Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών
Η 26η Ιουνίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους» στις 7 Δεκεμβρίου 1987 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τις επιπτώσεις από τη χρήση των ναρκωτικών ουσιών και την παράνομη διακίνησή τους, αλλά και για να τιμήσει τον κινέζο μανδαρίνο Λιν Τσε Χσου (1785-1850), που απαγόρευσε το εμπόριο οπίου στην Καντώνα, με αποτέλεσμα να προκληθεί ο Πρώτος Πόλεμος του Οπίου το 1839.
Η χρήση στην Ελλάδα και τον κόσμο
Το ποσοστό των ατόμων που χρησιμοποίησαν ναρκωτικά παγκοσμίως το 2019 είναι 5,5%, ή 271 εκατομμύρια, εκ των οποίων 35 εκατομμύρια με διαταραχές χρήσης ναρκωτικών που απαιτούν θεραπεία, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση για τα Ναρκωτικά.
Αν και ο επιπολασμός μεταξύ των νέων είναι ως επί το πλείστον υψηλότερος από αυτόν του γενικού πληθυσμού, ακόμη και για την κάνναβη (το φάρμακο με τα υψηλότερα ποσοστά επικράτησης), μόνο μερικές χώρες αναφέρουν ότι πάνω από το 30% των νέων έχουν χρησιμοποιήσει τον τελευταίο χρόνο. Τα άτομα που χρησιμοποιούν ναρκωτικά και με διαταραχές χρήσης ναρκωτικών μπορεί να υποφέρουν από μια σειρά σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία και κοινωνικές.
Οι γυναίκες απορροφούν και μεταβολίζουν πολλές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων των ναρκωτικών, διαφορετικά από τους άνδρες. Οι γυναίκες με διαταραχές χρήσης ναρκωτικών έχουν υψηλότερα ποσοστά άλλων προβλημάτων υγείας από το μέσο όρο, όπως για παράδειγμα το HIV / AIDS και τις συνακόλουθες διαταραχές ψυχικής υγείας.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας είναι πιο περιορισμένη για τις γυναίκες με διαταραχές χρήσης ναρκωτικών: αν και 1 στα 3 άτομα που χρησιμοποιούν ναρκωτικά είναι γυναίκα, μόνο 1 στα 5 άτομα στη θεραπεία ναρκωτικών είναι γυναίκα. Επιπλέον, αναλογικά περισσότερες γυναίκες από τους άνδρες βρίσκονται στη φυλακή για αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά.
Τέλος, οι γυναίκες υφίστανται διπλό στίγμα και διακρίσεις. Οι ειδικές ανάγκες τους θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην παροχή υπηρεσιών θεραπείας, υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής υποστήριξης, όπως έδειξαν να κάνουν, καθώς και των ομολόγων.
Από τους περισσότερους από 500.000 θανάτους που σχετίζονται με τα ναρκωτικά παγκοσμίως κάθε χρόνο, οι περισσότεροι σχετίζονται με τη χρήση οπιοειδών. Η τεκμηριωμένη θεραπεία που περιλαμβάνει φαρμακολογικές επιλογές (όπως μεθαδόνη ή βουπρενορφίνη) και η ψυχοκοινωνική υποστήριξη είναι μια αποτελεσματική στρατηγική πρόληψης υπερβολικής δόσης οπιοειδών. Επιπλέον, η ναλοξόνη, ένα αντίδοτο οπιοειδών και ένα φτηνό και ασφαλές φάρμακο χωρίς ψυχοδραστικές ιδιότητες, έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη μείωση της θνησιμότητας υπερβολικής δόσης οπιοειδών, ακόμη και όταν παρέχεται από πρώτους ανταποκριτές, συμπεριλαμβανομένων αστυνομικών, συνομηλίκων ή μελών της οικογένειας, εφόσον έχουν έχει εκπαιδευτεί.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ετήσια Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2019), περίπου 96 εκατομμύρια ενήλικες ή ποσοστό 29% των Ευρωπαίων ηλικίας 15-64 ετών εκτιμάται ότι έχει κάνει χρήση παράνομης ουσίας κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Δοκιμή χρήσης ουσιών αναφέρεται πιο συχνά από άνδρες (57,8 εκατομμύρια) παρά από γυναίκες (38,3 εκατομμύρια).
