Πανδημία Covid-19 2020

Η πανδημία της νόσου του κορωνοϊού 2019 (COVID-19), που προκλήθηκε από τον ιό SARS-CoV-2, ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2019. O ιός ανιχνεύθηκε πρώτη φορά στην περιοχή Γιουχάν της Κίνας και έκτοτε έως σήμερα έχει διασπαρεί σε περισσότερες από 114 χώρες σε όλο τον κόσμο. Αποτελεί ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού που μέχρι τότε δεν είχε απομονωθεί στον άνθρωπο. 

Τι είναι ο κορωνοϊός;

Οι κορωνοϊοί είναι μία ομάδα ιών που συχνά  προκαλούν κατά κανόνα ήπιες αναπνευστικές λοιμώξεις στον άνθρωπο και στα ζώα. Οι περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται με κορωνοϊούς τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, έχοντας ήπια έως μέτρια συμπτώματα κοινού κρυολογήματος. Σπάνια κάποιος κορωνoϊός μεταλλάσσεται και εξαπλώνεται από τα ζώα στους ανθρώπους, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν με τους ιούς SARS (2003) και MERS (2012). Όταν ένας νέος ιός προσβάλει στους ανθρώπους , κανείς δεν έχει ανοσία και όλοι μπορεί να προσβληθούν. Η ευρεία αυτή εξάπλωση του ιού είναι και ο λόγος που έχει προκληθεί παγκόσμια ανησυχία και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε τον COVID-19 πανδημία στις 11 Μαρτίου 2020.

Πως μεταδίδεται ο κορωνοϊός;

Το νέο στέλεχος κορωνοϊού, εξαπλώνεται από άνθρωπό σε άνθρωπο με τα σταγονίδια από τον βήχα ή το φτέρνισμα και  τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως εντός 2-5 ημερών (μέγιστο χρονικό διάστημα 14 ημέρες) από τη μόλυνση. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο κάθε ασθενής κολλάει  1,4 - 2,5 άλλα άτομα (συγκριτικά στην εποχική γρίπη κάθε ασθενής κολλάει κατά μέσο όρο 1,3 άλλα άτομα). Τα συμπτώματα λοίμωξης στα περιστατικά που χρειάστηκαν νοσηλεία περιλαμβάνουν κυρίως πυρετό, βήχα και αναπνευστική δυσχέρεια και οι ακτινογραφίες θώρακα έδειξαν σοβαρές αλλοιώσεις και στους δύο πνεύμονες.

Υπάρχει θεραπεία για τον κορωνοϊό;

Προς το παρόν ειδική αντι-ιϊκή θεραπεία για τη λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό δεν υπάρχει. Ωστόσο, τουλάχιστον 70 φαρμακευτικές ουσίες μελετώνται σε κλινικές έρευνες και τα αποτελέσματα τους αναμένονται σύντομα.

Μέχρι τώρα η αναλογία των θανάτων σε σχέση με τα επιβεβαιωμένα περιστατικά είναι χαμηλή, μικρότερη από 2 % (δηλαδή πεθαίνουν λιγότεροι από 2 ανά 100 ασθενείς με τον κορωνοϊό), ποσοστό μικρότερο από τον SARS και τον MERS. Στην πραγματικότητα η θνητότητα ίσως είναι χαμηλότερη, αφού πολλοί ασθενείς με ήπια συμπτώματα ενδεχομένως δεν απευθύνθηκαν στις υγειονομικές αρχές και συνεπώς δεν έχουν καταμετρηθεί. Τα περισσότερα θύματα ήταν άνω των 60 ετών και είχαν άλλα προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας.

Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για το νέο κορωνοϊό, αλλά ήδη ξεκίνησαν οι πρώτες κλινικές μελέτες και υπολογίζεται ότι θα μας είναι διαθέσιμο μέσα στους επόμενους 12-18 μήνες.

Όσο δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο, είναι μεγάλης σημασίας η εφαρμογή μέτρων πρόληψης διασποράς της νόσου: των μέτρων ατομικής υγιεινής και κοινωνικής απόστασης (social distancing). 

Μέτρα ατομικής υγιεινής

Τα μέτρα ατομικής υγιεινής περιλαμβάνουν:

• Τακτικό και επιμελές πλύσιμο των χεριών με υγρό σαπούνι και νερό, για τουλάχιστον 20’’ και προσεκτικό στέγνωμα χεριών με χάρτινες χειροπετσέτες μιας χρήσης και απόρριψή τους στους κάδους απορριμμάτων.
• Εναλλακτικά του πλυσίματος χεριών, μπορεί να εφαρμοστεί καλό τρίψιμο των χεριών με αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμα.
• Αποφυγή επαφής χεριών με τα μάτια, τη μύτη και το στόμα για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης.
• Σε βήχα ή φτέρνισμα κάλυψη της μύτης και του στόματος με το μανίκι στο ύψος του αγκώνα ή με χαρτομάντιλο, απόρριψη του χρησιμοποιημένου χαρτομάντηλου στους κάδους απορριμμάτων και επιμελές πλύσιμο των χεριών.
• Αποφυγή στενής επαφής, εφόσον αυτό είναι δυνατό, με οποιοδήποτε άτομο εμφανίζει συμπτώματα από το αναπνευστικό, όπως βήχα ή πταρμό (φτέρνισμα).
• Παραμονή κατ’ οίκον και αποχή από την εργασία οποιουδήποτε ατόμου εμφανίζει συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός  Υγείας δεν συνιστά τη χρήση μάσκας για την πρόληψη της νόσου. Η μάσκα εμποδίζει τη μετάδοση της νόσου από αυτούς που είναι άρρωστοι στους υπόλοιπους και πρέπει επιπλέον να χρησιμοποιείται για την προστασία των επαγγελματιών υγείας.

Κοινωνική απόσταση

Η κοινωνική απόσταση (social distancing) εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή στη χώρα μας ως βασικό μέτρο πρόληψης μετάδοσης της νόσου και περιλαμβάνει αποφυγή συναθροίσεων και συγχρωτισμού οπουδήποτε. Σε προηγούμενες επιδημίες η έγκαιρη εφαρμογή  του μέτρου αυτού έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην καθυστέρηση εμφάνισης νέων κρουσμάτων και στην επίτευξη της διασποράς των κρουσμάτων στο χρόνο.

*Άρθρο της Ελένης Πατρόζου, Παθολόγου – Λοιμωξιολόγου, Επιστ. Συνεργάτιδας ΥΓΕΙΑ