Μαύρος Ιησούς στη φάτνη της καμένης Αμαζονίας

Τα φετινά Χριστούγεννα στο Ρίο ντε Ζανέιρο, ο Ιησούς δεν θα γεννηθεί σε μια φάτνη στη Βηθλεέμ, αλλά σε ένα απανθρακωμένο ξέφωτο του δάσους της Αμαζονίας. Ένα μαύρο νεογέννητο που το φροντίζουν αυτόχθονα χερουβείμ. Η παρθένος Μαρία και ο Ιωσήφ είναι κι αυτοί μαύροι, ντυμένοι στα κόκκινα, ανάμεσα σε κούτσουρα δένδρων καλυμμένα με στάχτες.

Αυτή είναι η σκηνή που τραβάει την προσοχή των περαστικών στη μνημειώδη φάτνη που έχει στηθεί, όπως κάθε χρόνο, σε μια πλατεία της Γκλόρια, μιας συνοικίας του Ρίο, απέναντι από τον ναό της Ιεράς Καρδίας του Ιησού. Οι εθελοντές της εκκλησίας θέλουν με τη φάτνη αυτή να επισημάνουν στους πιστούς και σε όλους τους κατοίκους αυτής της βραζιλιάνικης πόλης τα σύγχρονα προβλήματα. Πάνω από τη φάτνη υπάρχουν οι επιγραφές «πείτε όχι στον ρατσισμό» και «προστατέψτε την Αμαζονία». Τα δύο θέματα που επελέγησαν φέτος, ο ρατσισμός και η καταστροφή των δασών, είναι ιδαίτερα ευαίσθητα μετά την άνοδο στην εξουσία του προέδρου Ζαΐχ Μπολσονάρου, το 2019.

«Αυτή η σκηνή της γέννησης δείχνει πως οι άνθρωποι που καίνε τη Μητέρα Φύση, που επιτίθενται στους αδελφούς και τις αδελφές μας επειδή το χρώμα του δέρματός τους είναι διαφορετικό, δεν έχουν τον Θεό μέσα στο σώμα τους», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο ο 63χρονος Μαουρίσιο Ροντρίγκες ντος Σάντος, εκπρόσωπος της ενορίας, η εκκλησία της οποίας βρίσκεται ακριβώς δίπλα από την έδρα της αρχιεπισκοπής του Ρίο.

Πέρυσι, το θέμα που είχε επιλεγεί ήταν και πάλι η καταστροφή των δασών, όμως η φάτνη δεν κατέστη δυνατό να στηθεί εξαιτίας απειλών. Ωστόσο η ενορία αποφάσισε φέτος να την κατασκευάσει και να προσθέσει σ' αυτή την καταγγελία του ρατσισμού, που εξακολουθεί να υπονομεύει την τελευταία χώρα η οποία κατήργησε τη δουλεία, το 1888.

Πριν από δύο χρόνια, η φάτνη της Γκλόρια είχε προκαλέσει σκάνδαλο, καθώς η Παρθένος Μαρία παρουσιαζόταν σ' αυτή γυμνόστηθη να θηλάζει το μωρό Ιησού, έπειτα από μια σειρά περιστατικών κατά τα οποία η αστυνομία είχε απαγορεύσει σε γυναίκες να θηλάσουν δημόσια τα μωρά τους. Την προηγούμενη χρονιά, άγνωστοι είχαν βανδαλίσει τη φάτνη που κατήγγελλε τότε τα σκάνδαλα διαφθοράς. «Αν οι μπαχαλάκηδες ξανάρθουν, θα σπάσουν το υλικό, όμως δεν μπορούν να σπάσουν το πνεύμα αυτής της φάτνης», λέει ο Μαουρίσιο Ροντρίγκες ντος Σάντος.

Από την αρχή της θητείας του, ο πρόεδρος Μπολσονάρου επικρίνεται έντονα σε όλο τον κόσμο για τη μεγάλη αύξηση της καταστροφής του δάσους και των πυρκαγιών στην Αμαζονία. Ο Μπολσονάρου υποβαθμίζει επίσης τα προβλήματα του ρατσισμού στη Βραζιλία, μετά τον θάνατο πριν από τρεις εβδομάδες ενός μαύρου που ξυλοκοπήθηκε από λευκούς φύλακες στον χώρο στάθμευσης ενός σούπερ-μάρκετ στο Πόρτο Αλέγκρε, στη νότια Βραζιλία.