Σαρωτικές αλλαγές στα εργασιακά με νομοσχέδιο-“σκούπα”

Το στίγμα της νέας κυβέρνησης στα «δύσκολα» –επικοινωνιακά και ουσιαστικά– εργασιακά και ασφαλιστικά θέματα επιδιώκει να δείξει η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας με τις προωθούμενες παρεμβάσεις σε συλλογικές συμβάσεις, εργασιακές σχέσεις και συνδικαλιστική εκπροσώπηση. Με σαφή την αλλαγή «φιλοσοφίας» και προφανή στόχο να κερδίσει αξιοπιστία έναντι των αγορών και να στείλει μήνυμα σε επίδοξους ξένους επενδυτές αλλά και στους γνωστούς ξένους οργανισμούς ότι δεν θα ανατραπούν οι μεταρρυθμίσεις που συντελέστηκαν κατά τη διάρκεια της μνημονιακής εποπτείας, το υπουργείο Εργασίας έχει ήδη επεξεργαστεί σειρά διατάξεων που θα αποτελέσουν τον βασικό άξονα του αναπτυξιακού σχεδίου νόμου, που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή τις επόμενες ημέρες.

Σε συνέχεια μάλιστα των παρεμβάσεων που έγιναν με άκομψο τρόπο λίγο πριν τον Δεκαπενταύγουστο, με τη μορφή τροπολογιών οι οποίες κατατέθηκαν λίγα λεπτά πριν από την ψηφοφορία στη Βουλή, οι νέες προωθούμενες αλλαγές αναμένεται να προκαλέσουν έναν δεύτερο γύρο αντιπαράθεσης. Κυρίως με την αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά και με τα συνδικάτα, που ήδη άρχισαν να αντιδρούν εκτιμώντας ότι πολλές από τις προωθούμενες αλλαγές έρχονται να απαντήσουν σε αιτήματα των εργοδοτικών φορέων.

Τα εργασιακά, άλλωστε, αποτέλεσαν προνομιακό πεδίο μιας φιλεργατικής ρητορικής από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως από το καλοκαίρι του 2018 και μετά. Βέβαια, οι αλλαγές που ψηφίστηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση, χωρίς να μεταβάλλουν ουσιαστικά την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην εγχώρια αγορά εργασίας (π.χ. ευελιξία, χαμηλοί μισθοί, μαύρη εργασία κ.λπ.), δεν αντιμετωπίστηκαν θερμά από τους εκπροσώπους των δανειστών, οι οποίοι είχαν θέσει ως μεταμνημονιακή υποχρέωση στην ελληνική πλευρά να μην ανατρέψει τις μεταρρυθμίσεις που συντελέστηκαν κατά τη διάρκεια της μνημονιακής εποπτείας. 

Τόσο οι διατάξεις που ψηφίστηκαν όσο και οι προωθούμενες παρεμβάσεις εκτιμάται πως θα αξιολογηθούν θετικά και από τους εκπροσώπους των δανειστών και κυρίως την Κομισιόν, εν αναμονή μάλιστα και της νέας αξιολόγησης για τη συμμόρφωση της Ελλάδας με τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που αναμένεται να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο. Πολλώ δε μάλλον όταν η ελληνική πλευρά επιδιώκει την ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης, με απώτερο στόχο την αποδοχή από πλευράς δανειστών του δημοσιονομικού χώρου που απαιτείται για την άσκηση της νέας φορολογικής πολιτικής.

Στο επίκεντρο τίθενται κατά κύριο λόγο οι παρεμβάσεις στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, και κυρίως η δυνατότητα εξαίρεσης επιχειρήσεων μεμονωμένα ή σε τοπικό επίπεδο από τις κλαδικές συμβάσεις, αλλά και οι προωθούμενες αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο, υπό το βάρος μάλιστα των πρωτοφανών επεισοδίων μεταξύ ΓΣΕΕ και ΠΑΜΕ, που είχαν ως αποτέλεσμα την ακύρωση του συνεδρίου της συνομοσπονδίας και τον διορισμό προσωρινής διοίκησης από το δικαστήριο. Αναλυτικά, στον κορμό των προωθούμενων παρεμβάσεων περιλαμβάνονται:

• Η εισαγωγή ρήτρας εξαίρεσης από την υποχρεωτική εφαρμογή μιας κλαδικής σύμβασης για επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν πρόβλημα βιωσιμότητας, είναι υπερχρεωμένες ή σε διαδικασία αναδιάρθρωσης, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα προχωρήσουν σε απολύσεις. Επίσης, θα δίνεται η δυνατότητα και στους κοινωνικούς εταίρους να παρέμβουν, ώστε να εξαιρούνται επιχειρήσεις από την εφαρμογή μιας κλαδικής σύμβασης, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως επίσης θα προβλεφθεί και η δυνατότητα υπογραφής τοπικών κλαδικών συμβάσεων με όρους που θα παρεκκλίνουν από την εθνική κλαδική σύμβαση εργασίας.

• Αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο. Με μια σειρά από διατάξεις θα δοθεί η δυνατότητα για ηλεκτρονική ψηφοφορία των συνδικαλιστών για τη λήψη αποφάσεων, όπως για παράδειγμα η διεξαγωγή απεργίας. Η νέα διάταξη θα εφαρμοστεί σε συνδυασμό με την ισχύουσα διάταξη που προβλέπει την παρουσία του 50% των οικονομικά ενεργών μελών της πρωτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης στη γενική συνέλευση, ώστε να τεκμαίρεται απαρτία και να λαμβάνεται έγκυρη απόφαση για απεργία. Παράλληλα, θα προβλεφθεί η δημιουργία ηλεκτρονικών μητρώων για συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων αλλά και εργοδοτών. 

• Δημιουργία Εθνικού Μητρώου Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, όπου θα αναρτώνται όλες οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας (επιχειρησιακές, κλαδικές και διαιτητικές αποφάσεις) και θα έχει πρόσβαση σε αυτές το σύνολο των εργαζομένων και εργοδοτών της χώρας. 

• Διάταξη που καθιστά ακριβότερη τη μερική απασχόληση και πριμοδοτεί την πλήρη εργασία. Βάσει των σχεδιασμών θα προβλεφθεί ότι κάθε επιπλέον ώρα εργασίας, πέραν των συμφωνημένων στο πλαίσιο μερικής απασχόλησης, θα αμείβεται με προσαύξηση 10%. Αντίστοιχη προσαύξηση θα υπάρχει και για όσους προσλαμβάνονται για εργασία έως 3 ώρες, χωρίς να έχουν πραγματοποιήσει υπερεργασία. 

• Διάταξη που ξεκαθαρίζει ότι η καθυστέρηση καταβολής δεδουλευμένων για περισσότερους από δύο μήνες θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. 

• Επαναθεσμοθέτηση του μπλόκου στην υποβολή αναλυτικών περιοδικών δηλώσεων (ΑΠΔ) για τους μη συνεπείς εργοδότες και για μισθολογικές περιόδους που δεν έχουν καταβληθεί οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές. Μετά τη φραγή, οι οφειλέτες θα μπορούν να υποβάλουν την ΑΠΔ με μαγνητικό μέσο, μόνο στο υποκατάστημα στο οποίο ανήκουν, με υποχρέωση είτε της εξόφλησης των οφειλόμενων ποσών είτε της ρύθμισής τους προκειμένου να επανακτήσουν το δικαίωμα της ηλεκτρονικής υποβολής.   ????? 

• Πρόβλεψη για δυνατότητα υποβολής αίτησης στο ΚΕΑΟ σε δεύτερη φάση, ακόμη και μετά τον Σεπτέμβριο, για οφειλέτες - ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες που θα υποβάλλουν όμως αίτηση υπαγωγής στις 120 δόσεις έως την καταληκτική ημερομηνία στις 30/9/2019. Σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, άλλωστε, δεν αναμένεται να δοθεί παράταση. 

• Διεύρυνση των δυνατοτήτων του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη», με τη θεσμοθέτηση της υποχρέωσης των εργοδοτών να δηλώνουν σε αυτό και όσους εργαζομένους απασχολούν και τους αμείβουν με το εργόσημο.