Κουτρουλού Μαγούλας: αποκαλύφθηκε εντυπωσιακό κτήριο της Μέσης Νεολιθικής Εποχής (εικόνες)
Μνημειακά κτήρια, κλειστοί κεραμικοί κλίβανοι και εντυπωσιακές περιμετρικές τάφροι είναι ανάμεσα στα ευρήματα της 10ης ανασκαφικής περιόδου στην Κουτρουλού Μαγούλας, στο πλαίσιο του προγράμματος της Αρχαιολογίας και Αρχαιολογικής Εθνογραφίας. Από τα ευρήματα διακρίνεται η ολοκλήρωση της αποκάλυψης εντός εντυπωσιακού κτηρίου της Μέσης Νεολιθικής, που βρέθηκε στο πιο υψηλό σημείο του οικισμού.
Σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού «οι πέτρινοι τοίχοι του έχουν εξωτερικά διαστάσεις 9.50Χ8.50 μ. περίπου, καθιστώντας το ένα από τα μεγαλύτερα αυτής της εποχής που έχουν βρεθεί στον ελλαδικό χώρο. Για τους τοίχους του χρησιμοποιήθηκαν πέτρες πάνω από ένα μέτρο ύψος, σε αντίθεση με τα άλλα κτήρια του οικισμού. Το μεγάλο αυτό, μάλλον κοινοτικό και ίσως και μνημειακό για την εποχή κτήριο, είχε ακόμη έναν εξωτερικό, εντυπωσιακό τοίχο αντιστήριξης. Σε ανώτερο επίπεδο και στον ίδιο περίπου χώρο, κτίστηκε αργότερα ένα ακόμη κτήριο».
Μέχρι στιγμής, ο ρόλος και η χρήση του είανι άγνωστα. Σύμφωνα με το υπουργείο, πιθανή θεωρείται η εκδοχή να χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια, ενώ φαίνεται ότι υπέστη σειρά επισκευών και τροποποιήσεων, ενώ σε ορισμένες φάσεις, στο κτήριο συμβίωναν άνθρωποι και οικόσιτα ζώα.
Το εύρημα εντοπίστηκε στον τεχνητό γήλοφο της Κουτρουλού Μαγούλας, έκτασης περίπου 37 στρ. και ύψος 6,6 μ., που βρίσκεται εντός των ορίων του χωριού Βαρδαλή, κοντά στο Νέο Μοναστήρι Φθιώτιδας. «Ουσιαστικά», διευκρινίζει το ΥΠΠΟΑ, «πρόκειται για οικισμό που κατοικήθηκε στη Μέση Νεολιθική (6000-5800 π.Χ. περίπου), ενώ κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (15ος-14ος αιων. π.Χ.) και κατά τον 12ο αιώνα μ.Χ. χρησιμοποιήθηκε για ταφές».
Ένα ακόμα σημαντικό εύρημα, είναι «ένα συγκρότημα κλειστών κεραμικών κλιβάνων το οποίο βρέθηκε στις παρυφές του οικισμού και το οποίο είχε υποστεί καύση». Σύμφωνα πάντα με το ΥΠΠΟΑ, «ένας από τους κλιβάνους διατηρεί πολύ καλά το δάπεδο και μέρος των τοίχων του που ήταν επιχρισμένοι με κονίαμα, όπως πιθανόν και η θόλος του. Ο κλίβανος εδραζόταν σε πήλινη επιχρισμένη πλατφόρμα. Στον ίδιο χώρο βρέθηκαν κεραμικά αγγεία που είχαν υποστεί ατελή καύση. Το σημαντικό και σπάνιο αυτό εύρημα, μαρτυρεί την εξειδικευμένη τεχνολογική γνώση των νεολιθικών κατοίκων του οικισμού», δήλωσε η Νίνα Κυπαρίσση-Αποστολίκα η οποία συνδιευθύνει την ανασκαφή με τον καθηγητή Δρ. Γιάννη Χαμηλάκη (Πανεπιστήμιο Μπράουν, ΗΠΑ), αναφέρει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ.
Επίσης, κατά τις φετινές ανασκαφές αποδείχθηκε ότι γύρω από τον οικισμό βρισκόταν περιμετρικές τάφροι, μεγάλα, μάλλον κοινοτικά έργα «με πολλές κοινωνικές, συμβολικές και πρακτικές λειτουργίες. Αποκαλύφθηκε, κατά τις φετινές ανασκαφές, ένα τμήμα μιας τέτοιας μεγάλης τάφρου, σε βάθος 4 μ. περίπου από τη σημερινή επιφάνεια. Φαίνεται ότι το αρχικό βάθος του ήταν περίπου 2 μ., ενώ το πλάτος του τουλάχιστον 4 μ., και σε άλλα σημεία πολύ μεγαλύτερο».
«Οι κάτοικοι της Νεολιθικής είχαν κόψει το φυσικό υπόβαθρο και δημιούργησαν σκαλοπάτια εντός της τάφρου, για να διευκολύνουν το σκάψιμο, αλλά και για να μπορούν να πάρουν νερό απ' αυτό ή ίσως και πηλό. Δεδομένου του μεγέθους του οικισμού, ο χρόνος και η προσπάθεια που επενδύθηκε στη δημιουργία και τη συντήρηση αυτών των τάφρων, είναι εντυπωσιακά. Τα έργα αυτά θα συνιστούσαν ένα κεντρικό στοιχείο στην υλική και κοινωνική ζωή της κοινότητας», δήλωσε ο Γιάννης Χαμηλάκης. Η ανασκαφική έρευνα στην ίδια θέση, απέδωσε επίσης αρκετά πήλινα ειδώλια, όπως και ομοιώματα οικίσκων, που προστέθηκαν στην ήδη εντυπωσιακή – σε αριθμό και ποικιλία – συλλογή ειδωλίων που ξεπερνά τα 400.
«Με παράσταση δίπλα στις τομές, την οποία παρακολούθησαν περίπου 200 κάτοικοι της περιοχής, έκλεισε η ανασκαφική περίοδος. Ο τίτλος της ήταν ‘Γυναίκα', ένα έργο που συνδύασε αρχαιολογικές ερμηνείες με σημερινές αναφορές στη σχέση των φύλων», ενημερώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ. Επίσης, «συνεχίστηκε και φέτος η συστηματική έρευνα αρχαιολογικής εθνογραφίας. Είναι ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε επίσημα το 2010 ως συνεργασία της εφορείας αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας και του Πανεπιστημίου Μπράουν και με διετή συμμετοχή του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου Λονδίνου (UCL) με επικεφαλής τον Δρ. Βασίλη Τσάμη. Η συνεργασία τελεί υπό την αιγίδα της Βρετανικής Σχολής Αθηνών. Στη φετινή περίοδο συμμετείχαν φοιτητές και αρχαιολόγοι από πανεπιστήμια και άλλα ιδρύματα της Ελλάδας, των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ολλανδίας, και της Ταΐβάν», καταλήγει το ΥΠΠΟΑ στην ανακοίνωσή του.
