Γλυπτά του Παρθενώνα: Ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη διεκδίκησή τους
Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα του Πολιτισμού, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού σε αγαστή σύμπραξη με τις Διεθνείς Επιτροπές για την Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, ανοίγουν μια νέα δυναμική σελίδα στη διεκδίκηση για την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Μια έκρηξη νεοεφιλελληνισμού σημειώνεται στις επιστολές που στάλθηκαν στην Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, από τους Προέδρους των Επιτροπών που, εν όψει του 2021, προτείνουν συντονισμένες δράσεις πίεσης προς το Βρετανικό Μουσείο, προκειμένου να αποφασίσει την οριστική επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στον γενέθλιο τόπο τους, στην Αθήνα.
Πρώτη φορά, από συστάσεως των Διεθνών Επιτροπών, διατυπώνεται τέτοια ομόθυμη έκφραση ενθουσιασμού για το μήνυμα που εξέπεμψε σε όλον τον κόσμο η επαναλειτουργία του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης, μετά από 64 μέρες “σιωπής” λόγω της πανδημίας COVID-19. Στις 18 Μαΐου, όταν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, συνοδευόμενη από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, σε μία κίνηση υψηλού συμβολισμού άνοιξε τον μοναδικό αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης, το μήνυμα του κλασικού πολιτισμού, έλαμψε και πάλι σε όλο τον κόσμο, ως σταθερή αξία του Ανθρωπισμού. Η απήχηση της συμβολικής κίνησης του ΥΠΠΟΑ υπήρξε τεράστια. Εγκώμια για την επιτυχία της Ελλάδας στον περιορισμό της πανδημίας και ένθερμα μηνύματα από τις Επιτροπές με κοινό στόχο την οριστική επιστροφή των Γλυπτών στην Ελλάδα, δηλώνοντας ότι «χωρίς πολιτισμό, ζούμε στη σιωπή και το σκοτάδι».
Οι Πρόεδροι των Διεθνών Επιτροπών, οι οποίες εργάζονται άοκνα για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, βλέποντας στα ΜΜΕ των δικών τους χωρών, το άνοιγμα του μνημείου της Ακρόπολης να γίνεται πρώτη είδηση, δηλώνουν την εκ νέου στήριξη τους στον αγώνα για την επιστροφή των δημιουργημάτων του Φειδία, εκεί όπου ανήκουν. «Χωρίς το ύψιστο σύμβολο του πολιτισμού, τον Παρθενώνα, ο δυτικός πολιτισμός δεν μπορεί να υπάρξει και αυτό το σύμβολο αξίζει να το επανενώσουμε με τα ξενιτεμένα γλυπτά του», είναι το μήνυμα που διαπνέει τις επιστολές που εστάλησαν στην Υπουργό Πολιτισμού, εκφράζοντας την επιθυμία των Επιτροπών να αναληφθούν δράσεις από το ΥΠΠΟΑ και την κυβέρνηση, ώστε το άνοιγμα του μοναδικού αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης να σηματοδοτήσει την αρχή μιας νέας εκστρατείας για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, στο πνεύμα της νέας αλληλεγγύης των λαών, μετά την πανδημία, μέσω του Πολιτισμού.
Η πρόεδρος της Βρετανικής Επιτροπής, Dame Janet Suzman, στην επιστολή της, συγχαίρει την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Υπουργό Πολιτισμού για το γενναίο άνοιγμα του ιερού βράχου, «τη στιγμή που το Βρετανικό Μουσείο παραμένει ακόμα κλειστό. Ίσως είναι ευκαιρία», γράφει, «περισυλλογής για τη Μ. Βρετανία για τα θέματα της πολιτιστικής πολιτικής. Διαφορετικά τα βρετανικά μουσεία θα θεωρούνται πλέον απαρχαιωμένοι αποικιοκρατικοί θεσμοί. Άλλωστε όλες οι δημοσκοπήσεις αποδεικνύουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Βρετανών είναι, επί δεκαετίες, σαφώς υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων στη γενέτειρα τους».
