Είναι η διαλειμματική νηστεία ασφαλής διατροφική προσέγγιση;

Η διαλειμματική νηστεία είναι ένα διατροφικό μοτίβο που κυμαίνεται μεταξύ καθορισμένων περιόδων σίτισης και νηστείας. Η νηστεία θεωρείται αρχαία παράδοση διάφορων πολιτισμών και θρησκειών. Την τελευταία δεκαετία, η διαλειμματική νηστεία έγινε εξαιρετικά δημοφιλής στην Ελλάδα, με τους λάτρεις της να ισχυρίζονται ότι βοηθάει στη συγκέντρωση, την απώλεια βάρους, την ενέργεια και τη γενική υγεία. Τα ερωτήματα πολλά σχετικά με την αποτελεσματικότητα της και το πως αυτά επιτυγχάνονται. Είναι η διαλειμματική νηστεία ασφαλής διατροφική προσέγγιση;

Υπάρχουν αρκετά αποτελέσματα μελετών που διαπίστωσαν κλινικό όφελος, έστω και βραχυπρόθεσμο, από την ακολουθία τέτοιου τύπου δίαιτας. Όμως, εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων της, η διαλειμματική νηστεία μπορεί να προκαλέσει ακραίες διατροφικές συμπεριφορές, ενώ και η λειτουργία του οργανισμού μακροπρόθεσμα δεν είναι απίθανο να επηρεαστεί αρνητικά.

Δώστε λοιπόν προσοχή στα παρακάτω… 

Εάν ανησυχείτε πάντα για το τι να φάτε, θα μπορούσε να είναι ένδειξη «νευρογενούς ορθορεξίας».

Η δίαιτα γενικά μπορεί να προκαλέσει εμμονή με την υγιεινή διατροφή, απώλεια του μέτρου και της ισορροπίας. Δημιουργείται η ανάγκη συζήτησης γύρω από τη διατροφή συνεχώς, ενώ δεν λείπει η ανησυχία για το επόμενο γεύμα.

Ένα βασικό σημάδι είναι όταν η διατροφή σας αρχίζει να γίνεται άκαμπτη και έχει ως αποτέλεσμα ακόμη και την αλλαγή ή την ακύρωση κοινωνικών εκδηλώσεων, επειδή δεν ταιριάζουν με τις διατροφικές σας συνήθειες.

Η ψυχογενής ορθορεξία χαρακτηρίζεται από υπερβολική ενασχόληση με το είδος και την ποιότητα των τροφών και δεν επιτρέπει την κατανάλωση αυτών που θεωρούνται «ανθυγιεινές». 

Η διαλειμματική νηστεία μπορεί να διαταράξει τον ύπνο σας.

Υπάρχουν κάποιες προκαταρκτικές ενδείξεις ότι η διαλειμματική νηστεία μπορεί να βελτιώσει τον ύπνο, εμποδίζοντας σας να ξυπνήσετε στη μέση της νύχτας. Όταν το φαγητό τείνει να σταματά πολύ πριν πάτε για ύπνο και έτσι δεν καταναλώνετε σνακ αργά το βράδυ, μπορεί να βελτιωθεί η ποιότητα του ύπνου.

Ωστόσο, οι πιθανότητες διατάραξης του κύκλου του ύπνου και της ανησυχίας κατά τη διάρκεια της νύχτας, είναι εξίσου πολλές κατά την περίοδο ακολουθίας ενός προγράμματος διαλειμματικής νηστείας. Έχει αποδειχθεί ότι η νηστεία μπορεί να μειώσει την ποσότητα του ύπνου REM, ο οποίος πιστεύεται ότι βελτιώνει τη μνήμη, τη διάθεση και τη μαθησιακή ικανότητα.

Μακροπρόθεσμα, η διαλειμματική νηστεία μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη εγρήγορση, επειδή το σώμα δεν καταναλώνει αρκετές θερμίδες κατά τη διάρκεια των περιόδων νηστείας σε προσεγγίσεις διαλειμματικής νηστεία 1:1 ή 5:2, ενώ θα μπορούσε να οδηγήσει σε κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης ή ζάλη.

Πρόκληση ενοχών και ντροπής

Συνήθως όταν βάζετε στόχους, οι οποίοι δεν είναι εφικτοί (για πολλούς λόγους!), οι ενοχές, η ντροπή και η κακή ψυχολογία σας κατακλύζουν σε πιθανή αποτυχία. Το να ελέγξετε την όρεξή σας ή να προσπαθήσετε να περιορίσετε την πείνα σας, σε μεγάλες χρονικές περιόδους νηστείας, δεν είναι και το πιο απλό. Πόσο μάλλον αν υπάρχει περιορισμός και στις ώρες διεξαγωγής των γευμάτων και στην ποσότητα αυτών. Εάν παρατηρείτε έντονα  άγχος ή ντροπή που σχετίζεται με τη διατροφή σας μπορεί να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι διαταραχής συμπεριφοράς.

Η διαλειμματική νηστεία μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της κορτιζόλης, αυξάνοντας το stress.

Φυσικά δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τα αποτελέσματα πρώιμων ερευνών που απέδειξαν ότι η διαλειμματική νηστεία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη, κακοήθειας και καρδιακών παθήσεων. Όμως δεν μπορούμε να παραλείψουμε και την ήδη υπάρχουσα γνώση, ότι η στέρηση τροφής για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα κορτιζόλης, ορμόνης στρες στο σώμα, που ακόμα κι αν υπάρχουν δυνητικά κάποια θετικά για την υγεία από τη διαλειμματική νηστεία, υπάρχει πιθανότητα να αναιρεθούν από την αύξηση του στρες.

Διακοπή περιόδου - τριχόπτωση

Η διαλειμματική νηστεία μπορεί να οδηγήσει ορισμένους ακόλουθούς της σε μεγάλο έλλειμα θερμίδων, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μαλλιών και διακοπή ή απρογραμμάτιστη περίοδο, εξαιτίας της ανεπαρκούς θερμιδικής πρόσληψης και κάλυψης του οργανισμού στα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

Άγχος – θλίψη – Αντικοινωνική συμπεριφορά

«Η διαλειμματική νηστεία μετατρέπεται σε διαταραχή κατανάλωσης τροφής όταν επηρεάζει προφανώς και την οργανική, αλλά και την ψυχική υγεία. Αυτό περιλαμβάνει μια αλλαγή στη διανοητική και κοινωνική συμπεριφορά, όπως αύξηση του άγχους και της κατάθλιψης ή μειωμένη ικανότητα κοινωνικοποίησης.

Ακούστε το σώμα σας και μη δημιουργείτε σκληρούς κανόνες διατροφής

Αν και η διαλειμματική νηστεία δεν είναι απαραίτητα επιβλαβής για την υγεία, τα άτομα με προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό διατροφικής διαταραχής είναι αναγκαίο να την αποφεύγουν. Επίσης δεν είναι ιδανική για όσους είναι πολύ δραστήριοι, καθώς χρειάζονται επαρκή ποσότητα ενέργειας όλο το 24ωρο. Ακούστε το σώμα σας και αφουγκραστείτε τις ανάγκες του.

*Γράφει ο Ευμένης Π. Καραφυλλίδης  BSc (Hons), MSc, NYSCDN, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Παν/μίου Leeds M., Αγγλία - Παν/μίου Columbia, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ & Διευθυντής Διαιτολογικού Τμήματος Metropolitan General