“Καμπανάκι” Στουρνάρα για πλεονάσματα, ανάπτυξη και “κόκκινα” δάνεια
Του Νίκου Ρογκάκου
Επιμένει στις δυσοίωνες προβλέψεις του για το 2019 ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, αφού προβλέπει ανάπτυξη όχι μεγαλύτερη του 1,9% του ΑΕΠ, ενώ για το πρωτογενές πλεόνασμα θεωρεί ότι δεν πιαστεί ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ αλλά 2,9%.
Στην έκθεσης νομισματικής πολιτικής της ΤτΕ, την οποία επέδωσε ο ίδιος στον Πρόεδρο της Βουλής, Νίκο Βούτσης, εκτιμάται ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στην ενεργητική διαχείριση κόκκινων δανείων (80 δισ. ευρώ), οπισθοδρομήσεις στις μεταρρυθμίσεις και μια σειρά προκλήσεων στη βάση εσωτερικών και εξωτερικών κινδύνων. Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας επιμένει στην απόλυτη προτεραιότητα η οποία θα πρέπει να δοθεί στην τόνωση των επενδύσεων και τη διαφύλαξη του θετικού κλίματος που έχει διαμορφωθεί έναντι των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας στις αγορές.
«Η αντίδραση των αγορών τις τελευταίες εβδομάδες, με τη μεγάλη πτώση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων, είναι ένας καλός οιωνός για το μέλλον, αρκεί βεβαίως οι προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί να επιβεβαιωθούν από έγκαιρες κινήσεις στην οικονομική πολιτική, που αφορούν το επενδυτικό κλίμα» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, για μία ακόμα φορά η Τράπεζα της Ελλάδος τάσσεται υπέρ της αναγκαίας μείωσης των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα σε συνεννόηση με τους θεσμούς ενώ ασκεί εμμέσως κριτική στην πολιτική των υπερπλεονασμάτων. «Οι υψηλοί στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα και η παρατηρούμενη συστηματική υπέρβασή τους, με έμφαση στην αύξηση των φόρων και την περικοπή των δημόσιων επενδύσεων, επιβραδύνει την ανάκαμψη και ασκεί αρνητική επίδραση στο μακροχρόνιο δυνητικό προϊόν της οικονομίας» σημειώνεται.
Όσον αφορά τα δημόσια οικονομικά, η ΤτΕ λαμβάνοντας υπόψη τα επεκτατικά δημοσιονομικά μέτρα που ψηφίστηκαν πρόσφατα από τη Βουλή, προβλέπει πως για το 2019, με βάση τα μέχρι τώρα διαθέσιμα στοιχεία, είναι ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί σε 2,9% του ΑΕΠ, έναντι στόχου 3,5% του ΑΕΠ. Οι εκτιμήσεις για τις προοπτικές της οικονομίας υπόκεινται σε σημαντικούς εξωτερικούς και εγχώριους κινδύνους, σημειώνεται στην έκθεση.
Όσον αφορά το εξωτερικό περιβάλλον, κίνδυνοι μπορούν ναπροκύψουν από μια μεγαλύτερη του αναμενομένου επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας εξαιτίας του εμπορικού προστατευτισμού, από μια πιθανή απότομη διόρθωση στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, που θα μπορούσε να αυξήσει το κόστος και να περιορίσει τη διαθεσιμότητα χρηματοδότησης, από το ενδεχόμενο μιας μη συντεταγμένης αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Brexit) και άλλες γεωπολιτικές εξελίξεις. Σε ότι αφορά το εγχώριο περιβάλλον, καθυστερήσεις στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων ή και ακύρωσή τους θα επιδράσουν αρνητικά στο επενδυτικό κλίμα και την οικονομική δραστηριότητα.
Υπάρχουν επίσης σημαντικοί κίνδυνοι στο δημοσιονομικό τομέα λόγω των αποφάσεων της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες έκριναν αντισυνταγματικές προγενέστερες περικοπές των συντάξεων. Επίσης, σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας, η δημοσιονομική επίπτωση των πρόσφατων επεκτατικών δημοσιονομικών μέτρων ξεπερνά το 1,0% του ΑΕΠ το 2019 και τα επόμενα έτη.