Η αντιπρόεδρος της Αυστραλιανής Επιτροπής Elly Symons, γράφει: «Προτρέπουμε τη Βρετανική κυβέρνηση να επανενώσει το βεβηλωμένο αριστούργημα, να διορθώσει αυτό το ιστορικό και ηθικό λάθος και να επανορθώσει τη σοβαρή αδικία σε όλους τους ανθρώπους που στερήθηκαν να βλέπουν το σύνολο των τέλειων Γλυπτών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, σμιλευμένα σε πεντελικό μάρμαρο και σκαλισμένα στην Ακρόπολη, δημιουργώντας την πιο πολύτιμη αρχιτεκτονική του Δυτικού Πολιτισμού, τον Παρθενώνα. Αυτό είναι το μεγαλύτερο έγκλημα Τέχνης στην Ιστορία. Η αποκατάστασή του θα τιμήσει τη φιλία μεταξύ Αγγλίας και Ελλάδας. Αυτό το αψεγάδιαστο κάλλος ζει μόνον στο Αττικό φως. Η επανένωση των Γλυπτών στην Αθήνα αποτελεί καλλιτεχνική, πολιτιστική και ηθική επιταγή».
Οι πρόεδροι David Hill και G. Vardas, της άλλης Επιτροπής από την Αυστραλία δήλωσαν την άμεριστη στήριξη τους στο έργο του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο κ. Hill τονίζει ότι «θα πρέπει όλοι να θέλουμε να υπηρετούμε το μνημείο των μνημείων». Ο κ. Vardas πιστεύει ότι «η παραμονή των Γλυπτών στο Βρετανικό Μουσείο κατορθώνει να απομειώνει ακόμη και το μεγαλείο των ίδιων Γλυπτών, όταν η έκθεσή τους είναι στερημένη από την ουσία τους: Μόνο στο Αττικό φως αποκτούν νόημα».
Ο πρόεδρος της Σουηδικής Επιτροπής, Krister Kumlin, θέτει τις δυνάμεις της Επιτροπής στο πλευρό της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού δηλώνοντας ότι «η επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα είναι θέμα αρχών και σεβασμού προς το παρελθόν μας. Η Επιτροπή μας προτρέπει την άμεση επανέναρξη συνομιλιών μεταξύ της ελληνικής και βρετανικής πλευράς για την εξεύρεση λύσης ενόψει του 2021».
Οι πρόεδροι της νεοσύστατης Επιτροπής Λουξεμβούργου, Edouard Wolter και Francois Roelands du Vivier θεωρούν ότι «η ερώτηση που τίθεται είναι πότε θα επιστρέψουν τα ξενιτεμένα τμήματα του Παρθενώνα στην Αθήνα και όχι αν θα επιστρέψουν. Όλος ο κόσμος πρέπει δυναμικά να σταθεί στο πλευρό της ελληνικής κυβέρνησης για να επισπευσθούν οι διαδικασίες».
Ο Δημοσθένης Βαλαβανίδης, πρόεδρος της Σερβικής Επιτροπής και η αντιπρόεδρος Ines Kljakovic-Misovic δήλωσαν ότι «στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της UNESCO ResiliArt, η οποία προβλέπει διαβουλεύσεις γύρω από μείζονα θέματα πολιτισμού, η τέχνη μας φέρνει πιο κοντά από ποτέ. Για αυτό πρέπει να αναλάβουμε νέες πρωτοβουλίες για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ο συνεχιζόμενος διαμελισμός απλά ενισχύει διακρίσεις, αδικία, στασιμότητα, κοινωνικό διχασμό και διάλυση. Τώρα είναι η ώρα για περισυλλογή και δράση».
