Εξατομικευμένη αντιμετώπιση της ρήξης πρόσθιου χιαστού συνδέσμου

Tι είναι ο πρόσθιος χιαστός;

Έχει συνδέσει το όνομά της με τους αθλητές υψηλών επιδόσεων, ως συνέπεια πτώσης από ύψος, απότομης αλλαγής κατεύθυνσης, ή άμεσης πλήξης του γόνατος, αλλά μπορεί να αφορά και οποιονδήποτε ασχολείται με τον αθλητισμό ακόμα και σε ερασιτεχνικό επίπεδο, χωρίς βέβαια να αποκλείεται να είναι ακόμα και αποτέλεσμα ατυχήματος.

Ο λόγος για τη ρήξη του πρόσθιου χιαστού, μία από τις πιο σοβαρές και πιο συχνές κακώσεις στο γόνατο, με συχνά μεγάλη περίοδο αποθεραπείας. Ο πρόσθιος χιαστός μαζί με τον οπίσθιο χιαστό, τον έσω πλάγιο και τον έξω πλάγιο, είναι βασικοί σταθεροποιητές του γόνατος. Ο κύριος ρόλος του είναι να αποτρέπει την κνήμη από το να ολισθήσει μπροστά σε σχέση με το μηρό-στην πραγματικότητα παρέχει κατά 90% τη σταθερότητα σε ένα γόνατο. Διασχίζει διαγώνια την άρθρωση και συνδέει το πίσω μέρος της βάσης του μηριαίου οστού με το πάνω μέρος της κνήμης.

Πώς τίθεται η διάγνωση;

Οι περισσότεροι που έχουν υποστεί ρήξη πρόσθιου χιαστού περιγράφουν ότι άκουσαν ένα «ποπ» ή «κρακ», και ότι στη συνέχεια το πόδι τους έφυγε ή κόλλησε. Βαθύς πόνος μέσα στο γόνατο και πρήξιμο είναι τα πρώτα σημάδια, ενώ ανάλογα με τη βλάβη περιορίζεται η κίνηση της άρθρωσης του γόνατος και υπάρχει αστάθεια. Η διάγνωση γίνεται κυρίως με οδηγό την κλινική εικόνα, που θα δείξει πόσο σταθερό και λειτουργικό είναι το γόνατο. Επικουρικό αλλά σημαντικότατο ρόλο στην ανίχνευση των υπόλοιπων βλαβών του γόνατος (ρήξη μηνίσκου, χόνδρινες βλάβες κ.ά.) παίζει η μαγνητική τομογραφία.

Η εξέλιξη των τομογράφων, και συνεπώς η καλύτερη απεικόνιση της παθολογίας του γόνατος, είχαν ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να αποδειχθεί ότι η ρήξη του πρόσθιου χιαστού δεν είναι απαραίτητο να είναι πλήρης. Σε περιπτώσεις μερικής ρήξης ένα ακριβές ιστορικό και μια ενδελεχής εξέταση θα καταδείξουν τη σωστή αποθεραπεία, και την αναγκαιότητα ή μη ενός χειρουργείου. Πλέον, οι εξειδικευμένες τεχνικές που έχουν αναπτυχθεί μας δίνουν τη δυνατότητα να αποκαταστήσουμε αρθροσκοπικά μόνο το τμήμα του συνδέσμου που έχει σπάσει, και να κρατήσουμε το υγιές.

Πότε είναι απαραίτητο το χειρουργείο;

Σε περιπτώσεις όμως πλήρους ρήξης, λαμβάνοντας πάντα υπόψιν την ηλικία, το φύλο, το επάγγελμα και το άθλημα του ασθενούς (και με δεδομένο ότι ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος δεν επουλώνεται και δεν αποκαθίσταται η λειτουργία του), η χειρουργική αντιμετώπιση είναι συνήθως μονόδρομος. Ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει μόσχευμα (από τον ίδιο ασθενή) για την αντικατάσταση του συνδέσμου προκειμένου το γόνατο να γίνει πάλι σταθερό και λειτουργικό.

Τι είναι η εξατομικευμένη προσέγγιση της ρήξης του πρόσθιου χιαστού;

Η σύγχρονη, αρθροσκοπική χειρουργική αναφέρεται σε εξατομικευμένη προσέγγιση στην περίπτωση της ρήξης του πρόσθιου χιαστού. Ο εξειδικευμένος, σύγχρονος χειρουργός καλείται να αποφασίσει αν χρειάζεται χειρουργείο και, εφόσον κρίνει οτι χρειάζεται, πρέπει να αποφασίσει τι μόσχευμα θα χρησιμοποιήσει προκειμένου να αποκαταστήσει τον τραυματισμό αυτό. Στη σύγχρονη ορθοπαιδική αντιμετώπιση εξατομικεύεται η επιλογή αυτή, ανάλογα με την ηλικία, τις δραστηριότητες, τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά του ασθενούς, τα ανατομικά χαρακτηριστικά από τη μαγνητική, την ελαστικότητα των αρθρώσεων, το άθλημα και τη θέση που παίζει ο ασθενής-αθλητής (π.χ. τερματοφύλακας ή σεντερ μπακ κ.λπ.) κ.ά. Η εξατομίκευμένη προσέγγιση στη ρήξη του πρόσθιου χιαστού είναι κάτι που έχει απόλυτη λογική, αφού δεν είναι δυνατόν ένα μόσχευμα να «ταιριάζει» σε όλους τους ασθενείς. Συνήθης είναι η πρακτική που ο ορθοπαιδικός χειρουργός εφαρμόζει σε όλους τους ασθενείς πάντα το ίδιο μόσχευμα (αυτό που γνωρίζει, το οποίο με βάση μελέτες που έχουν γίνει είναι συνήθως το τενόντιο μόσχευμα των ισχιοκνημιαίων). Στην εξατομικευμένη προσέγγιση στόχος είναι ο κάθε ασθενής να «φορέσει» το μόσχευμα που του ταιριάζει καλύτερα, ωστέ να αποκαταστήσει τον τραυματισμό του και να ξεπεράσει για πάντα την άτυχη αυτή στιγμή του.

Συχνότερες περιοχές λήψης μοσχεύματος από τον ίδιο τον ασθενή είναι:

• Τμήμα του επιγονατιδικού τένοντα
• Ισχιοκνημιαίοι τένοντες
• Τμήμα του τένοντα του τετρακεφάλου

Ανάλογα με το μόσχευμα που επιλέγεται σε κάθε ασθενή, προχωράμε και σε προσαρμοσμένα πρωτόκολλα μετεγχειρητικής αποκατάστασης σε συνεργασία πάντα με τους φυσιοθεραπευτές και τους γυμναστές αποκατάστασης με σκοπό πάντα την ασφαλή και σύντομη επιστροφή του ασθενούς στην καθημερινότητά του και στις αθλητικές δραστηριότητες με τις οποίες ασχολείται.

 *Άρθρο του Κωνσταντίνου Ιντζόγλου MD, MSc, PhD, Ορθοπαιδικού Χειρουργού, Συνεργάτη Μetropolitan General, Εξειδικευμένου χειρουργού γόνατος, ώμου και ισχίου. Υπότροφου της Ευρωπαϊκής Αρθροσκοπικής Εταιρείας (ESSKA).