Καλοκαίρι και διαταραχές διάθεσης

Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι συνδεδεμένες κατά κύριο λόγο με θετικά συναισθήματα. Οι σκέψεις μας ξεκινούν με την παύση των επαγγελματικών υποχρεώσεων και συνδέονται με τη χαλάρωση, με την οργάνωση εξορμήσεων σε όμορφα μέρη και νησιά, με μπάνια στις παραλίες, με απολαύσεις των καλοκαιρινών ηλιοβασιλεμάτων, με την ποιοτική ψυχική και σωματική ξεκούραση.

Το καλοκαίρι δε δημιουργεί όμως σε όλους θετικά συναισθήματα, αλλά πολλές φορές αποτελεί και έναν αγχογόνο παράγοντα για αυτούς. Ένας άνθρωπος που έχει μια έντονη καθημερινότητα, πολλές υποχρεώσεις, έντονο στρες δεν μπορεί να απολαύσει τις ωραίες στιγμές που μπορεί να προσφέρουν οι καλοκαιρινές διακοπές. Όταν διακατέχεται από άγχος, δεν μπορεί άμεσα να μετατρέψει τα αρνητικά συναισθήματα σε θετικά, μόνο και μόνο επειδή είναι καλοκαίρι. 

Το καλοκαίρι σημαίνει μια διακοπή από την καθημερινή ρουτίνα. Μέσα από αυτή τη ρουτίνα καλύπτονται η μοναξιά, η έλλειψη φιλικών ή ερωτικών σχέσεων, η δημιουργική αξιοποίηση του χρόνου. Πολλοί συχνά αναπτύσσονται φόβοι εξαιτίας των διακοπών. Ένας τέτοιος φόβος είναι η αίσθηση απώλειας της ασφάλειας. Η απομάκρυνση από το σπίτι και την πόλη που ζει κανείς μπορεί να του επιφέρει έξαρση του άγχους και προσβολή πανικού, καθώς φοβάται πως δεν θα είναι ασφαλής.

Ο άνθρωπος που υποφέρει από κρίσεις πανικού, ή φοβίες ή άλλες διαταραχές διάθεσης δυσκολεύεται να διαχειριστεί τις καλοκαιρινές διακοπές και εμφανίζει πιο έντονα τα συμπτώματα της αγχωτικής του διαταραχής. Η αλλαγή του κλίματος και οι ψηλές θερμοκρασίες δημιουργούν μια αίσθηση κόπωσης και δυσφορίας. Ο πάσχον από διαταραχή πανικού το βιώνει ως κρίση και δεν αντιλαμβάνεται πως είναι κοινή αντίδραση για όλους. Οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν συνδυαστεί με αυξημένη κόπωση, αφυδάτωση, εφίδρωση και διαταραχές ύπνου. Τα παραπάνω εντείνουν την ευερεθιστότητα.

Η οργάνωση των εξορμήσεων αποτελεί επίσης ένα φοβικό γεγονός στον άνθρωπο, καθώς πρέπει να λάβει υπόψιν του την άδεια του, τα χρήματα που μπορεί να διαθέσει, τη διάρκεια, το μέρος και το τυχόν συνδυασμό με παρέα. Όλα αυτά σε κάποιον μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία και άγχος και να τον αποσυντονίσουν. Στο τέλος, μπορεί να μην καταφέρει να το κανονίσει καν. Σίγουρα μέσα από αυτό δεν μπορεί να απολαύσει τη χαλάρωση και την ηρεμία. Σε περιπτώσεις που ο άνθρωπος έχει οικογένεια και παιδιά θα πρέπει να οργανώσει και τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών, αφού δεν υπάρχουν σχολεία και όλο αυτό τον επιβαρύνει εκ νέου.

Κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν να λύσουν τους φόβους και τα άγχη που τους εμφανίζονται το καλοκαίρι, επιλέγοντας την επανάληψη, δηλαδή επιλέγουν οικείους προορισμούς και ίδιο πρόγραμμα είτε με αυτό που είχαν κανονίσει τα προηγούμενα έτη, είτε ένα πρόγραμμα που να μοιάζει με την καθημερινότητά τους. Λειτουργούν έτσι, με στερεοτυπικό τρόπο. Αυτό δεν αποβαίνει όμως λειτουργικό, αφού δεν αλλάζουν τη ρουτίνα τους και εισέρχονται σε ένα φαύλο κύκλο συναισθημάτων.

Το καλοκαίρι μπορεί να κάνει τον άνθρωπο να αξιολογήσει ξανά την καθημερινότητά του και να του προσφέρει ευχαρίστηση. Μέσα από την επαγγελματική πορεία αισθάνεται κανείς δημιουργικός, ενώ μακριά από αυτή αισθάνεται παθητικός δέκτης και δεν μπορεί να χαλαρώσει. Δεν πρέπει να αφήνει άλλο αυτή την άποψη να του καλλιεργείται και να βρει δημιουργικούς τρόπους απόλαυσης των ευεργετικών ιδιοτήτων του καλοκαιριού. Να δοκιμάσει να κανονίσει τις διακοπές του σε ένα καινούριο προορισμό, να εμπλουτίσει τον ελεύθερο χρόνο με εξωτερικές δραστηριότητες που δεν πραγματοποιούνται τους χειμερινούς μήνες, να μην φοβηθεί να αντιμετωπίσει την πρόκληση που του εμφανίζει άγχος των διακοπών. Το πιο σημαντικό είναι να αφιερώσει ποιοτικό χρόνο στον εαυτό του και να τον αφήσει να ξεκουραστεί και να ηρεμήσει, αφού είναι μια περίοδος πλημμυρισμένη από όμορφες καλοκαιρινές εικόνες.

*Άρθρο της Μαρίας Παπαδάκη, Ψυχολόγου - Συνεργάτιδας Metropolitan General