Η σημασία της κατάστασης θρέψης ογκολογικών ασθενών πριν από το χειρουργείο

Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Ο βασικός στόχος σε αυτό το είδος θεραπείας είναι η ολική (πλήρης) αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου, επιτυγχάνοντας υγιή όρια εκτομής, ενώ δευτερεύων στόχος είναι η αφαίρεση δευτεροπαθών εντοπίσεων. Η ριζική χειρουργική αποτελεί την πιο αποτελεσματική θεραπεία, ωστόσο στους ογκολογικούς ασθενείς εφαρμόζονται και άλλα είδη χειρουργικών επεμβάσεων κατά περίπτωση, όπως είναι οι παρηγορικές χειρουργικές επεμβάσεις (για αντιμετώπιση των συμπτωμάτων σε ανεγχείρητους όγκους), οι ογκομειωτικές χειρουργικές επεμβάσεις (για μείωση του καρκινικού φορτίου) και οι επανορθωτικές χειρουργικές επεμβάσεις (για βελτίωση της λειτουργικότητας ή του αισθητικού αποτελέσματος).

Ανεξάρτητα από το είδος της χειρουργικής επέμβασης, λόγω της άμεσης παρέμβασης στο σώμα του ασθενούς, και όχι μόνο, παρατηρείται ότι επηρεάζεται άμεσα η διατροφική κατάσταση του ασθενούς μετεγχειρητικά, γι’ αυτό θεωρείται απαραίτητη η διατροφική υποστήριξη τόσο μετά το χειρουργείο, όσο και πριν από αυτό. 

Η κακή κατάσταση θρέψης μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα

Οι ασθενείς με κακή κατάσταση θρέψης απαιτείται συνήθως να παραμείνουν στο νοσοκομείο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και ενδέχεται να εμφανίσουν περισσότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές. Εάν λοιπόν, το σώμα δεν έχει προετοιμαστεί επαρκώς για αυτή την διαδικασία, πιθανόν η επούλωση και η αποκατάστασή του να διαρκέσει περισσότερο και ο χρόνος νοσηλείας του ασθενούς να ξεπεράσει κατά πολύ τον προβλεπόμενο. Η απώλεια βάρους – και μυϊκού ιστού - μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την δυνατότητα ανάκαμψης.

Πώς να μάθετε για την τρέχουσα διατροφική σας κατάσταση

Πριν από τη χειρουργική επέμβαση, και κατά προτίμηση αμέσως μόλις γίνει η διάγνωση της κακοήθειας, ζητήστε από τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης να σας παραπέμψει σε κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο που θα είναι ο υπεύθυνος της διατροφικής σας φροντίδας. Μαζί θα ξεκινήσετε μία κοινή πορεία καθόλη τη διάρκεια των θεραπειών, αλλά πριν από οτιδήποτε θα αξιολογήσει την τρέχουσα διατροφική σας κατάσταση και θα κάνει συστάσεις για το πώς να προετοιμαστεί το σώμα σας για την επερχόμενη χειρουργική επέμβαση (ή οποιαδήποτε άλλη θεραπευτική στρατηγική αποφασιστεί από τους θεράποντες ιατρούς σας ότι πρέπει να ακολουθηθεί!). Ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής, βασισμένο πάντα σε συγκεκριμένα διατροφικά πρωτόκολλα, ανά περίπτωση, θα συμβάλει στην βέλτιστη ανταπόκριση του οργανισμού σας στη θεραπεία.

Εξατομικευμένο πλάνο διατροφής

Με γνώμονα το είδος του καρκίνου, της θεραπείας κ.ο.κ., αλλά και τις προσωπικές σας ανησυχίες για τη γενική υγεία, ο κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος θα συνεργαστεί μαζί σας για τον σχεδιασμό ενός εξατομικευμένου πλάνου διατροφής. Ο βασικός στόχος είναι να διατηρήσετε το σώμα σας όσο πιο δυνατό γίνεται πριν και μετά τη χειρουργική επέμβαση.

Σκοπός των προγραμμάτων διατροφής είναι να:

• Λαμβάνετε τις θερμίδες και τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε.
• Διατηρήσετε το τρέχον βάρος σας και τον μυϊκό σας ιστό (ή ακόμα και να τον αυξήσετε αν χρειάζεται)
• Ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα
• Μειώσετε οποιαδήποτε πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών από τη φαρμακευτική αγωγή ή τη χειρουργική επέμβαση

Οι διατροφικές συστάσεις για κάποιον που προετοιμάζεται για χειρουργική επέμβαση με στόχο την αντιμετώπιση του καρκίνου μπορεί να διαφέρουν από τις γενικές οδηγίες για υγιεινή διατροφή. Για παράδειγμα, εάν πασχίζετε να διατηρήσετε το βάρος σας ή έχετε χάσει ήδη μυϊκή μάζα, στα πλαίσια πάντα της υγιεινής διατροφής, μπορεί να σχεδιαστεί ένα υπερπρωτεϊνικό και υπερθερμιδικό πλάνο διατροφής. Σε άλλη περίπτωση, για τους ασθενείς που δυσκολεύονται να καλύψουν τις ανάγκες τους σε θερμίδες και θρεπτικά συστατικά από το στόμα με κανονική διατροφή μπορεί να δημιουργηθούν διατροφικά προγράμματα που θα ενσωματώνουν τη συστηματική λήψη σκευασμάτων ειδικής διατροφής από το στόμα ή να ξεκινήσουν οι ασθενείς να διατρέφονται από άλλες οδούς σίτισης (π.χ. γαστροστομία, νηστιδοστομία κλπ.) για την κάλυψη αυτών των αναγκών.

Τέλος, να γίνει ξεκάθαρο πως οι απαιτήσεις σε θερμίδες και σε όλα τα μάκρο και μίκρο-θρεπτικά συστατικά στους ογκολογικούς ασθενείς και ιδιαίτερα σε όσους πρόκειται να χειρουργηθούν ή έχουν ήδη χειρουργηθεί είναι πολύ υψηλές. Στη σημερινή εποχή όμως, η επιστήμη της διατροφής έχει πολλά όπλα για να αντιμετωπίσει κάθε δύσκολη κατάσταση και με τη συνεργασία με άλλες ιατρικές και παραϊατρικές ειδικότητες μπορεί να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα.

*Άρθρο του Ευμένη Π. Καραφυλλίδη BSc(Hons), MSc, NYSCDN, Κλινικού Διαιτολόγου – Διατροφολόγου, Διευθυντή Διαιτολογικού Τμήματος Μetropolitan General.