Ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσµου: πόσο σημαντική είναι για την λειτουργία του γόνατος
Τι είναι ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος;
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος βρίσκεται στο κέντρο της άρθρωσης του γόνατος. Συνδέει τον μηρό με την κνήμη και σταθεροποιεί το γόνατο κατά τη διάρκεια της κάμψης, της έκτασης αλλά και της στροφής του γόνατος. Η σημαντικότερη λειτουργία του είναι η συγκράτηση της κνήμης, ώστε να μην παρεκτοπισθεί προς τα πρόσω σε σχέση με τον μηρό κατά τη διάρκεια της κίνησης του γόνατος. Η ρήξη του πρόσθιου χιαστού είναι πολύ συχνή κάκωση στους αθλητές και προκαλείται μετά από βίαιη ή ξαφνική στροφική κίνηση ή πλάγια πλήξη του γόνατος.
Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου. Ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο στη θεραπευτική απόφαση;
Ο ορθοπαιδικός, όταν εξετάζει έναν ασθενή με ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, πρέπει να λαμβάνει υπόψη του:
- Την παλαιότητα του τραυματισμού
- Τον βαθμό της αστάθειας του γόνατος
- Την ηλικία του ασθενούς
- Το επίπεδο των δραστηριοτήτων του ασθενούς
- Τις προσδοκίες του ασθενούς για επιστροφή σε άθληση
- Τυχόν συνυπάρχουσες κακώσεις.
Με βάση αυτά τα κριτήρια αποφασίζει –και πάντα σε διάλογο με τον ασθενή– για το είδος της θεραπευτικής αντιμετώπισης:
- Μη χειρουργική – συντηρητική αποκατάσταση
- Χειρουργική – αρθροσκοπική αποκατάσταση.
Συντηρητική αποκατάσταση
Ο ασθενής θα ακολουθήσει συγκεκριμένο πρόγραμμα αποθεραπείας που στόχο έχει τη μυϊκή ενδυνάμωση, την ισορροπία και την ιδιοδεκτικότητα και τελικά τη σταδιακή επιστροφή του ασθενούς στις πριν από τον τραυματισμό δραστηριότητες. Το πρόγραμμα αυτό σχεδιάζεται από τον ορθοπαιδικό και εκτελείται σε συνεργασία με εξειδικευμένους στις αθλητικές κακώσεις φυσικοθεραπευτές. Στο ΥΓΕΙΑ υπάρχει εξειδικευμένο τμήμα Φυσικής Αποκατάστασης, που σε συνεργασία με τους θεράποντες ορθοπαιδικούς αναλαμβάνει τη συντηρητική, αλλά και τη μετεγχειρητική αποθεραπεία και επιστροφή στην άθληση.
Αρθροσκοπική αποκατάσταση
Η αρθροσκοπική αποκατάσταση επιλέγεται σε νέα άτομα και αθλητές, καθώς και σε άτομα μέσης ηλικίας με αυξημένες δραστηριότητες. Επίσης, αρθροσκοπική αποκατάσταση του χιαστού επιβάλλεται όταν ο ίδιος ο ασθενής αισθάνεται την αστάθεια της άρθρωσης («γιατρέ, μου φεύγει το γόνατο, φοβάμαι να αθληθώ, δεν έχω εμπιστοσύνη στο πόδι μου…») ή όταν ο ιατρός διαπιστώσει συνυπάρχουσες βλάβες, όπως ρήξεις μηνίσκων, τραυματισμούς του αρθρικού χόνδρου ή ρήξεις και άλλων συνδέσμων του γόνατος.
Ποιο μόσχευμα είναι το καταλληλότερο για την αποκατάσταση του ΠΧΣ;
Το μόσχευμα που χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση του πρόσθιου χιαστού προέρχεται από το σώμα του ίδιου του ασθενούς (αυτομόσχευμα) και κατά συνέπεια είναι ελεύθερο από οποιεσδήποτε ανοσιακές αντιδράσεις. Επιπλέον, το αυτομόσχευμα εξασφαλίζει την ταχύτερη και καλύτερη ενσωμάτωσή του στην περιοχή που θα τοποθετηθεί. Η επιλογή του κατάλληλου αυτομοσχεύματος αποφασίζεται από τον θεράποντα και πάντα με ενημέρωση του ασθενούς.
Πρώτη επιλογή αποτελεί ο επιγονατιδικός τένοντας, που λαμβάνεται από την πρόσθια επιφάνεια του γόνατος. Εναλλακτική επιλογή αποτελεί το μόσχευμα των οπίσθιων μηριαίων – καμπτήρων του γόνατος (hamstrings) και του τετρακεφάλου. Η χρήση συνθετικών μοσχευμάτων ή αλλομοσχευμάτων (πτωματικών) επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικά ιδιαίτερες και σύνθετες αποκαταστάσεις γονάτων με πολλαπλές κακώσεις.
Το μόσχευμα του επιγονατιδικού τένοντα, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία αλλά και με βάση τη χειρουργική εμπειρία του θεράποντος, αποτελεί το πλέον ισχυρό μόσχευμα με τα μικρότερα ποσοστά αποτυχίας ή νέας ρήξης, αλλά και τα μικρότερα ποσοστά μετεγχειρητικής μόλυνσης. Πολλοί συνάδελφοι αποφεύγουν τη χρήση του επιγονατιδικού τένοντα, γιατί τόσο η λήψη του συγκεκριμένου μοσχεύματος όσο και η τοποθέτησή του παρουσιάζουν τεχνικές δυσκολίες και απαιτούν ιδιαίτερη εμπειρία και χειρουργική ικανότητα, αλλά το αποτέλεσμα πραγματικά ανταμείβει τόσο τον χειρουργό όσο και τον ασθενή!
Η αποκατάσταση της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου πραγματοποιείται πλέον με την ελάχιστα παρεμβατική τεχνική All Inside. Η τεχνική αυτή προσφέρει λιγότερο μετεγχειρητικό άλγος, μικρότερες χειρουργικές τομές και ευκολότερη αποθεραπεία. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στην εφαρμογή της όσον αφορά στην ηλικία του ασθενούς ή τις δραστηριότητες και τα αθλήματα που κάνει. Μπορεί να εφαρμοστεί σε αθλητές υψηλών επιδόσεων, ερασιτέχνες αθλητές αλλά και σε νεαρούς αθλητές όπου έχουν ανοικτές επιφυσιακές πλάκες οπότε δεν θα επηρεαστεί η ανάπτυξη του πάσχοντος σκέλους.
*Άρθρο του Ιωάννης Τριανταφυλλόπουλου, Ορθοπαιδικού, Διευθυντή Ε’ Ορθοπαιδικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ.
