Κομισιόν: “Πράσινο φως” στην Ελλάδα για φθηνά δάνεια με κρατικές εγγυήσεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα ελληνικό καθεστώς ενισχύσεων ύψους 2 δισ. ευρώ για τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο της έξαρσης του κορονοϊού. Το καθεστώς εγκρίθηκε βάσει του προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων με σκοπό να στηριχθεί η οικονομία στο πλαίσιο της έξαρσης της νόσου COVID-19, το οποίο εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 19 Μαρτίου 2020.
Η εκτελεστική αντιπρόεδρος, Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε τα εξής: «Το ελληνικό καθεστώς ύψους 2 δισ. ευρώ που εγκρίναμε σήμερα επιτρέπει τη χορήγηση εγγυήσεων δανείων για κεφάλαια κίνησης τα οποία θα βοηθήσουν τις ελληνικές επιχειρήσεις να καλύψουν τις άμεσες ανάγκες τους σε κεφάλαια κίνησης και να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους σ' αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Εξακολουθούμε να συνεργαζόμαστε στενά με τα κράτη μέλη για να εξασφαλίσουμε την εφαρμογή εθνικών μέτρων στήριξης με συντονισμένο και αποτελεσματικό τρόπο, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ.»
Το ελληνικό μέτρο στήριξης
Η Ελλάδα κοινοποίησε στην Επιτροπή μέτρο στήριξης βάσει του προσωρινού πλαισίου υπό τη μορφή εγγυήσεων δανείων. Το μέτρο θα εφαρμοστεί μέσω της έκδοσης εγγυήσεων από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ) σε ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Με βάση το μέτρο θα χορηγούνται μερικές εγγυήσεις για επιλέξιμα δάνεια για κεφάλαια κίνησης που χορηγούνται από ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.
Το καθεστώς είναι ανοικτό σε όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις εξαιρουμένων των ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών, όπως οι τράπεζες, επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς της υδατοκαλλιέργειας, της γεωργίας και σε τομείς που δεν είναι επιλέξιμοι από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Επιτρέπει τη χορήγηση εγγυήσεων δανείων για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να καλύψουν τις άμεσες ανάγκες τους σε κεφάλαια κίνησης.
Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το ελληνικό μέτρο συνάδει με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο. Ειδικότερα, καλύπτει εγγυήσεις δανείων για κεφάλαια κίνησης με περιορισμένη διάρκεια και ύψος. Επίσης, περιορίζει τον κίνδυνο που αναλαμβάνει το κράτος σε 80 % κατά μέγιστο. Ο κίνδυνος αυτός μειώνεται περαιτέρω με τον περιορισμό της έκθεσης του κράτους στο 40 % του όγκου των δανείων που χορηγεί ένας ενδιάμεσος χρηματοπιστωτικός οργανισμός. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η άμεση διαθεσιμότητα της στήριξης υπό ευνοϊκούς όρους. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, το μέτρο περιλαμβάνει επίσης ελάχιστες αμοιβές και διασφαλίσεις για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική χορήγηση των ενισχύσεων από τις τράπεζες στους δικαιούχους που τις έχουν ανάγκη.
Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέτρο είναι αναγκαίο, κατάλληλο και αναλογικό για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους, σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο προσωρινό πλαίσιο.
Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε το μέτρο βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Ιστορικό
Η Επιτροπή ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο ώστε τα κράτη-μέλη να μπορούν να κάνουν χρήση της πλήρους ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις με στόχο τη στήριξη της οικονομίας στο πλαίσιο της έξαρσης του κορονοϊού. Στο προσωρινό πλαίσιο προβλέπονται πέντε είδη ενισχύσεων που μπορούν να χορηγηθούν από τα κράτη μέλη:
- Άμεσες επιχορηγήσεις, επιλεκτικά φορολογικά πλεονεκτήματα και προκαταβολές: τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να θεσπίσουν καθεστώτα για τη παροχή επιχορήγησης έως και 800.000 ευρώ σε μια επιχείρηση για την κάλυψη επειγουσών αναγκών ρευστότητας.
- Κρατικές εγγυήσεις για τραπεζικά δάνεια επιχειρήσεων: τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν κρατικές εγγυήσεις ώστε να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες εξακολουθούν να δίνουν δάνεια στους πελάτες που τα χρειάζονται. Αυτές οι κρατικές εγγυήσεις μπορούν να χορηγούνται για δάνεια που βοηθούν τις επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσες ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και επενδύσεις.
- Επιδοτούμενα δημόσια δάνεια σε επιχειρήσεις: τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να χορηγούν στις εταιρείες δάνεια με ευνοϊκά επιτόκια. Τα δάνεια αυτά μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσες ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και επενδύσεις.