Η πιο διαδεδομένη ουσία είναι η κάνναβη (55,4 εκατομμύρια άνδρες και 36,1 εκατομμύρια γυναίκες), ενώ οι εκτιμήσεις για χρήση άλλων ουσιών τουλάχιστον μία φορά κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα: 12,4 εκατομμύρια άνδρες και 5,7 εκατομμύρια γυναίκες έκαναν χρήση κοκαΐνης, 9,3 εκατομμύρια άνδρες και 4,6 εκατομμύρια γυναίκες έκαναν χρήση MDMA (ναρκωτικό τύπου «έκσταση») και 8,3 εκατομμύρια άνδρες και 4,1 εκατομμύρια γυναίκες έκαναν χρήση αμφεταμινών. Τα επίπεδα χρήσης κάνναβης τουλάχιστον μία φορά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών και κυμαίνονται από περίπου 4% των ενηλίκων στη Μάλτα έως 45% στη Γαλλία.
Η χρήση ουσιών τον τελευταίο χρόνο πριν από την έρευνα αποτελεί δείκτη της πρόσφατης χρήσης και, κατά κανόνα, απαντά συχνότερα στους νεαρούς ενήλικες. Εκτιμάται ότι 19,1 εκατομμύρια νεαροί ενήλικες (ηλικίας 15-34 ετών) έκαναν χρήση ναρκωτικών τον τελευταίο χρόνο (16%), με τον αριθμό των ανδρών (20%) να είναι σχεδόν διπλάσιος εκείνου των γυναικών (11%).
Το πιο δημοφιλές ναρκωτικό στην Ελλάδα είναι αναμφισβήτητα η κάνναβη, καθώς το 11% των ενηλίκων (15-64) έχουν κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη ζωή τους.
Όσον αφορά στην κοκαΐνη, το 1,3% των ενηλίκων 15-64 ετών έχουν κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη ζωή τους, το 1% των μαθητών ηλικίας 15-16 ετών δηλώνει πως έχει κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη διάρκεια ζωής.
Μήνυμα Γκουτέρες για τη Διεθνή Ημέρα κατά της Χρήσης και Παράνομης Διακίνησης Ναρκωτικών
«Το θέμα της φετινής Διεθνούς Ημέρας κατά της Χρήσης και Παράνομης Διακίνησης Ναρκωτικών - Μοιραστείτε στοιχεία, όχι ναρκωτικά - Σώστε ζωές - είναι μία έκκληση για αλληλεγγύη» τονίζει σε μήνυμά του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Απευθύνει, μάλιστα, έκκληση σε όλα τα τα κράτη-μέλη, να ακούσουν την επιστήμη και να αναλάβουν δράση οικοδομώντας στα συμφωνηθέντα διεθνή πλαίσια, υπολογίζοντας στην υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών για υγεία και δικαιοσύνη.
Η επιστήμη είναι η ηρωίδα και η εμπιστοσύνη στην επιστήμη το μάθημα από την πανδημία. Ο κόσμος χρειάζεται και τις δύο για να νικήσει τον ιό, αναφέρει ξεκινώντας το μήνυμά του ο Αντόνιο Γκουτέρες. Σημειώνει πως οι επιστήμονες δημιούργησαν ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια σε χρόνο ρεκόρ και ότι η πρόσβαση σε αξιόπιστες και επαληθεύσιμες πληροφορίες, κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο. Περαιτέρω, σημειώνει πως η δράση που βασίζεται σε στοιχεία, είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών. Εστιάζοντας στο παγκόσμιο πρόβλημα των ναρκωτικών, αναφέρει πως παραμένει μια επείγουσα πρόκληση που απειλεί να επιδεινώσει τις συνέπειες της πανδημίας και να υποσκάψει την υγιή και χωρίς διακρίσεις ανάκαμψη. Η προσεχής Παγκόσμια Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2021 του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, δείχνει ότι οι θάνατοι που αποδίδονται σε διαταραχές από τα ναρκωτικά έχουν διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, προσθέτει.
