Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: ορμονικά προβλήματα και μεταβολές στη διάθεση

Τι είναι οι πολυκυστικές ωοθήκες;

Πολλές φορές οι ασθενείς μας στο άκουσμα και μόνο του όρου πολυκυστικές ωοθήκες αισθάνονται έντονη ανησυχία μιας και παραπέμπει σε ωοθήκες γεμάτες με κύστεις. Είναι αναγκαίο να ξεκαθαρίσουμε ότι οι πολυκυστικές ωοθήκες δεν είναι νόσος αλλά ένα υπερηχογραφικό εύρημα. Δηλαδή οι ωοθήκες περιέχουν πολλά ανώριμα ωοθυλάκια τα οποία δεν αναπτύχθηκαν και συσσωρεύτηκαν. Επίσης, ονομάζονται και πολυθυλακικές ωοθήκες και ανευρίσκονται στο 20% περίπου των γυναικών.

Kάποιες γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες μπορεί να πάσχουν από το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών που αποτελεί μια κατάσταση με ορμονικά προβλήματα, ανωμαλίες στον εμμηνορρυσιακό κύκλο, προβλήματα γονιμότητας, αυξημένη τριχοφυΐα, ανδρογενετικού τύπου τριχόπτωση, αυξημένη λιπαρότητα δέρματος και ακμή, υπερχρωματικές δερματικές αλλοιώσεις, διαταραχές ύπνου και ροχαλητό, υπερχοληστερολαιμία, αύξηση σωματικού βάρους με δυσκολία στην απώλειά του, αλλά και μεταβολές στη ψυχική διάθεση.

Ποια είναι τα αίτια του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών;

Παρότι δεν γνωρίζουμε τα ακριβή αίτια έχει παρατηρηθεί ότι δύο κυρίως ομάδες ορμονών παίζουν τον σημαντικότερο ρόλο σε αυτό το σύνδρομο. Τα ανδρογόνα, όπως για παράδειγμα η τεστοστερόνη, μπορεί να είναι λίγο αυξημένα σε κάποιες γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Επίσης, οι γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών εμφανίζουν αντίσταση στην ινσουλίνη (ορμόνη που ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα) με αποτέλεσμα αυτή η ορμόνη να υπερεκκρίνεται δημιουργώντας συνθήκες όπου η συνεχής πρόσληψη βάρους να είναι αναπόφευκτη.

Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν από το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών;

Οι γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών λόγω των ανωμαλιών του μεταβολισμού της γλυκόζης μπορεί να εμφανίσουν διαβήτη μετά από χρόνια. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν προβλήματα από το καρδιαγγειακό σύστημα με υπέρταση. Λόγω των ορμονικών διαταραχών η συχνότητα του εμμηνορρυσιακού κύκλου επηρεάζεται σημαντικά σε βαθμό που μπορεί αυτές οι γυναίκες να έχουν σπάνια ή καθόλου εμμηνορρυσία. Αυτό υποδηλώνει απουσία ωοθυλακιορρηξίας και κατ’ επέκταση επηρεάζει και την γονιμότητα. Γυναίκες με λιγότερους από τρεις κύκλους κατά τη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους μπορεί να αναπτύξουν πάχυνση του ενδομητρίου (του στρώματος που επενδύει την κοιλότητα της μήτρας) με συνοδό υπερπλασία. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τα ψυχολογικά προβλήματα που συνοδεύονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση λόγω παχυσαρκίας, τριχοφυΐας και υπογονιμότητας.

Μπορεί να γίνει πρόληψη;

Ένας υγιεινός τρόπος ζωής, με μια ισορροπημένη διατροφή και καθημερινή άσκηση στοχεύοντας ένα δείκτη μάζας σώματος ΒΜΙ: 19-25 είναι ό,τι χρειάζεται αρχικά ο οργανισμός. Σωστές διατροφικές επιλογές με αύξηση κατανάλωσης φυτικών ινών και προσοχή στην κατανάλωση υδατανθράκων και καφεΐνης βοηθούν εξαιρετικά. Επιλογές άσκησης που συνδυάζουν ψυχαγωγία και διασκέδαση είναι πιο αποτελεσματικές. Η απώλεια και μόνο του βάρους μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και τα καρδιαγγειακά προβλήματα, ομαλοποιεί τον εμμηνορρυσιακό κύκλο και την ωοθυλακιορρηξία αυξάνοντας την γονιμότητα, ενώ παράλληλα μειώνει την τριχοφυΐα και βελτιώνει την ψυχική διάθεση και την αυτοεκτίμηση.

Υπάρχει θεραπεία;

Γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία, ο υγιεινός τρόπος ζωής αποτελεί προτεραιότητα στη συμβουλευτική μας σε αυτή την κατηγορία ασθενών. Πολλές φορές η συνεργασία με διατροφολόγο, δερματολόγο, ψυχολόγο και ενδοκρινολόγο επιταχύνει τα αποτελέσματα. 

Διάφορες θεραπείες που εφαρμόζονται στοχεύουν στο να μειώσουν την αντίσταση στην ινσουλίνη και να βελτιώσουν τον μεταβολισμό των υδατανθράκων. Η μεταβολική κατάσταση της ασθενούς μπορεί να βελτιωθεί και από σκευάσματα βιταμινών με κατάλληλα συμπληρώματα. Η εξατομικευμένη όμως και στοχευμένη προσέγγιση που βασίζεται στην ηλικία, τα συνοδά συμπτώματα και τα πιθανά προβλήματα γονιμότητας οδηγεί στην επιτυχή θεραπεία.

Είναι πολλές φορές απαραίτητη η ομαλοποίηση άλλων παραγόντων πριν ενταχθεί μια γυναίκα με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών σε θεραπεία υπογονιμότητας κατά την οποία αρχικά χρησιμοποιούνται φάρμακα που βοηθούν την ωοθυλακιορρηξία. Η βελτίωση αυτών των παραγόντων, όπως για παράδειγμα του σωματικού βάρους και του μεταβολισμού των υδατανθράκων, θα βοηθήσει και στην πρόληψη πιθανών επιπλοκών της κύησης.

 *Άρθρο του Νικόλαου Πολυδωρόπουλου, Μαιευτήρα Γυναικολόγου – Επιστημονικού Συνεργάτη Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής IVF ΜΗΤΕΡΑ.