Η στρατηγική της Τουρκίας από τη ματιά της Ελλάδας και των ΗΠΑ
Ένα νέο κεφάλαιο στο στρατηγικό ρόλο των ΗΠΑ για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή αναμένεται να ανοίξει τον Ιανουάριο, με την ανάληψη των καθηκόντων από τον νέο Αμερικανό Πρόεδρο Joe Biden. Η αλλαγή αυτή συνίσταται σε ενίσχυση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, ενεργητικότερο ρόλο στο κυπριακό, σε πιέσεις προς την τουρκική πλευρά να σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο και σε νέα φιλοσοφία τόσο σε διπλωματικό όσο και σε επιχειρησιακό-στρατιωτικό επίπεδο.
Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τις τοποθετήσεις μελών της Γερουσίας και του Κογκρέσου, αλλά και από τον Έλληνα υπουργό Εθνικής Άμυνας και τον σύμβουλο του Πρωθυπουργό σε θέματα ασφαλείας στη “2η Διάσκεψη για τα θέματα της Νοτιονατολικής Ευρώπης και Ανατολικής Μεσογείου”. Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου από το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών και το Hellenic American Leadership Council.
Ο Γερουσιαστής του Μέριλαντ των ΗΠΑ, Chris Van Hollen, έκανε σαφές ότι η αλλαγή προέδρου των ΗΠΑ αλλάζει τα δεδομένα στην περιοχή. Όπως εξήγησε, ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος, Joe Biden, παρακολουθεί και έχει ιδιαίτερη γνώση και εμπειρία για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή που δεν περιορίζονται μόνο στην επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας ή το κυπριακό ζήτημα. Υπάρχει μια νέα προσέγγιση που παρακολουθεί τις εξελίξεις με Τουρκία, Συρία, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Ρωσία και το κουρδικό. H προσέγγιση στο θέμα των κυρώσεων αναθεωρείται υπό μία νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην περιοχή, όπου το βασικό δόγμα θα είναι η τήρηση του Διεθνούς Δικαίου. Ο Γερουσιαστής έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην Τουρκία, η οποία θα πρέπει να σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο και στις σχέσεις της με τη Ρωσία και την επιρροή της στην περιοχή.
Την αναβάθμιση των φιλικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδος επεσήμανε και ο διευθυντής του Hellenic American Leadership Council, κ. Έντι Ζεμενίδης, παραπέμποντας στις ιστορικές ρίζες των σχέσεων ΗΠΑ και Ελλάδος, αλλά και τον εξισορροπιστικό ρόλο που θα παίξουν Κογκρέσο και Γερουσία στην περιοχή. Όπως εξήγησε, ύστερα από τις εκλογές προκύπτουν νέες ισορροπίες μεταξύ των δύο σωμάτων, δηλαδή Κογκρέσου και Γερουσίας, με τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ να έχει βαθιά γνώση των σχέσεων αυτών.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, κ. Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, διετύπωσε την εκτίμηση ότι ο χειρισμός των ελληνοτουρκικών σχέσεων βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση. Παρατήρησε ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν το πρόβλημα και θα ήθελαν πιο ξεκάθαρη στάση απέναντι στην Τουρκία σε σχέση με την Ευρώπη. Ωστόσο, όπως εξήγησε ο κ. Παναγιωτόπουλος, πρέπει να σεβαστούμε τους κανόνες και τον τρόπο που λειτουργεί η Ευρώπη, η οποία προχωρά ένα βήμα τη φορά. Δεν υποβάθμισε την απόφαση της Συνόδου Κορυφής, καθώς η απειλή και μόνο για σκληρές κυρώσεις κατά της Τουρκίας είχαν αποτέλεσμα την αποκλιμάκωση των εντάσεων από την πλευρά της γειτονικής χώρας. Τέλος, αναφέρθηκε στον νέο προϋπολογισμό που πέρασε από τη Βουλή για εκσυγχρονισμό και ενίσχυση των οπλικών συστημάτων. Ο νέος προϋπολογισμός πέραν της κάλυψης αναγκών σε αμυντικές δαπάνες, που είχαν προκύψει από τα προηγούμενα έτη λόγω δημοσιονομικής αδυναμίας, αποτελεί και ένα μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν διαπραγματεύεται τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Η Ελλάδα είναι ανοικτή στο διάλογο αλλά όχι υπό απειλές ή με παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου.
Ο Γερουσιαστής του Νιου Τζέρσεϊ, κ. Robert Menendez, δήλωσε ότι απογοητεύτηκε από τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής, καθώς θα περίμενε την Ευρώπη πιο τολμηρή σε σχέση με την επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας. Όπως εξήγησε, σε μια περίοδο κατά την οποία η Τουρκία κλιμακώνει την επιθετική της συμπεριφορά, όχι μόνο προς την Ελλάδα, δεν θα πρέπει να λαμβάνονται αποφάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να εκληφθούν και ως επιβράβευση τέτοιων συμπεριφορών. Σε ό,τι αφορά στη νέα διακυβέρνηση υπό τον Πρόεδρο Biden θεωρεί ότι θα αναβαθμιστούν οι σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ, τονίζοντας τις φιλελληνικές του σχέσεις και τη βαθιά γνώση του στην εξωτερική πολιτική.
Η κυρία Dina Titus, ελληνικής καταγωγής και μέλος του Αμερικανικού Κογκρέσου, αφού απαρίθμησε σειρά θετικών παρεμβάσεων του Σώματος και των ΗΠΑ στην περιοχή, όπως η αντίδραση στο σχέδιο της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη σε μουσείο ή σε άλλα ιστορικής σημασίας θέματα που σχετίζονται με το κυπριακό. Η κυρία Titus πιστεύει ότι ό ρόλος του Κογκρέσου για την περιοχή θα είναι πιο αποτελεσματικός και εξισορροπητικός, κυρίως λόγω του νέου Προέδρου Biden και της απομάκρυνση του απερχόμενου προέδρου Trump.
Ο κ. Θάνος Ντόκος, Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Έλληνα Πρωθυπουργού, περιμένει από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας και συνεργασίας στη ΝΑ Μεσόγειο. Πιστεύει στον εξισορροπιστικό ρόλο των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή, όχι μόνο στα ελληνοτουρκικά, αλλά και σε όλο τον άξονα που είναι υπεύθυνος για τη σταθερότητα και περιλαμβάνει την Κύπρο και άλλες χώρες, όπως Ιορδανία και Σαουδική Αραβία. Σε ό,τι αφορά στα ελληνοτουρκικά, ο κ. Ντόκος εκτιμά ότι οι ΗΠΑ μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο και να πείσουν την Τουρκία ότι η επιθετική συμπεριφορά έχει κόστος. Αυτό γίνεται με την ανάδειξη κοινών συμφερόντων που εξυπηρετούνται καλύτερα με καλές σχέσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, παρά με εντάσεις και απειλές.