Η πρόεδρος της Κυπριακής Επιτροπής, Άννα Μαραγκού, χαιρετίζει τη πρωτοβουλία της Υπουργού Πολιτισμού να ανοίξει την Ακρόπολη και στέκεται δίπλα στο ΥΠΠΟΑ για τις καλύτερες μέρες που ανατέλλουν. «Τώρα», δηλώνει, «οι παγκόσμιες εκκλήσεις για επιστροφή των Γλυπτών πρέπει να γίνουν πρωτοσέλιδα στα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Η Κυπριακή Επιτροπή ενώνει τη φωνή της στο δίκαιο αίτημα της Ελλάδας για την αποκατάσταση του πιο εμβληματικού μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς».
Η Alexandra Pistofidou, πρόεδρος της Αυστριακής Επιτροπής, γράφει ότι «οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να σκεφθούν το παρελθόν τους και από αυτό να διδαχθούν για το παρόν και το μέλλον τους. Η Ευρώπη έχει ανάγκη την επανένωση του πιο ισχυρού συμβόλου της, του Παρθενώνα, στο όνομα της ηθικής, της δημοκρατίας, της ελευθερίας και των ανώτερων αξιών».
Ο πρόεδρος της Ελβετικής Επιτροπής, Dusan Sidjanski, τονίζει ότι «οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιθυμούν, μετά την πανδημία και την οικονομική κρίση, να ξαναχτίσουν την Ευρώπη. Η ενότητα της Ευρώπης απαιτεί την εμβληματική κίνηση με την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα και την αποκατάσταση της ακεραιότητας του εξέχοντος αυτού μνημείου. Είναι η στιγμή για μια ευγενή και ηθική πρωτοβουλία που οφείλει η Μ. Βρετανία».
Ο Λευτέρης Καρμίρης, της Αμερικανικής Επιτροπής, δηλώνει «την υποστήριξη του για το δίκαιο και ηθικό αίτημα επανένωσης των Μαρμάρων του Παρθενώνα, συμβόλου του δυτικού πολιτισμού». Η Επιτροπή είχε προβλέψει εκδήλωση στο αμερικανικό Καπιτώλιο, η οποία αναβλήθηκε λόγω του κορονοϊού.
Η πρόεδρος της Ρωσικής Επιτροπής, Irina Korobina, γράφει ότι «το νέο άνοιγμα της Ακρόπολης σηματοδοτεί νέα εποχή για τον Παρθενώνα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πανδημία απέδειξε την ευθραυστότητα του κόσμου ολόγυρα μας. Η μόνη ελπίδα επιβίωσης και σωτηρίας είναι ο πολιτισμός και η αξιοπρέπεια. Η παγκόσμια κοινότητα έχει χρέος να διατηρήσει τον Παρθενώνα και όλοι οι άξιοι και έντιμοι άνθρωποι τάσσονται υπέρ της επανένωσης του».
Οι Emanuel Comino και Russel Darnley, από την Αυστραλιανή Επιτροπή, τονίζουν ότι «τώρα η Βρετανική κυβέρνηση έχει την ευκαιρία να επιδείξει ένα ηγετικό ρόλο, να διορθώσει μια αδικία και να επιστρέψει τα Γλυπτά στην Ελλάδα».
Η Celina Lage, της Βραζιλιανής Επιτροπής, τονίζει πως «ο κώδικας δεοντολογίας του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων ICOM απαιτεί τη συνεργασία μεταξύ των μουσειακών οργανισμών στο πλαίσιο των αρχών των διεθνών συμβάσεων προστασίας των πολιτιστικών αγαθών». Είναι η ώρα το Βρετανικό Μουσείο να συνεργαστεί με το Μουσείο της Ακροπόλεως ώστε τα Γλυπτά να επιστρέψουν εκεί που ανήκουν.
