Πως μπορούμε να αποφύγουμε τον κίνδυνο θερμοπληξίας το καλοκαίρι;

Οι υψηλές θερμοκρασίες που συχνά χαρακτηρίζουν το Ελληνικό καλοκαίρι μπορεί να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό. Ο φονικός καύσωνας του Ιουλίου του 1987, εποχή που τα κλιματιστικά μηχανήματα ήταν άγνωστη λέξη για τους περισσότερους, άφησε πίσω του σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία 1.300 νεκρούς, εκ των οποίων οι 1.115 στην Αττική.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που παρατηρούνται το καλοκαίρι είναι η θερμοπληξία. Η θερμοπληξία προκαλείται από υπερθέρμανση του οργανισμού και αποτελεί τη σοβαρότερη μορφή θερμικής βλάβης. 

Παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση θερμοπληξίας είναι:

• Η παρατεταμένη έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, ιδίως όταν συνυπάρχει αυξημένη υγρασία και άπνοια.
• Η έντονη σωματική δραστηριότητα σε συνθήκες καύσωνα.
• Οι ακραίες ηλικίες: Βρέφη και ηλικιωμένοι είναι περισσότερο ευάλωτοι, λόγω ανωριμότητας ή ανεπάρκειας των θερμορυθμιστικών μηχανισμών αντίστοιχα.
• Η χρήση υπερβολικών ή ακατάλληλων ρούχων που δεν επιτρέπει την εξάτμιση του ιδρώτα και την επακόλουθη ψύξη του οργανισμού.
• Η κατανάλωση αλκοόλ που επηρεάζει τη θερμορύθμιση.
• Η ανεπαρκής λήψη υγρών και η επακόλουθη αφυδάτωση.
• Η απότομη έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες (όπως συμβαίνει σε περιόδους καύσωνα τις πρώτες μέρες του καλοκαιριού ή σε ταξίδια σε θερμές χώρες).
• Η απουσία κλιματιστικών.
• Η λήψη φαρμάκων που επηρεάζουν τους θερμορυθμιστικούς μηχανισμούς ή την ισορροπία υγρών του οργανισμού. Αγγειοσυσπαστικά φάρμακα, β-αναστολείς, διουρητικά, αντικαταθλιπτικά και αντιψυχωσικά είναι οι σημαντικότερες κατηγορίες φαρμάκων που προδιαθέτουν στην εμφάνιση θερμοπληξίας.
• Τέλος, χρόνιες παθήσεις της καρδιάς και του αναπνευστικού, καθώς και η παχυσαρκία αυξάνουν τον κίνδυνο θερμοπληξίας.

Τα συμπτώματα και κλινικά σημεία της θερμοπληξίας περιλαμβάνουν:

• Αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (συχνά πάνω από 40^οC).
• Ζάλη.
• Κεφαλαλγία (συχνά έντονη).
• Ναυτία ή εμετούς.
• Διαταραχές της εγκεφαλικής λειτουργίας ή της συμπεριφοράς που κυμαίνονται από σύγχυση, ευερεθιστότητα ή διέγερση, διαταραχές ομιλίας και ψευδαισθήσεις μέχρι σπασμούς ή κώμα.
• Ερυθρό, θερμό και συχνά ξηρό δέρμα (σπανιότερα υγρό, όταν η θερμοπληξία είναι αποτέλεσμα έντονης σωματικής άσκησης).
• Έντονη ταχυκαρδία.
• Ταχύπνοια (γρήγορη, κοφτή αναπνοή) ή/και δύσπνοια.
• Υπόταση, λιποθυμική τάση.

Αν η θερμοπληξία δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη ζωτικών οργάνων και θάνατο.

Για την αντιμετώπιση της θερμοπληξίας απαιτείται:

• Άμεση μεταφορά του πάσχοντα σε δροσερό και σκιερό μέρος.
• Αφαίρεση ενδυμάτων.
• Αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.
• Ψύξη του σώματος με κάθε διαθέσιμο μέσο: Έκθεση σε ρεύμα ψυχρού αέρα (βεντάλια, χαρτόνι), ενεργοποίηση κλιματιστικών,  κάλυψη του σώματος με πετσέτες ποτισμένες σε δροσερό νερό και συχνή αλλαγή τους, κρύο λουτρό, ακόμη και παγοκύστεις.
• Χορήγηση υγρών εάν η κατάσταση του ασθενούς το επιτρέπει.

Επειδή, όμως, η πρόληψη δυσάρεστων καταστάσεων είναι πάντοτε προτιμότερη από την ανάγκη αντιμετώπισής τους:

Για να αποφύγουμε τον κίνδυνο θερμοπληξίας τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού

• Φοράμε ανοιχτόχρωμα, άνετα, βαμβακερά ρούχα.
• Προστατευόμαστε από την έκθεση στον ήλιο με ότι μέσο διαθέτουμε: Καπέλο, γυαλιά ηλίου και συχνή χρήση αντηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας.
• Αποφεύγουμε να κυκλοφορούμε τις θερμές ώρες της ημέρας.
• Προτιμάμε την παραμονή σε σκιερά και δροσερά μέρη και χρησιμοποιούμε τα κλιματιστικά όταν οι συνθήκες το απαιτούν.
• Αποφεύγουμε κλειστούς χώρους με συνωστισμό. Προσέχουμε ιδιαίτερα την παραμονή σε σταθμευμένα αυτοκίνητα, όπου η θερμοκρασία μπορεί να αυξηθεί απότομα σε μικρό χρονικό διάστημα. Δεν αφήνουμε ποτέ παιδιά μέσα στο αυτοκίνητο!
• Πίνουμε άφθονα υγρά, αποφεύγοντας την κατανάλωση αλκοόλ.
• Αποφεύγουμε την έντονη σωματική δραστηριότητα. Αν είναι απαραίτητο να εργαστούμε ή να γυμναστούμε το κάνουμε νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα, με συχνά διαλείμματα ανάπαυσης.
• Κάνουμε συχνά δροσερά ή χλιαρά ντους.
• Παίρνουμε αυξημένα μέτρα προφύλαξης και συμβουλευόμαστε το γιατρό μας εάν πάσχουμε από χρόνια νοσήματα ή λαμβάνουμε φαρμακευτική αγωγή που αυξάνει τον κίνδυνο θερμοπληξίας.
• Σε περιπτώσεις απότομης αύξησης της θερμοκρασίας, προσαρμοζόμαστε σταδιακά στις νέες συνθήκες.

 *Άρθρο του Στέργιου Τασιόπουλου, Παθολόγου - Αναπληρωτή Διευθυντή Α’ Παθολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ.