Σύσταση ΔΝΤ για ήπια δημοσιονομική προσαρμογή στην Ελλάδα

Ύφεση 9,5% για φέτος εκτιμά το ΔΝΤ, χαμηλότερη σε σχέση με την προηγούμενη πρόβλεψη για ύφεση 10% αλλά υψηλότερη από την εκτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης που προβλέπει ότι θα κυμανθεί στα επίπεδα του 8%.

Στην έκθεση του για την Ελλάδα το ΔΝΤ παροτρύνει την κυβέρνηση το 2021 να αποφύγει την απότομη δημοσιονομική προσαρμογή και να στοχεύσει σε πρωτογενές έλλειμμα τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με δηλώσεις των αρμόδιων υπουργών για το 2021 σχεδιάζεται το πρωτογενές έλλειμμα το 2021 να κυμανθεί περίπου στο 0,5% του ΑΕΠ.

Το ΔΝΤ αποδίδει εύσημα στη κυβέρνηση για την ταχεία αντίδραση της έναντι της πανδημίας καθώς όπως σημειώνει η έγκαιρη εφαρμογή μέτρων βοήθησαν στη συγκράτηση της αρχικής έξαρσης του ιού. «Ωστόσο η πρόσφατη αύξηση των αναφερόμενων κρουσμάτων χρήζει προσοχής». Αναφορικά με το πακέτων των μέτρων στήριξης που ελήφθησαν, το Ταμείο το χαρακτηρίζει μεγάλο, έγκαιρο, και κατάλληλα αποτελούμενο από κυρίως προσωρινά μέτρα εντός του προϋπολογισμού που στοχεύουν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που επλήγησαν σφοδρά.

Όσον αφορά τα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας το ΔΝΤ εκτιμά ότι το lockdown είχε σημαντική αρνητική επίπτωση στην εγχώρια ζήτηση και τον τουρισμό ενώ αυξήθηκε και το ποσοστό της ανεργίας.

Ειδικότερα το ΔΝΤ εκτιμά ότι:

· Το πρωτογενές έλλειμμα θα διαμορφωθεί στο 6,75% του ΑΕΠ φέτος λόγω της μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας και των μέτρων τόνωσης που υιοθετήθηκαν από την Κυβέρνηση. «Με δεδομένο το μεγάλο παραγωγικό κενό και προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος πρόκλησης μόνιμης οικονομικής ζημιάς από την πανδημία, οι αρχές θα πρέπει να αποφύγουν μια απότομη δημοσιονομική συστολή το 2021 και να στοχεύσουν σε ένα πρωτογενές έλλειμμα τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ».

· Η ύφεση φέτος θα φτάσει στο 9,5% προτού η οικονομία ανακάμψει σταδιακά στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Το 2021 και 2022 η ανάπτυξη θα κυμανθεί στο 5% ετησίως λόγω και των πόρων που θα έρθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης. «Καθώς το πρόγραμμα NGEU θα φθίνει σταδιακά, η ανάπτυξη προβλέπεται να επιστρέψει στο μακροχρόνιο δυνητικό ποσοστό του 1%» σημειώνεται στο κίνδυνο συμπερασμάτων του Ταμείου.

· Η μεσοπρόθεσμη δυνατότητα αποπληρωμής του δημοσίου χρέους της Ελλάδας παραμένει επαρκής. Μετά από μια αύξηση που θα καταγράψει το 2020, προβλέπεται να μειωθεί σταδιακά στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, αν και παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά με προηγούμενες προβλέψεις. «Η δυνατότητα αποπληρωμής του χρέους θα υπονομευόταν στην περίπτωση πραγματοποίησης σημαντικών αρνητικών κινδύνων, γεγονός που θα απαιτούσε μια ισχυρή προκυκλική δημοσιονομική προσαρμογή και/ή περαιτέρω ενίσχυση από τους Ευρωπαίους εταίρους».

Οι αβεβαιότητες

Όπως σημειώνεται μια παρατεταμένη πανδημία συνοδευόμενη από μια μόνιμη πτώση του παγκόσμιου τουρισμού θα οδηγούσε σε σημαντική επιδείνωση των προοπτικών της οικονομίας, ενώ αντίθετα μια ταχεία ανακάλυψη και μαζική διανομή του εμβολίου θα βοηθούσαν στην τόνωση της ανάκαμψης. Στους κινδύνους περιλαμβάνονται :

· Δυνητικές υποχρεώσεις της Κυβέρνησης θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από νέες και υφιστάμενες κρατικές εγγυήσεις, την πιθανή πρόσθετη στήριξη σε τράπεζες και επιχειρήσεις στα πλαίσια ενός δυσμενούς σεναρίου, και από συνεχιζόμενες δικαστικές υποθέσεις ενάντια σε βασικές μεταρρυθμίσεις του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής.

· Η «υποχώρηση» των μέτρων στήριξης και διευκολύνσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα νέο κύμα «κόκκινων» δανείων. «Οι επιδοτήσεις για τα επιτόκια και την πληρωμή ενυπόθηκων δανείων που υιοθετήθηκαν από τις ελληνικές αρχές θα βοηθήσουν την στήριξη τόσο των δανειοληπτών όσο και των τραπεζών κατά την περίοδο 2020-21. Ενώ η παροχή κρατικών εγγυήσεων στις τιτλοποιήσεις των τραπεζών (πρόγραμμα Ηρακλής) είναι ευπρόσδεκτη και προχωρά, δεν αποτελεί μια συνολική λύση καθώς αφήνει ένα σημαντικό όγκο μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στους ισολογισμούς των τραπεζών και δεν αντιμετωπίζει την χαμηλή ποιότητα του τραπεζικού κεφαλαίου».

· Το μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής θα πρέπει να βελτιωθεί δίνοντας προτεραιότητα στις δαπάνες υγείας, στην αντιμετώπιση των κενών κάλυψης στο Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης, και στην επέκταση των ευκαιριών για την επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού.

· Θα πρέπει να ενισχυθούν οι δημόσιες επενδύσεις προκειμένου να τονωθεί η αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης ενώ τα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης προς τις επιχειρήσεις θα πρέπει να βασίζονται όλο και περισσότερο σε αξιολογήσεις βιωσιμότητας.

Το Ταμείο τάσσεται υπέρ της πρότασης της Τράπεζας της Ελλάδος για τη δημιουργία μιας Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων καθώς όπως σημειώνεται «θα μπορούσε να αποτελέσει μια σημαντική προσθήκη στην εργαλειοθήκη».

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι δομικές μεταρρυθμίσεις αν και συνεχίζονται, θα πρέπει να επιταχυνθούν σε τομείς που μπορούν να εφαρμοστούν με αξιοπιστία. Τάσσεται υπέρ της επιτάχυνσης μεταρρυθμίσεων όπως

· η απελευθέρωση των αγορών προϊόντων,
· η διευκόλυνση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας (μέσω πρόσβασης σε υπηρεσίες φροντίδας για τα παιδιά και προσχολικής εκπαίδευσης για παράδειγμα), και
· η ενίσχυση των ενεργών πολιτικών απασχόλησης.