- Διασφαλίσεις για τις τράπεζες που διοχετεύουν τις κρατικές ενισχύσεις στην πραγματική οικονομία: ορισμένα κράτη μέλη σχεδιάζουν να αξιοποιήσουν τις υφιστάμενες δανειοδοτικές ικανότητες των τραπεζών και να τις χρησιμοποιήσουν ως δίαυλο στήριξης των επιχειρήσεων, ιδίως των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Το πλαίσιο καθιστά σαφές ότι οι εν λόγω ενισχύσεις θεωρούνται άμεσες ενισχύσεις στους πελάτες των τραπεζών και όχι στις ίδιες τις τράπεζες, και παρέχει οδηγίες σχετικά με τον τρόπο διασφάλισης της ελάχιστης δυνατής στρέβλωσης του ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών.
- Βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων: το πλαίσιο προβλέπει πρόσθετη ευελιξία ως προς τον τρόπο με τον οποίο αποδεικνύεται ότι ορισμένες χώρες παρουσιάζουν μη εμπορεύσιμους κινδύνους, επιτρέποντας έτσι στα κράτη μέλη να παρέχουν, εφόσον απαιτείται, βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων. Στις 27 Μαρτίου, η Επιτροπή διεύρυνε περαιτέρω αυτή την ευελιξία: κατόπιν επείγουσας δημόσιας διαβούλευσης, η Επιτροπή αποφάσισε να τροποποιήσει το παράρτημα της ανακοίνωσης για τη βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων για να αφαιρέσει προσωρινά όλες τις χώρες από τον κατάλογο χωρών με «εμπορεύσιμους κινδύνους». Με τον τρόπο αυτόν θα καταστεί ευρύτερα διαθέσιμη η δημόσια ασφάλιση βραχυπρόθεσμων εξαγωγικών πιστώσεων υπό το πρίσμα της τρέχουσας κρίσης που συνδέεται με την έξαρση της νόσου του κορονοϊού. Μετά την τροποποίηση, οι κρατικές ασφαλιστικές εταιρείες θα είναι καταρχήν σε θέση να παρεμβαίνουν και να παρέχουν ασφάλιση για τον κίνδυνο βραχυπρόθεσμων εξαγωγικών πιστώσεων για όλες τις χώρες, χωρίς να απαιτείται από το οικείο κράτος μέλος να αποδείξει ότι η αντίστοιχη χώρα είναι προσωρινά χώρα «με μη εμπορεύσιμους κινδύνους». Η τροποποίηση αυτή θα ισχύει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, με δυνατότητα επανεξέτασής της πριν από αυτή την ημερομηνία.
Το προσωρινό πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη-μέλη να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης, εκτός από δάνεια και εγγυήσεις για το ίδιο δάνειο και εφόσον δεν υπερβαίνουν τα όρια που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο. Το προσωρινό πλαίσιο επιτρέπει επίσης στα κράτη-μέλη να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης που εγκρίνονται βάσει του προσωρινού πλαισίου με τις υφιστάμενες δυνατότητες χορήγησης ενισχύσεων ήσσονος σημασίας σε εταιρείες ύψους έως 200.000 ευρώ σε διάστημα τριών οικονομικών ετών. Ταυτόχρονα, τα κράτη-μέλη πρέπει να δεσμευτούν ότι θα αποφεύγουν τη αδικαιολόγητη σώρευση μέτρων στήριξης για τις ίδιες εταιρείες, ώστε η στήριξη να περιορίζεται στην κάλυψη των πραγματικών αναγκών τους.
Επιπλέον, το προσωρινό πλαίσιο συμπληρώνει τις πολλές άλλες δυνατότητες που έχουν ήδη στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη για τον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης του κορονοϊού, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Στις 13 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική αντίδραση στην έξαρση της νόσου COVID-19, στην οποία περιγράφονται οι εν λόγω δυνατότητες. Για παράδειγμα, τα κράτη-μέλη μπορούν να προβούν σε αλλαγές γενικής εφαρμογής υπέρ των επιχειρήσεων (π.χ. αναβολή φόρων ή επιδότηση της μερικής απασχόλησης σε όλους τους τομείς), οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Μπορούν επίσης να χορηγούν αποζημίωση σε επιχειρήσεις για ζημίες που προκλήθηκαν άμεσα λόγω της έξαρσης του κορονοϊού.
Το προσωρινό πλαίσιο θα εφαρμοστεί έως το τέλος Δεκεμβρίου 2020. Για να υπάρξει ασφάλεια δικαίου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει πριν από την εν λόγω ημερομηνία αν το πλαίσιο θα πρέπει να παραταθεί.
