COVID-19 και προϋπάρχοντα αναπνευστικά νοσήματα: Τι πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς;
Τους τελευταίους μήνες η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτόγνωρη για τα σύγχρονα δεδομένα πανδημία. Η εξασφάλιση της δημόσιας υγείας επανέρχεται επιτακτικά στο προσκήνιο, ακόμα και σε χώρες με εύρωστα και επαρκή υγειονομικά συστήματα. Σε αυτόν τον αγώνα, η ατομική ευθύνη αναδεικνύεται ως ένας κομβικός παράγοντας επιτυχούς έκβασης. Για το λόγο αυτό, η επαρκής ενημέρωση αποτελεί υποχρέωση του κάθε πολίτη, ώστε ως μονάδα να διαφυλάττει την προσωπική και οικογενειακή του υγεία.
Ο νέος κορονοϊός δεν κάνει εξαιρέσεις στο ποιον θα προσβάλει, δεδομένο είναι όμως, ότι οι ασθενείς με προϋπάρχοντα αναπνευστικά νοσήματα ανήκουν στις λεγόμενες ευπαθείς ομάδες. Αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς αυτοί είναι πιο επιρρεπείς στο να «κολλήσουν», αλλά και πιο πιθανό να ασθενήσουν σοβαρά, καθώς οι αναπνευστικές «εφεδρείες» τους είναι εξαρχής μειωμένες. Ιδιαίτερη ευπάθεια λοιπόν εμφανίζουν ασθενείς με ΧΑΠ, σοβαρό άσθμα, πνευμονική ίνωση, ενεργό καρκίνο πνεύμονα και βρογχιεκτασίες. Άλλοι παράγοντες κινδύνου σοβαρής προσβολής και θανάτου είναι η ηλικία άνω των 65, η διαβίωση ιδρυματικού τύπου (π.χ. σε οίκους ευγηρίας), η ανοσοκαταστολή (φαρμακευτική ή οφειλόμενη σε υποκείμενα παθολογικά νοσήματα), τα χρόνια καρδιαγγειακά νοσήματα, η παχυσαρκία με ΒΜΙ>40, η μη αντιρροπούμενη ηπατική ή νεφρική νόσος και ο σακχαρώδης διαβήτης, ιδιαίτερα όταν δεν ελέγχεται καλά.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι περισσότεροι ασθενείς, ακόμα και εκείνοι με υποκείμενη αναπνευστική ή άλλη πάθηση, έχουν εμφανίσει ήπιες λοιμώξεις και έχουν αναρρώσει πλήρως. Σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα από τον ΠΟΥ, 15% των προσβληθέντων εμφανίζει σοβαρή νόσο, 5 % χρειάζεται ΜΕΘ, ενώ οι υπόλοιποι 80% θα εμφανίσουν ήπια ή καθόλου συμπτώματα.
Πιο ειδικά για τους αναπνευστικούς ασθενείς ισχύουν τα ακόλουθα:
- Ασθενείς με ΧΑΠ, αναλόγως φυσικά της βαρύτητας, βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν σοβαρή νόσο. Πέρα από την αυστηρή τήρηση των μέτρων προφύλαξης και τη σύσταση για συνέχιση της αγωγής τους κανονικά, δεν υπάρχει ακόμα άλλη σύσταση. Προς το παρόν δεν έχει φανεί ότι η χρήση κορτιζόνης, εισπνεόμενης ή μη, θέτει τους ασθενείς αυτούς σε μεγαλύτερο κίνδυνο.
- Το κάπνισμα μειώνει τους τοπικούς αμυντικούς μηχανισμούς του αναπνευστικού, ευνοεί την προσκόλληση του ιού, αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης λόγω της επαφής του τσιγάρου με τα χέρια και το σταχτοδοχείο και θα πρέπει διακόπτεται ή τουλάχιστον να μειώνεται.
