Καρδιοπαθείς ενήλικες χειρουργημένοι στην παιδική ηλικία

Oι καρδιοπάθειες στους ενήλικες είναι συνήθως επίκτητες (στεφανιαία νόσος, εκφυλιστικές βαλβιδοπάθειες κ.λπ.), ενώ σε ένα ποσοστό ενηλίκων η καρδιοπάθεια προϋπάρχει από τη γέννηση (π.χ. µεσοκολπική επικοινωνία, στένωση αορτής, τετραλογία Fallot κ.λπ.). Οι εκ γενετής καρδιοπάθειες ονομάζονται συγγενείς καρδιοπάθειες και ανιχνεύονται στη γέννηση σε 8 ανά 1.000 νεογνά.

Η δυνατότητα χειρουργικής διόρθωσης σε μικρές ηλικίες και βάρος, καθώς και η βελτίωση των καρδιοχειρουργικών τεχνικών και µμεθόδων καρδιακής προστασίας κατά τη διάρκεια της επέμβασης έχουν οδηγήσει στη διαρκή αύξηση των καρδιοπαθών παιδιών που ενηλικιώνονται και που στις περισσότερες περιπτώσεις διάγουν µια φυσιολογική ζωή. Αναμένεται έτσι ότι τα επόμενα χρόνια ο αριθμός των ενηλίκων µε συγγενή καρδιοπάθεια παγκοσμίως θα ξεπεράσει τον αντίστοιχο παιδιατρικό πληθυσμό. 

Η επιτυχής έκβαση ενός χειρουργείου καρδιάς στην παιδική ηλικία πρέπει, εντούτοις, να συνοδεύεται από παρακολούθηση διά βίου, έστω και σε αραιά χρονικά διαστήματα. Ασθενείς για παράδειγμα µε χειρουργημένες ενδοκαρδιακές επικοινωνίες, όπως µεσοκολπική και µεσοκοιλιακή επικοινωνία, πρέπει να παρακολουθούνται για τυχόν ανάπτυξη όψιμων καρδιακών αρρυθμιών, αυτοί που έχουν χειρουργηθεί για στένωση ισθμού αορτής ενδέχεται να αναπτύξουν υπέρταση ή επαναστένωση του αγγείου και να χρήζουν κάποιας παρέμβασης και ασθενείς µε επιτυχή διόρθωση τετραλογίας Fallot µμπορεί να αναπτύξουν διαφυγή της πνευμονικής βαλβίδας και καρδιομεγαλία.

Ως εκ τούτου, οι ενήλικες ασθενείς µε συγγενή καρδιοπάθεια χρήζουν παρακολούθησης σε ειδικά κέντρα, καθώς και ειδικών εξετάσεων, όπως µμαγνητικής και αξονικής τομογραφίας καρδιάς, διαγνωστικών ή επεμβατικών καθετηριασμών, καθώς και ολοκληρωμένου αρρυθµιολογικού ελέγχου.

Στη χώρα µας, µε τις σημαντικές γεωγραφικές ιδιαιτερότητες και τις απομακρυσμένες ή δύσβατες περιοχές, είναι συχνό ο πλησιέστερος Καρδιολόγος Ενηλίκων να επικοινωνεί µε το Κέντρο Συγγενών Καρδιοπαθειών, ούτως ώστε να συν-αποφασίζεται η βέλτιστη αντιμετώπιση κάθε ασθενούς. Σε περίπτωση αναγκαιότητας επανεπεµβάσεων, αυτές µμπορούν να γίνουν µε περισσότερη ευκολία στις µέρες µας µέσω καρδιακού καθετηριασμού, προς αποφυγήν επανεγχείρησης. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση, καθώς και οι αρρυθµιολογικές επεμβάσεις πρέπει επίσης να γίνονται σε συνεννόηση µε το ειδικό κέντρο, καθώς τα πρωτόκολλα που αφορούν τους ασθενείς µε συγγενείς καρδιοπάθειες είναι συχνά πολύ διαφορετικά από εκείνα που αφορούν τους ενήλικες µε επίκτητες καρδιοπάθειες.

Η πρόσβαση στο ειδικό κέντρο για συμβουλή ή επείγουσα αντιμετώπιση πρέπει να είναι εύκολη και διαρκής, και η συμβουλευτική να είναι ολοκληρωμένη. Πέραν των τυχόν υπολειπόμενων ανατομικών προβλημάτων που δύναται να αντιμετωπιστούν διακαθετηριακά ή χειρουργικά, πρέπει να υπάρχει µια πολυδιάστατη αντιμετώπιση, ακόμα και της ψυχολογίας του ασθενούς και της οικογένειάς του. Τέλος, καθώς ένα µμεγάλο ποσοστό του πληθυσμού ενηλίκων µε συγγενή καρδιοπάθεια αφορά γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, η συμβουλευτική για δυνατότητα τεκνοποίησης πρέπει να γίνεται στα ειδικά ιατρεία, το έμβρυο της καρδιοπαθούς µμητέρας να ελέγχεται από Παιδοκαρδιολόγο και ο τοκετός να πραγματοποιείται σε µμαιευτήριο όπου υπάρχει ομάδα Καρδιολόγων Συγγενών Καρδιοπαθειών όταν πρόκειται για κυήσεις υψηλού κινδύνου.

 *Άρθρο της Δρ. Αφροδίτης Τζίφα, Παιδοκαρδιολόγου - Καρδιολόγου Συγγενών Καρδιοπαθειών Ενηλίκων, Δ/ντριας Κλινικής Παιδοκαρδιολογίας και Συγγενών Καρδιοπαθειών Ενηλίκων, Επιστ. Συνεργάτιδας ΥΓΕΙΑ και ΛΗΤΩ.