“Μπλόκο” του ΣτΕ για πολυώροφο κτήριο στου Μακρυγιάννη
«Μπλόκο» από το Συμβούλιο της Επικρατείας στην ανέγερση ξενοδοχείου εννέα ορόφων και την επισκευή διώροφου διατηρητέου κτιρίου στην συμβολή των οδών Τσάμη Καρατάσου και Μισαραλιώτου.
H προσφυγή που είχαν κάνει κάτοικοι της περιοχής Μακρυγιάννη στο Συμβούλιο της Επικρατείας έγινε δεκτή για τυπικούς λόγους.
Με την απόφαση της η Ολομέλεια του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (2103/2019) δικαίωσε κατοίκους της περιοχής που ζητούσαν να ακυρωθεί η προέγκριση της συγκεκριμένης οικοδομικής άδειας για την ανέγερση εννεαώροφου ξενοδοχείου με τρία υπόγεια και δώμα, καθώς και την επισκευή διώροφου διατηρητέου κτιρίου στην συμβολή των οδών Τσάμη Καρατάσου και Μισαραλιώτου.
Ειδικότερα, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου με την υπ΄ αριθμ. 2103/2019 απόφασή της έκανε δεκτή σε ορισμένα σημεία την αίτηση των 14 περιοίκων της περιοχής του Μακρυγιάννη και ακύρωσε για τυπικούς λόγους τη σχετική προέγκριση οικοδομικής άδειας.
Πριν τη προέγκριση της οικοδομικής άδειας είχε χορηγηθεί έγκριση από το υπουργείο Πολιτισμού, μετά από γνωμοδότηση του Κ.Α.Σ. Ομως μετά τις αντιδράσεις η έγκριση αυτή ανακλήθηκε, μετά νεώτερη γνωμοδότηση του Κ.Α.Σ., για λόγους νομιμότητας.
Κατόπιν αυτών, οι Σύμβουλοι Επικρατείας ακύρωσαν την προέγκριση της οικοδομικής άδειας, καθώς κρίθηκε ότι είχε «απωλέσει το νόμιμο έρεισμά της».
Όλη η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας
Με την 2102/2019 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας έγινε εν μέρει δεκτή αίτηση ακυρώσεως κατοίκων της περιοχής Μακρυγιάννη και ακυρώθηκε η 24/2019 άδεια δόμησης της υπηρεσίας δόμησης του Δήμου Αθηναίων, για την αναθεώρηση οικοδομικής άδειας δεκαώροφου ξενοδοχείου ύψους 33 μ. με τρία υπόγεια, φυτεμένο δώμα και ασκεπή πισίνα στην οδό Φαλήρου 5 της ίδιας περιοχής, εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της πόλεως των Αθηνών. Η αναθεώρηση αφορούσε, μεταξύ άλλων, την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών στο φυτεμένο δώμα, οι οποίες συνεπάγονται την αύξηση του ύψους του κτιρίου.
Το Δικαστήριο, ερμηνεύοντας τις διατάξεις των άρθρων 24 παράγρ. 1 και 6 του Συντάγματος, 10, 14 και 50 του αρχαιολογικού νόμου (ν. 3028/2002), επανέλαβε κατ' αρχάς την πάγια νομολογία του, κατά την οποία επεμβάσεις πλησίον μνημείου επιτρέπονται μόνο κατόπιν εγκρίσεως του Υπουργού Πολιτισμού, μετά από γνωμοδότηση του αρμόδιου συμβουλίου. Ειδικά ως προς τις οικοδομικές εργασίες, εξετάζεται αν το κτίσμα, εν όψει των διαστάσεων, της μορφής και της απόστασής του από το μνημείο, δύναται να επιφέρει άμεση ή έμμεση βλάβη στο μνημείο και στον περιβάλλοντα χώρο του. Προστατευόμενο δε στοιχείο των μνημείων και του περιβάλλοντος αυτά χώρου συνιστά και η ανεμπόδιστη θέασή τους, καθώς και ο χαρακτήρας και η φυσιογνωμία της ευρύτερης περιοχής, η οποία τελεί σε άμεση οπτική επαφή με τα μνημεία και είναι αναγκαία για την ανάδειξή τους.
Ειδικά για την Ακρόπολη των Αθηνών επισημάνθηκε ότι, εν όψει της σημασίας των μνημείων της (Παρθενώνας, Προπύλαια, Ναός Απτέρου Νίκης, Ερέχθειο) για τον κλασικό πολιτισμό, έχει τύχει ειδικής κρατικής προστασίας, περιλαμβάνεται δε στον κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Περαιτέρω κρίθηκε ότι ο Υπουργός Πολιτισμού, με γνώμονα την αποτελεσματική προστασία των μνημείων, δύναται είτε να απαγορεύσει τη δόμηση, αν κρίνει ότι οι δυσμενείς επιπτώσεις για το μνημείο δεν αντιμετωπίζονται με άλλα μέτρα, είτε να την επιτρέψει υπό όρους, μεταξύ των οποίων και η μείωση του ύψους και του αριθμού των ορόφων του της οικοδομής. Κατά την άσκηση της αρμοδιότητας αυτής τα οικεία συμβούλια και ο Υπουργός δεν δεσμεύονται από τους γενικούς ή τους τυχόν ειδικούς όρους δόμησης της περιοχής.
Τέλος, καθ' ερμηνεία των ανωτέρω διατάξεων και αυτών της δομικής νομοθεσίας, κρίθηκε ότι η απαιτούμενη κατά περίπτωση έγκριση ή άδεια του Υπουργού Πολιτισμού προηγείται κάθε πράξης διοικητικής αρχής που αφορά τη δόμηση του ακινήτου, όπως η προέγκριση, η άδεια δόμησης και η αναθεώρηση αυτών, εφ' όσον επηρεάζει τη μορφή ή τις διαστάσεις του κτιρίου.
Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο ακύρωσε την προσβληθείσα αναθεώρηση διότι εκδόθηκε χωρίς να έχει ληφθεί προηγουμένως η έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού μετά από γνώμη του οικείου συμβουλίου, εν προκειμένω του Κ.Α.Σ., δεδομένου ότι η Ακρόπολη είναι μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η έλλειψη αυτή κρίθηκε ότι δεν αναπληρώνεται από προηγούμενες εγκρίσεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων και του Υπουργού Πολιτισμού, διότι αυτές αφορούσαν είτε την τύχη των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν κατά τις εκσκαφές, είτε προγενέστερα αιτήματα για την ανέγερση οικοδομών, και μάλιστα αισθητά χαμηλότερων.
Κατά την απόφαση, η ανάγκη ελέγχου της δόμησης ήταν εν προκειμένω επιτακτικότερη διότι η Διοίκηση, παρά την πάροδο μακρού χρόνου από την ένταξη της περιοχής, η οποία ευρίσκεται στις παρυφές του Ιερού Βράχου, στον αρχαιολογικό χώρο των Αθηνών (2004), δεν μερίμνησε για τη θέσπιση ειδικών όρων δόμησης αυτής, με αποτέλεσμα την ελλιπή προστασία του σημαντικότερου μνημείου του κλασικού πολιτισμού.