Εν συνεχεία, αναφέρεται στις νέες μολυνσεις HIV ανάμεσα σε ενηλίκους σε όλο τον κόσμο, σημειώνοντας ότι έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά όχι και ανάμεσα σε ανθρώπους που κάνουν ενέσιμη χρήση ναρκωτικών, οι οποίοι αποτελούσαν το 2019, το 10 τοις 100 των νέων μολύνσεων. Η διεθνής συνεργασία, έχει συμβάλει στον περιορισμό της εξάπλωσης των νέων ψυχοτρόπων ουσιών, αλλά το πρόβλημα κινείται προς φτωχότερες περιοχές όπου τα συστήματα ελέγχου είναι πιο αδύναμα. Οι πωλήσεις ναρκωτικών στο σκοτεινό διαδίκτυο συνεχίζουν να αυξάνονται, όπως και η μη ιατρική χρήση φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των οπιούχων, συμπληρώνει.
Σε ό,τι αφορά στη διακίνηση ναρκωτικών και το οργανωμένο έγκλημα, επισημαίνει ότι πυροδοτούν και διαιωνίζουν κύκλους βίας και πολέμου. «Ένοπλες ομάδες και τρομοκράτες κερδίζουν από το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών, ενώ οι οικονομικές συνέπειες από την πανδημία έχουν αφήσει εκατομμύρια ανθρώπους, ακόμα πιο ευάλωτους στο έγκλημα που σχετίζεται με τα ναρκωτικά και την παράνομη καλλιέργεια» προσθέτει. Οι διαφορές ανάμεσα στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στα απαραίτητα ελεγχόμενα φάρμακα έχουν επίσης αυξηθεί περαιτέρω κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Για παράδειγμα, οι επαγγελματίες υγείας στη Δυτική και Κεντρική Αφρική το 2019 είχαν τέσσερις δόσεις αναλγητικών κάθε μέρα για ένα εκατομμύριο κατοίκους, ενώ στη Βόρεια Αμερική ο αριθμός των δόσεων ήταν περίπου 32.000.
Ο γ.γ. του ΟΗΕ επισημαίνει πως πολλοί από τους παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με την έγκληματική και βίαιη συμπεριφορά δίνουν ώθηση στη χρήση ναρκωτικών, υπογραμμίζοντας πως οι προσανατολισμένες προσπάθειες που εστιάζουν σε αυτές τις αλληλοεπικαλυπτόμενες δυναμικές - όπως η κακομεταχείριση παιδιών και η έλλειψη κοινωνικής προστασίας - μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της πρόληψης. Αναφερόμενος στην έρευνα, σημειώνει πως οι αστυνομικές αρχές πρέπει να κυνηγούν τα ανώτερα επίπεδα της αλυσίδας των ναρκωτικών, που αποκομίζουν τα υψηλότερα κέρδη και προκαλούν περισσότερη βία.
Σε αυτό το πλαίσιο, προτάσσει πως οι συνέργειες δημοσίου- ιδιωτικού τομέα με τις εταιρείες τεχνολογίας και τις ταχυδρομικές υπηρεσίες και τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις, αποτελούν ένα απαραίτητο μέτωπο απάντησης στη νέα μάχη κατά των διακινητών ναρκωτικών, που όλο και περισσότερο εκμεταλλεύονται το νόμιμo εμπόριο και τις ταχυδρομικές υπηρεσίες για να διακινήσουν τα παράνομα προϊόντα τους. Τα καλύτερα δεδομένα συμβάλλουν επίσης στο να αναγνωρίσουμε τις τάσεις και να επιτρέψουμε την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο των διαδρομών διακίνησης που αλλάζουν γρήγορα. Τα επιστημονικά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης «μάς βοηθούν να προβλέψουμε τις αναδυόμενες απειλές» προσθέτει ο γ.γ. του ΟΗΕ και υπογραμμίζει την ανάγκη καλύτερης διεθνούς συνεργασίας και υποστήριξης για να βοηθηθούν οι χώρες χαμηλού εισοδήματος να εκμεταλλευτούν αυτές τις προηγμένες δυνατότητες.
