Τεράστιες επιπτώσεις σε ασφαλιστικό και απασχόληση λόγω γήρανσης του πληθυσμού

Του Νίκου Ρογκάκου

Η Ελλάδα καθώς και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γερνούν με γοργούς ρυθμούς, με έναν πληθυσμό που φθίνει ραγδαία, με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό για την απασχόληση, την παραγωγικότητα και φυσικά για τη βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού συστήματος. Η κατά κυριολεξία, πλέον, Γηραιά Ήπειρος, έχει βυθιστεί σε ποσοστά γεννήσεων πολύ χαμηλότερα από τα απαιτούμενα για να διατηρηθεί ο πληθυσμός σταθερός.

Σύμφωνα με μελέτη της Κομισιόν για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από το δημογραφικό, σε κάθε γυναίκα θα έπρεπε να αναλογούν τουλάχιστον 2,1 παιδιά, ωστόσο σχεδόν σε καμία περιοχή της Ευρώπης δεν υπάρχουν τέτοια ποσοστά, ενώ σε κάποιες το ποσοστό διαμορφώνεται κάτω από το 1,25. Τέτοιες περιοχές βρίσκει κανείς και στην Ελλάδα.

Όπως προκύπτει από τον αποκαλυπτικό πίνακα της μελέτης, το 1960 το ποσοστό γονιμότητας ήταν 2,23 και ανέβηκε στο 2,4 μπαίνοντας στη δεκαετία του 1970. Με την είσοδο στην Ευρωζώνη, παρά την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, το ποσοστό “βούτηξε” στο 1,25 και σήμερα διαμορφώνεται γύρω στο 1,35, δηλαδή χαμηλότερα από το μέσο ευρωπαϊκό όρο του 1,55.

Όπως παρατηρεί η Έκθεση, κάποιες χώρες προβλέπεται ότι θα έχουν πληθυσμό συνεχώς μειούμενο ως το 2070. Μεταξύ αυτών είναι η Ελλάδα. Τα στοιχεία είναι αμείλικτα και δείχνουν ότι το 2018 (τελευταία διαθέσιμα συγκριτικά δεδομένα από την Eurostat) οι γεννήσεις στη χώρα μας έφτασαν στις 86.000, ενώ οι θάνατοι ήταν 120.000. Αυτή η δημογραφική “τρύπα” των 34.000 ανθρώπων καλύφθηκε εν μέρει από 17.000 μετανάστες, οι οποίοι όπως προκύπτει από τον πίνακα έχουν καλύψει τη δημογραφική “τρύπα” σε όλη την Ευρώπη.

Πέρα από τα δημογραφικά- ανθρωπολογικά ευρήματα της μελέτης, οι επιπτώσεις της γήρανσης “χτυπάνε” στην απασχόληση και προφανώς στα συνταξιοδοτικά συστήματα. Η ηλικιακή πυραμίδα στην Ελλάδα, που έχει βυθιστεί στο 68% του μέσου ευρωπαϊκού όρου ως κατά κεφαλήν εισόδημα, έχει προ πολλού αναστραφεί, ωστόσο οι προβολές για το 2070 είναι πραγματικά ανατριχιαστικές, καθώς δείχνουν μια κοινωνία γερόντων.

Για να αντιληφθεί κανείς τι συνεπάγεται αυτό πρακτικά για την οικονομία, δεν έχει παρά να ανατρέξει στο δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων, όπου αποτυπώνεται η αναλογία των ανθρώπων άνω των 65 ετών σε σχέση με τον ενεργό πληθυσμό. Αυτήν τη στιγμή, σε 100 εργαζόμενους αναλογούν περίπου 40 ηλικιωμένοι και ήδη το σύστημα δοκιμάζεται. Το 2070 η αναλογία θα έχει διαμορφωθεί στο 100/65 και οι επιπτώσεις είναι προφανείς.... ?