Πώς ο κορονοϊός εκτίναξε τις καταθέσεις στις τράπεζες
Η κρίση του κορονοϊού έχει οδηγήσει στο φαινομενικά παράδοξο φαινόμενο της μεγάλης αύξησης των τραπεζικών καταθέσεων σε μία περίοδο μειωμένης οικονομικής δραστηριότητας. Τα τελευταία στοιχεία έδειξαν εκτίναξη των ιδιωτικών καταθέσεων στην Ελλάδα και γενικότερα την Ευρωζώνη μετά τον Μάρτιο, όταν ελήφθησαν τα πρώτα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της COVID-19. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι ιδιωτικές καταθέσεις αυξήθηκαν τον Ιούλιο στην Ελλάδα και την Ευρωζώνη με ρυθμούς 9,5% και 10,3%, αντίστοιχα, που είναι οι υψηλότεροι που έχουν καταγραφεί για περισσότερο από μία δεκαετία. Η εξέλιξη αυτή έχει την εξήγησή της στα μέτρα για τη στήριξη της οικονομίας που έλαβαν οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα και αλλού στην Ευρωζώνη καθώς και στα μέτρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την ενίσχυση της ρευστότητας.
Σε ένα σημαντικό βαθμό οφείλεται και στη μείωση της κατανάλωσης των νοικοκυριών, καθώς τμήματα της οικονομίας - από τα καφέ και τα εστιατόρια έως τα ξενοδοχεία - ήταν κλειστά στη διάρκεια της καραντίνας, ενώ και οι επιχειρήσεις ανέβαλαν, όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων τους μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Σε σημαντικό ποσοστό, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις ενίσχυσαν τη ρευστότητά τους μέσω της αύξησης των καταθέσεων όψεως που έχουν στις τράπεζες, οι οποίες μπορούν να αναληφθούν άμεσα. Οι αυξημένες καταθέσεις μπορεί να αποτελούν ένα στήριγμα για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά για να ανταποκριθούν σε υποχρεώσεις τους έναντι του δημοσίου και των τραπεζών που ανεστάλησαν στη διάρκεια της πανδημίας ή να εκπληρώνουν την ανάγκη τους για να αισθάνονται αυτά μεγαλύτερη ασφάλεια. Μπορεί επίσης να χρηματοδοτήσουν μία αύξηση της κατανάλωσης ή των επενδύσεων τους. Στον βαθμό που θα συμβεί το τελευταίο, αναμένεται να ενισχυθεί και η ανάκαμψη της οικονομίας που σημειώνεται μετά την άρση της καραντίνας τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωζώνη.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καταθέσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων αυξήθηκαν στην Ελλάδα περίπου ομοιόμορφα σε απόλυτα ποσά σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν, αλλά ποσοστιαία η αύξηση ήταν μεγαλύτερη για τις επιχειρήσεις που έχουν σημαντικά μικρότερο μερίδιο στη συνολική πίτα των ιδιωτικών καταθέσεων. Oι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν τον Ιούλιο με ετήσιο ρυθμό 6%, ενώ στην Ευρωζώνη το αντίστοιχο ποσοστό αύξησης ήταν ελαφρά υψηλότερο (7,4%). Τα μέτρα για τη στήριξη της απασχόλησης και των εισοδημάτων που έλαβε η κυβέρνηση συνέβαλαν στην εξέλιξη αυτή, όπως και τα μέτρα για την αναστολή υποχρεώσεων στην εφορία, τα ταμεία και τις τράπεζες. Τα νοικοκυριά αύξησαν τον Ιούλιο τις καταθέσεις όψεως και ταμιευτηρίου κατά 511 και 579 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα, ενώ μείωσαν τις καταθέσεις προθεσμίας τους, οι οποίες προσφέρουν, έστω και χαμηλό, επιτόκιο, κατά 421 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχη ήταν η εξέλιξη και στην Ευρωζώνη, όπου τα νοικοκυριά αύξησαν τις καταθέσεις όψεως και ταμιευτηρίου κατά 50 και 9 δισ. ευρώ, αντίστοιχα, ενώ μείωσαν τις καταθέσεις προθεσμίας κατά 6 δισ. ευρώ.
Οι καταθέσεις των ελληνικών επιχειρήσεων αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 28,7% τον Ιούλιο. Η ενίσχυση αυτή αντανακλά, εκτός από τα μέτρα για την αναστολή υποχρεώσεων του έναντι του δημοσίου και των τραπεζών και τα μέτρα για την ενίσχυσή της ρευστότητάς τους, όπως είναι η επιστρεπτέα προκαταβολή και τα δάνεια με εγγύηση του δημοσίου. Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις αυξάνονται σταθερά τους τελευταίους μήνες, με τον ρυθμό να φθάνει το 6,5% σε ετήσια βάση τον Ιούλιο, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ. Οι επιχειρήσεις αύξησαν τον Ιούλιο τόσο τις καταθέσεις όψεως (κατά περίπου 1,4 δισ. ευρώ) όσο και τις καταθέσεις προθεσμίας κατά 1,1 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, στην Ευρωζώνη οι επιχειρήσεις αύξησαν τις καταθέσεις όψεως και τις καταθέσεις προθεσμίας κατά 21,4% και 27,2%, αντίστοιχα.