Ο πρόεδρος της Ιταλικής Επιτροπής, Louis Godart, στην επιστολή του προς την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, σημειώνει ότι με το άνοιγμα της Ακρόπολης, «όλος ο κόσμος συγκεντρώνει και πάλι τις σκέψεις του στον Παρθενώνα για να αντλήσουν δύναμη και κουράγιο μετά την καραντίνα και τις νέες προκλήσεις που προκύπτουν. Τα μαθήματα που μας διδάσκει ο Παρθενώνας είναι μαθήματα θάρρους, δύναμης και σεβασμού, αν αναλογιστεί κανείς ότι χτίστηκε σε εποχές που ο πολιτισμένος κόσμος οφείλει να ξαναχτιστεί μετά τις περσικές επιδρομές. Ο Andre Malraux, από το 1959, τόνιζε ότι στο μοναδικό αυτό μνημείο συγκατοικούν το πνεύμα και το θάρρος. Και σήμερα αντλούμε τα ύψιστα μηνύματα από τον Παρθενώνα. Η Αγγλία δε μένει παρά να τιμήσει τις ύψιστες αυτές αξίες με τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων» .
Τέλος, η πρόεδρος της Ένωσης των διεθνών Επιτροπών για την επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα και πρόεδρος της Βελγικής Επιτροπής, Christiane Tytgat, με την επιστολή της προς την Υπουργό Πολιτισμού σημειώνει πως «η μέρα που ξανάνοιξε την αγκαλιά της η Ακρόπολη ήταν μια γλυκόπικρη στιγμή για όλους. Χαρά για το άνοιγμα και λύπη που τα γλυπτά παραμένουν διαμελισμένα στην λαμπρή αίθουσα του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, επειδή δεν έχουν επιστρέψει ακόμα τα υπόλοιπα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Έχουμε να μάθουμε πολλά από μια τέτοια στιγμή. Η κλασική Αθήνα αντιμετώπισε τον φονικό λιμό, στον οποίο χάθηκε ο ίδιος ο Περικλής, αλλά ο Παρθενώνας ολοκληρώθηκε για να μεταλαμπαδεύει την αιώνια δόξα του κλασικού πνεύματος. Μόνο στην Αθήνα, μπορούν να εκτεθούν σωστά στο φυσικό και ιστορικό τους περιβάλλον τα γλυπτά του Παρθενώνα και μάλιστα στο Μουσείο της Ακρόπολης το οποίο πλέον αναγνωρίζεται ως ένα από τα πιο σημαντικά μουσεία διεθνώς. Η επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, είναι ηθική αναγκαιότητα και η βρετανική πλευρά θα είχε μόνο όφελος αν συναινούσε στην απαίτηση της παγκόσμιας κοινότητας για επανένωση των γλυπτών του Παρθενώνα. Το αίτημα διεκδίκησης των Μαρμάρων έχει πλέον καταστεί παγκόσμιο, ακόμη και η ίδια η UNESCO δυναμικά υποστηρίζει την ανάγκη για διευθέτηση του ζητήματος με την επιστροφή των γλυπτών μέσω διαπραγματεύσεων των δυο πλευρών. Το BREXIT οδηγεί την Βρετανία σε απομόνωση και η εμβέλεια του Βρετανικού Μουσείου πλέον αδυνατίζει. Οι Ευρωπαϊκές χώρες έχουν όμως ανάγκη τον συμβολισμό του Παρθενώνα τώρα πιο πολύ από ποτέ».
Η IARPS, η Παγκόσμια Ένωση για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα συσπειρώνει 21 Εθνικές Επιτροπές και υποστηρίζει τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης.
Σήμερα 21 Μαΐου, Παγκόσμια Ημέρα Πολιτισμού, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την προτροπή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ανοίγει νέο κεφάλαιο στη διεκδίκηση των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Συγκροτεί νέα συμβουλευτική Επιτροπή για την επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, με πρόεδρο τον Χριστόφορο Αργυρόπουλο. Ταυτόχρονα ξεκινά νέο κύκλο επικοινωνίας με τις ξένες Επιτροπές για τον καλύτερο συντονισμό του ζητήματος.
Η Λίνα Μενδώνη αποφάσισε να συγκαλέσει διεθνή συνάντηση όλων των Επιτροπών, στις αρχές του επόμενου χρόνου, για τον καλύτερο συντονισμό και την υποστήριξη νέας διεθνούς καμπάνιας που θα οργανώσει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
