Το stress, η υγεία του δέρματος και των τριχών της κεφαλής

Η αιτιολογία πολλών δερματολογικών νοσημάτων δεν είναι προς το παρόν πλήρως γνωστή και σαφής. Η ψωρίαση, μία χρόνια και αυτοάνοση πάθηση που έχει διερευνηθεί και συνεχίζει να διερευνάται διεθνώς σε μεγάλο βαθμό, παρουσιάζει επιδείνωση υπό την επίδραση ορισμένων παραγόντων μεταξύ των οποίων είναι το έντονο ψυχικό stress.

Τα ίδια περίπου ισχύουν και για άλλες δύο συχνές παθήσεις του δέρματος δηλαδή την κνίδωση και τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα. Κάποιοι από τους πάσχοντες από κνίδωση παρουσιάζουν εξάρσεις όταν βρίσκονται υπό την επίδραση έντονου ή παρατεινόμενου ψυχικού stress. Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα επιδεινώνεται κατά το φθινόπωρο και το χειμώνα όπως επίσης και σε περιόδους ψυχικού stress.

Σε πολλούς ανθρώπους έχει συμβεί πρωτομόλυνση από τον ιο του απλού έρπητα (επιχείλιο ή γεννητικών οργάνων). Ο ιός κανονικά παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση εντός του οργανισμού για πάντα. Όμως, κατά διαστήματα, μπορεί να εκδηλωθεί έξαρση της ερπητικής λοίμωξης υπό την επίδραση ψυχικής πίεσης ή κάποιων άλλων παραγόντων.

Εάν προσβληθούμε από τον ιό της ανεμοβλογιάς, αυτός θα παραμείνει επίσης για πάντα στον οργανισμό μας σε λανθάνουσα κατάσταση. Αυτός ο ιός μπορεί αργότερα να «αφυπνισθεί» προσωρινά εκδηλώνοντας όχι ανεμευλογιά αλλά έρπητα ζωστήρα.

Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί σε υγιείς ανθρώπους, κυρίως κατά την άνοιξη ή το φθινόπωρο, αλλά και στο πλαίσιο σοβαρής σωματικής νόσου ή παρατεινόμενης ψυχικής πίεσης. Όσον αφορά τις τρίχες του σώματός μας, είναι γνωστό ότι καθεμιά ολοκληρώνει ένα κύκλο ζωής τριών διαδοχικών φάσεων, πριν «πέσει», για να αντικατασταθεί από κάποια άλλη. Πρόκειται για τη αναγενή φάση (ή φάση ανάπτυξης), την καταγενή (ή φάση προετοιμασίας της πτώσης) και την τελογενή, δηλαδή τη φάση απόπτωσης της τρίχας.

Σε περιόδους έντονης ψυχικής πίεσης μπορεί να διαταραχθεί ο κύκλος ζωής των τριχών της κεφαλής με αποτέλεσμα τη διάχυτη και μη εξισορροπούμενη αύξηση του ρυθμού απώλειάς τους. Παρόμοιες μεταβολές μπορεί να συμβούν με έλλειψη σιδήρου, σε ενδοκρινικές παθήσεις, με ελλιπή διατροφή, λήψη κάποιων φαρμάκων και στη φάση της λοχείας. Πρόκειται για τη «διάχυτη αλωπεκία» που είναι η πιο συχνή μορφή προσωρινής απώλειας μαλλιών και για την οποία υπάρχουν πολλές ικανοποιητικές επιλογές θεραπείας.

Επίσης, το ψυχικό stress μπορεί να κινητοποιήσει ανοσολογικούς μηχανισμούς που προκαλούν προσωρινή (και σπανιότερα μόνιμη) καταστροφή των τριχικών θυλάκων (δηλαδή των ριζών των τριχών) σε μία ή περισσότερες περιοχές του τριχωτού της κεφαλής ή και του λοιπού σώματος. Πρόκειται για τη «γυροειδή αλωπεκία».

Οι περιοχές που προσβάλλονται παρουσιάζουν πλήρη ή σχεδόν πλήρη απώλεια τριχών. Πάντως, η ψυχική πίεση δεν θεωρείται επαρκής εξήγηση για ένα σημαντικό ποσοστό πασχόντων από την πάθηση αυτή. Για τη «γυροειδή αλωπεκία» και θεραπευτικές επιλογές ικανοποιητικές για μεγάλο ποσοστό πασχόντων.

*Άρθρο του Μάρκου Αϊβαλιώτη, MD, PhD, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, Επιστημονικός Υπεύθυνος Δερματολογικού Τμήματος Metropolitan General.