Εκτοξεύτηκαν τα έσοδα από τον τουρισμό το 2019

Σημαντική βελτίωση κατέγραψε το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2019, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος μειώθηκε κατά το ήμισυ σε σχέση με το 2018 και διαμορφώθηκε σε 2,6 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών και στην καταγραφή πλεονάσματος, έναντι ελλείμματος, στο ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων. Παράλληλα, περιορίστηκε και το έλλειμμα του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων.

Οι εξελίξεις αυτές υπεραντιστάθμισαν τη διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών, η οποία προήλθε κυρίως από τη διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών χωρίς καύσιμα, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου καυσίμων περιορίστηκε. Οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν (4,5% σε τρέχουσες και 4,9% σε σταθερές τιμές) με ταχύτερο ρυθμό από τις αντίστοιχες εισαγωγές (3,7% τόσο σε τρέχουσες όσο και σε σταθερές τιμές). Ωστόσο, οι συνολικές εξαγωγές και εισαγωγές παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες, λόγω της μείωσης των εξαγωγών και των εισαγωγών καυσίμων.

Η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών οφείλεται στη βελτίωση πρωτίστως του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών και δευτερευόντως του ισοζυγίου μεταφορών, ενώ αύξηση παρουσίασε το έλλειμμα του ισοζυγίου λοιπών υπηρεσιών. Οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες και οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 12,8% και 4,1% αντίστοιχα σε σχέση με το 2018. Οι εισπράξεις από μεταφορές, κυρίως θαλάσσιες, αυξήθηκαν κατά 3%.

Συγκεκριμένα οι ταξιδιωτικές εισπράξεις έφτασαν τα 18,15 δισ. ευρώ το 2019, έναντι 16,08 δισ. ευρώ το 2018 και 16,63 δισ. ευρώ το 2017.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων περιορίστηκε λόγω της μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη, αντισταθμίζοντας τη μείωση του πλεονάσματος στα λοιπά εισοδήματα. Τέλος, το ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων κατέγραψε πλεόνασμα, έναντι ελλείμματος το 2018, κατόπιν της αύξησης των καθαρών εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης που συνδέεται με την επιστροφή, από τον ESM, των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα (SMP/ANFA) τον Μάιο και τον Δεκέμβριο του 2019.

Ειδικά για το Δεκέμβριο του 2019, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε κατά 974 εκατ. ευρώ σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2018 και διαμορφώθηκε σε 540 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στη βελτίωση του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων, η οποία προήλθε από την αύξηση των εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης, λόγω της καταβολής της δεύτερης δόσης που αφορά την επιστροφή από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (European Stability Mechanism - ESM) των κερδών από τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου που διακρατούνται από το Ευρωσύστημα (SMP/ANFA) στο πλαίσιο των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών περιορίστηκε, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν περισσότερο από τις εισαγωγές. Ειδικότερα, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 9,8% σε τρέχουσες τιμές (10,4% σε σταθερές τιμές), ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 4,9% σε τρέχουσες τιμές (5,0% σε σταθερές τιμές).

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο, καταγράφοντας οριακή αύξηση κατά 8 εκατ. ευρώ, καθώς οι αυξήσεις των πλεονασμάτων στα ισοζύγια ταξιδιωτικών υπηρεσιών και λοιπών υπηρεσιών αντισταθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη μείωση του πλεονάσματος στο ισοζύγιο μεταφορών. Οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 6,1% και οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 5,4% σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2018. Επίσης, οι εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές μειώθηκαν κατά 1%.

Ισοζύγιο Κεφαλαίων

Τον Δεκέμβριο του 2019, το ισοζύγιο κεφαλαίων κατέγραψε πλεόνασμα 216 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 34 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2018, ενώ σε ολόκληρο το έτος παρουσίασε πλεόνασμα σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το 2018 και διαμορφώθηκε στα 680 εκατ. ευρώ.

Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαίων

Το Δεκέμβριο του 2019, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) κατέγραψε έλλειμμα 324 εκατ. ευρώ, σημαντικά μειωμένο (κατά 1,2 δισ. ευρώ) σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2018. Το 2019, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων παρουσίασε έλλειμμα 1,9 δισεκ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 4,9 δισ. ευρώ το 2018.

Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών

Το Δεκέμβριο του 2019, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι καθαρές απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού κατέγραψαν μείωση κατά 89 εκατ. ευρώ, χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές. Οι καθαρές υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού (οι οποίες αντιστοιχούν σε άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα) κατέγραψαν αύξηση κατά 679 εκατ. ευρώ, με σημαντικότερη συναλλαγή τη συμμετοχή της Consolidated Lamda Holdings S.A. (Λουξεμβούργο) στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Lamda DevelopmentΛΑΜΔΑ -0,24% S.A.

Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η καθαρή μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στη μείωση (κατά 790 εκατ. ευρώ) των τοποθετήσεών τους σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η καθαρή μείωση των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στη μείωση (κατά 690 εκατ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.

Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η καθαρή μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην πτώση (κατά 2,3 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό. Η καθαρή μείωση των υποχρεώσεών τους αντανακλά κυρίως τη μείωση (κατά 4,0 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET).

Το 2019, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι καθαρές απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού σημείωσαν αύξηση κατά 381 εκατ. ευρώ και οι καθαρές υποχρεώσεις τους αύξηση κατά 4,1 δισ. ευρώ. Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η καθαρή αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην αύξηση (κατά 25 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η αύξηση αυτή στο μεγαλύτερο μέρος της συνδέεται με την τιτλοποίηση δανείων συστημικού πιστωτικού ιδρύματος, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο και συνδυάστηκε με ισόποση αύξηση των λοιπών επενδύσεων μη κατοίκων στην Ελλάδα. Η καθαρή αύξηση των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στην αύξηση (κατά 1,7 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.

Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η καθαρή μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στη μείωση (κατά 7,8 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό, η οποία αντισταθμίστηκε μερικώς από τη στατιστική προσαρμογή (κατά 4,6 δισ. ευρώ) που συνδέεται με τη διακράτηση τραπεζογραμματίων. Η καθαρή αύξηση των υποχρεώσεών τους αντανακλά κυρίως την αύξηση (κατά 21,5 δισ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET), συμπεριλαμβανομένης και της συναλλαγής που συνδέεται με την προαναφερθείσα τιτλοποίηση δανείων, και τη μείωση (κατά 4,9 δισ. ευρώ) των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους.

Στο τέλος Δεκεμβρίου του 2019, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 7,6 δισ. ευρώ, έναντι 6,6 δισ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου του 2018, κυρίως λόγω μεταβολής στην αποτίμησή τους.