Μεγάλος άγιος στις συνειδήσεις των Καραγκούνηδων ο Βασίλειος. Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, γυναίκες, άλλες μέσα στην εκκλησία και άλλες έξω μοίραζαν στους ενορίτες τεμάχια βασιλοκλούρας και πεντακάθαρο τυρί σαν την ψυχή του Άι-Βασίλη, που θα ήταν όλη τη χρονιά βοηθός τους και θα έφερνε ευτυχία στα σπίτια τους.

Οι γριές αυτή τη μέρα άνοιγαν τα ανατολικά παράθυρα των σπιτιών τους, για να μπει ο καινούργιος χρόνος. Για να είναι δε γερά τα ζώα και τα πρόβατα ο νοικοκύρης έπαιρνε τη βασιλοκλούρα, που έφτιαχνε για αυτά και πήγαινε στο μαντρί, όπου με τον τσομπάνη έσπαζε την κλούρα, όπως επισημαίνει ο εκπαιδευτικός, στην πλάτη του κριαριού ή προβατίνας και έδινε μικρά τεμάχια για το καλό στα πρόβατα και τα έτρωγαν. Το ίδιο έκανε και στον στάβλο των ζώων, όπου έσπαζε στη ράχη της αγελάδας την κλούρα, και έδινε ένα κομμάτι στην αγελάδα και τα άλλα ζώα να το φάνε.

Το μεσημέρι καθισμένοι όλοι στην ψάθα γύρω από το σοφρά περίμεναν με μεγάλη αγωνία και λαχτάρα την βασιλοκλούρα. Σαν την έβαζε η νοικοκυρά πάνω στην τάβλα ο σπιτονοικοκύρης την έκοβε σε ίσια κομμάτια. Ένα για το Χριστό και τα υπόλοιπα για τα μέλη της οικογένειας. Ο καθένας έπαιρνε από ένα κομμάτι. Όποιος πετύχαινε τις τρίχες της αγελάδας θα έφτιαχνε πολλά ζώα, όποιος το κλωναράκι της κορομηλιάς θα είχε πολλά αμπέλια και δένδρα και όποιος το σπυρί θα ήταν καλός και ευτυχισμένος γεωργός με άφθονους καρπούς. Αν πετύχαινε το φλουρί, θα ήταν όλο το χρόνο ευτυχισμένος. Στην τάβλα τοποθετούσαν και ένα κουτάλι και πιρούνι για αυτόν που ήταν στα ξένα ή στρατιώτης».

Παραδοσιακή συνταγή βασιλόπιτας για την περιοχή δίνει ειδική έκδοση της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων.

Κρεατόπιτα – Βασιλόπιτα (Αργιθέα) Υλικά : 15 φύλλα για πίτα Γέμιση: 1 κιλό χοιρινό κρέας σε μικρά κομμάτια, 1 φλυτζ. τσαγιού γλυκό τραχανά, 1 κομμάτι τυρί φέτα (περίπου 200 γρ.), λάδι, αλάτι, πιπέρι, βούτυρο ή λίπα Εκτέλεση: Βράζουμε καλά τα κομμάτια κρέατος σε λίγο νερό με αλάτι και πιπέρι. Μόλις το κρέας βράσει και σωθεί το νερό, προσθέτουμε λάδι και τσιγαρίζουμε προσθέτοντας λίγο αλάτι και πιπέρι και στη συνέχεια τον τραχανά. Λίγο πριν ολοκληρωθεί το τσιγάρισμα προσθέτουμε τη φέτα. Σε ένα ταψί αλείφουμε λάδι ή βούτυρο ή λίπα. «Στρώνουμε» τρία φύλλα βουτυρωμένα και συνεχίζουμε εναλλάξ με γέμιση και φύλλο. «Κλείνουμε» την πίτα με δύο φύλλα. Ψήνουμε στους 180ο C για 1 ώρα ανάλογα με το φούρνο». Η συγκεκριμένη παρασκευή αποτελούσε και την παραδοσιακή βασιλόπιτα της Αργιθέας. Ανάμεσα στα φύλλα της πίτας τοποθετούσαν ένα νόμισμα, άχυρο, πουρνάρι, τριφύλλι και ρίγανη. Με αυτό τον τρόπο αναδεικνύονταν ο «τυχερός» της χρονιάς και ταυτόχρονα γινόταν ο καταμερισμός των εργασιών για το νέο έτος. Σε όποιου τύχαινε το κομμάτι με το άχυρο, θα αναλάμβανε τα μουλάρια, το πουρνάρι, τα κατσίκια, το τριφύλλι, τα πρόβατα και τη ρίγανη, τα μελίσσια.