- Οι ασθενείς με σοβαρό μη ελεγχόμενο άσθμα οι οποίοι λαμβάνουν νεότερες θεραπείες με μονοκλωνικά αντισώματα που στοχεύουν στα ηωσινόφιλα, πρέπει να συνεχίσουν κανονικά την αγωγή τους, καθώς ο κίνδυνος απορρύθμισης του άσθματός τους εξαιτίας της διακοπής της, είναι πολύ σημαντικός. Επιπλέον τα φάρμακα αυτά δεν αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από COVID-19 ενώ προστατεύουν από ενδεχόμενη παρόξυνση, σε περίπτωση προσβολής από τον ιό.
- Όσοι ασθενείς με πνευμονική ίνωση λαμβάνουν αγωγή με τα νεότερα αντι-ινωτικά φάρμακα θα πρέπει να τα συνεχίσουν κανονικά. Στους ασθενείς αυτούς η αποφυγή των λοιμώξεων είναι κεφαλαιώδους σημασίας γενικά, αλλά ακόμα περισσότερο στην περίπτωση του COVID19.
- Οι ασθενείς με βρογχιεκτασίες βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή προσβολή από COVID19. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να είναι ακόμα πιο σχολαστικοί στα γενικά μέτρα προφύλαξης και στη συστηματική εφαρμογή των αναπνευστικών ασκήσεων «βρογχικής τουαλέττας», μέσω της οποίας η βλέννη που λιμνάζει στους βρόγχους αυτών των ασθενών απομακρύνεται αποτελεσματικά.
- Οι καρκινοπαθείς που έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία τη θεραπεία τους με χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία, γενικά δεν ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου, εκτός και αν συνυπάρχουν αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα ή μεγάλη ηλικία. Ακόμα και στην περίπτωση που έχει αφαιρεθεί κάποιος πνευμονικός λοβός, αν ο ασθενής δεν έχει άλλα προβλήματα υγείας, δεν κινδυνεύει να κολλήσει πιο εύκολα ή να ασθενήσει πιο σοβαρά από COVID-19
- Οι ασθενείς με φυματίωση θα πρέπει να συνεχίσουν την αγωγή τους κανονικά. Δεν υπάρχουν δεδομένα ότι η φυματίωση τους θέτει σε κίνδυνο για σοβαρότερη προσβολή από COVID-19
- Ασθενείς που πέρασαν γρίπη και έχουν αναρρώσει πλήρως, δεν έχουν αυξημένο κίνδυνο κολλήσουν το νέο κορονοϊό.
- Το ίδιο ισχύει για ασθενείς που έχουν αναρρώσει από πνευμονία, εφόσον δεν έχουν σοβαρά συνυπάρχοντα καρδιολογικά ή αναπνευστικά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη ή κάποιας μορφής ανοσοκαταστολή.
- Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι τα συνήθη κατοικίδια ζώα όπως οι γάτες και οι σκύλοι έχουν μολυνθεί από τον ιό και επομένως μπορούν να τον μεταδώσουν.
- Η χρήση μάσκας προφύλαξης μπορεί να καθιστά δύσκολη την αναπνοή σε ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα, καθώς προσθέτει αντισταση στην εισπνοή. Για τον γενικό πληθυσμό, η χρήση μάσκας συνιστάται μόνο σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων, όπως ο βήχας ή ο πυρετός, με σκοπό την πρόληψη μετάδοσης του ιού, ή σε περίπτωση φροντίδας ατόμου με αυτά τα συμπτώματα.
Οι επόμενες λίγες εβδομάδες είναι κρίσιμες για τον έλεγχο της εξάπλωσης του κορονοϊού στη χώρα μας. Ο χρόνος που κερδίζουμε με τα μέτρα αυστηρής απομόνωσης είναι πολύτιμος, καθώς με γοργούς ρυθμούς δοκιμάζονται παλαιά και αναπτύσσονται νέα φάρμακα. Ο δρόμος για την παρασκευή εμβολίου θα είναι πιο μακρύς, αλλά είναι βέβαιο, ότι σε λίγο καιρό η ανθρωπότητα δεν θα στέκεται πια άοπλη και ξαφνιασμένη μπροστά στον νεοφανή και αόρατο αυτό εχθρό.
*Άρθρο της Παναγιώτας Καρύδη, Πνευμονολόγου, Διευθύντριας Β΄ Πνευμονολογικής Κλινικής Μetropolitan General.
