Πώς ένας αστεροειδείς οδήγησε τη Γη σε εποχή παγετώνων

Μία νέα σουηδική έρευνα έδειξε πως η συντριβή ενός τεράστιου αστεροειδούς γέμισε ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα με μεγάλες ποσότητες σκόνης προκαλώντας μια σπάνια εποχή των παγετώνων και ενισχύοντας έτσι τη βιοποικιλότητα.

Μέχρι σήμερα είχαν ήδη γίνει προσπάθειες να ερευνηθεί το κατά πόσο τα διαστημικά συμβάντα επηρεάζουν την εξέλιξη της ζωής στη Γη. Η μελέτη αυτή, όμως, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Science Advances» και διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Λουντ στη Σουηδία είναι η πρώτη που κατάφερε να δείξει ότι πριν από 450 εκατομμύρια χρόνια ένας αστεροειδής, κάπου μεταξύ του Άρη και του Δία, συνετρίβη και η σκόνη από τη θραύση του εξαπλώθηκε παντού στο ηλιακό μας σύστημα.

Αυτή η συσσώρευση σκόνης εμπόδιζε ένα μέρος του ηλιακού φωτός να φτάνει στη Γη, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία της να μειωθεί δραματικά τα επόμενα 2 εκατομμύρια χρόνια οδηγώντας έτσι σε μια εποχή των παγετώνων.

Το κλίμα άλλαξε ριζικά και αναδιαμορφώθηκε μεταπηδώντας από τη σχετική ομοιογένεια στη σχεδόν πλήρη διαίρεση της Γης σε δύο κλιματικές ζώνες, μια αρκτική στους πόλους και μια τροπική κοντά στον ισημερινό. Τα ζωικά είδη εξελίχθηκαν κατ’ αντιστοιχία με το κλίμα, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να παραμένουν ανεπηρέαστα στις ζεστές θερμοκρασίες και άλλα να μπορούν να επιβιώνουν στις νέες παγωμένες περιοχές. Παράλληλα, η αυξημένη βιοποικιλότητα μεταξύ των ασπόνδυλων αποτέλεσε ακόμη μια προσπάθεια προσαρμογής στις νέες κλιματικές συνθήκες.

«Είναι η πρώτη φορά που διαπιστώθηκε ότι η σκόνη από τη συντριβή ενός αστεροειδούς μπορεί να προκαλέσει σημαντική πτώση της θερμοκρασίας η οποία πυροδοτεί μια εποχή των παγετώνων στη Γη», δήλωσε ο Μπίργκερ Σμιτς, καθηγητής πυρηνικής φυσικής και γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο του Λουντ.

Ο ίδιος μάλιστα συμπλήρωσε ότι αυτό που συνέβη με τον αστεροειδή είναι ανάλογο με το να σπάσουμε μια ηλεκτρική σκούπα μέσα σε ένα δωμάτιο. «Πρόκειται απλά για μια θραύση μεγαλύτερης κλίμακας», λέει ο Σμιτς.

Οι μελετητές στην προσπάθειά τους να ρίξουν φως στην υπόθεση γι' αυτή την εποχή των παγετώνων έψαξαν για στοιχεία σε αρχαίους ασβεστόλιθους σε περιοχές της νότιας Σουηδίας και κοντά στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας. Στην πραγματικότητα, έψαξαν για απομεινάρια του αστεροειδούς που καταστράφηκε. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας χρησιμοποιήθηκαν οξέα για να διαλύσουν πάνω από έναν τόνο ασβεστόλιθους διαφορετικών εποχών.

Βρέθηκε ότι μετά την καταστροφή του αστεροειδούς η συσσώρευση κόκκων που ταίριαζαν με τη χημική του σύνθεση αυξήθηκε 1.000 έως 10.000 φορές. Τα επίπεδα αυτά παρέμειναν υψηλά για περίπου 2 έως 4 εκατομμύρια χρόνια.

Ο Σμιτς εξηγεί ότι οι κόκκοι έρχονται με τη σκόνη επομένως, όταν είναι αυτοί αυξημένοι, μπορεί κανείς εύλογα να συμπεράνει ότι υπήρχαν και αυξημένα επίπεδα σκόνης.

Παράλληλα, μια σημαντική μέθοδος που οδήγησε τους ερευνητές στην παρούσα ανακάλυψη ήταν η μέτρηση του ηλίου σε απολιθωμένα ιζήματα στον θαλάσσιο πυθμένα στην νότια Σουηδία. Η σκόνη που ταξίδευε στο ηλιακό σύστημα ‘βομβαρδίστηκε’ από τον ηλιακό άνεμο με αποτέλεσμα να εμπλουτιστεί με ήλιο.

Συνοπτικά, στοιχεία από τους σχηματισμούς των βράχων δείχνουν ότι η Γη γνώρισε μια ασυνήθιστη, βραχύβια εποχή παγετώνων περίπου 466 εκατομμύρια χρόνια πριν. Η πτώση της θερμοκρασίας παγίδευσε το νερό κάτω από τον πάγο που κάλυπτε μεγάλο μέρος του πλανήτη, προκαλώντας παγκόσμια πτώση της στάθμης της θάλασσας. Η περίοδος συνέπεσε με μια αύξηση στην ποικιλομορφία της ζωής στον πλανήτη, καθώς τα περισσότερα από τα τότε υπάρχοντα είδη ζούσαν ακόμα στους ωκεανούς.

Σύμφωνα με τους ερευνητές αυτή η απρόσμενη ανακάλυψη μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους στην καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αν τελικά δεν καταφέρουμε να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχίζεται ως συνέπεια των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και η αύξηση της θερμοκρασίας είναι μεγαλύτερη σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη. Σύμφωνα με την Διακυβερνητική Ομάδα για την Αλλαγή του Κλίματος, πλησιάζουμε σε μια κατάσταση που θυμίζει τις συνθήκες που επικρατούσαν πριν από τη σύγκρουση με αστεροειδή 470 εκατομμύρια χρόνια πριν.

Την τελευταία δεκαετία περίπου, οι ερευνητές συζητούν διαφορετικές τεχνητές μεθόδους για την ψύξη της Γης σε περίπτωση μείζονος καταστροφής του κλίματος. Έχει δειχθεί ότι θα ήταν δυνατό να τοποθετηθούν αστεροειδείς, όπως οι δορυφόροι, σε τροχιές γύρω από τη Γη κατά τέτοιο τρόπο ώστε να απελευθερώνουν συνεχώς λεπτή σκόνη και κατά συνέπεια να εμποδίζουν εν μέρει το θερμό φως του Ηλίου.