Συνεπώς, η υιοθέτηση των επεκτατικών μέτρων δημιουργεί πρόσθετους κινδύνους για την επίτευξη των συμφωνηθέντων στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επαναξιολογήσει την επίδραση των μέτρων το φθινόπωρο του 2019. Επιπλέον δημοσιονομικοί κίνδυνοι για το 2020 και το 2021 συνδέονται με την κατάργηση της νομοθετημένης μείωσης του αφορολόγητου ορίου στο φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και των αντισταθμιστικών του μέτρων.
8+1 προτάσεις από την ΤτΕ
Σύμφωνα με την έκθεση νομισματικής πολιτικής δεδομένων των προκλήσεων και των κινδύνων που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, προτεραιότητα την επόμενη περίοδο θα πρέπει να δοθεί στις ακόλουθες πολιτικές, που έχουν ως στόχο τη μετάβαση της οικονομίας σε ένα βιώσιμο, εξωστρεφές αναπτυξιακό πρότυπο, με κινητήρια δύναμη τις επενδύσεις.
- Απαιτείται δραστική αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με ενεργοποίηση των σχεδίων που έχουν προταθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος και το Υπουργείο Οικονομικών.
- Είναι ανάγκη να διευρυνθούν οι πηγές μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης.
- Απαιτείται η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και μια πιο επιθετική πολιτική προσέλκυσης ξένων άμεσων επενδύσεων.
- Πρέπει επίσης να ισχυροποιηθεί η ανεξάρτητη λειτουργία των θεσμών και να ενισχυθεί το κράτος δικαίου.
- Είναι καταλυτικής σημασίας όχι μόνο να μην σημειώνεται οπισθοδρόμησηκαι να ακυρώνονται μεταρρυθμίσεις, αλλά να ενισχύονται εκείνες που ενθαρρύνουν τον ανταγωνισμό στις αγορές.
- Σε συνεννόηση και συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους, θα πρέπει να μειωθούν οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα μέχρι το 2022 και να υιοθετηθεί ένα μίγμα δημοσιονομικής πολιτικής φιλικότερο προς την ανάπτυξη.
- Είναι αναγκαίο να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη δημιουργία σχημάτων σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, στη βελτίωση της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, στην αύξηση των δημόσιων επενδύσεων και στην εισαγωγή διεθνών λογιστικών προτύπων σε όλες τις επιχειρήσεις και φορείς της γενικής κυβέρνησης και του δημόσιου τομέα γενικότερα, από ένα μέγεθος και πάνω.
- Πρέπει να ενισχυθεί το “τρίγωνο της γνώσης”, δηλαδή η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία, καθώς και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας.
- Τέλος, προϋπόθεση για την επίτευξη των πολιτικών που περιγράφηκαν παραπάνω είναι ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης, με τον ανασχεδιασμό διαδικασιών και αρμοδιοτήτων, την ψηφιοποίηση και την αξιολόγηση και αναβάθμιση του στελεχιακού δυναμικού και των υποδομών της.
Όσα συζήτησαν Βούτσης - Στουρνάρας
Ο Πρόεδρος της Βουλής υποδεχόμενος τον Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, δήλωσε: «Χαίρομαι που παραλαμβάνω την Έκθεση. Είναι η τελευταία φορά που την παραλαμβάνω ως Πρόεδρος του Κοινοβουλίου. Ανεξάρτητα από ποια κυβερνητική πλειοψηφία θα προκύψει στις εκλογές, σε ότι με αφορά έχω δηλώσει από καιρό, ότι ολοκληρώνω τη θητεία μου εδώ».
Από την πλευρά του ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας δήλωσε: «Είναι χαρά και τιμή μου που για μια ακόμη φορά παραδίδω την Ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ. Η Έκθεση αυτή συνοψίζει τις οικονομικές εξελίξεις και τις προοπτικές κυρίως, κοιτάζει μπροστά, επισημαίνει τους κινδύνους, επισημαίνει όμως και τις ευκαιρίες που διανοίγονται στην Ελλάδα, επισημαίνει τις πολύ θετικές προοπτικές που προεξοφλούν οι Αγορές και ευρέως λέει ότι οι προοπτικές αυτές δεν πρέπει να διαψευστούν. Πρέπει πολύ σύντομα η νέα κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις προσδοκίες αυτές, δηλαδή δίνει ένα αισιόδοξο τόνο για το μέλλον. Επίσης περιέχει 9 προτάσεις οικονομικής πολιτικής για το επόμενο διάστημα τόσο για τη βραχυπρόθεσμη περίοδο όσο και για την μεσομακρόπροθεσμη περίοδο».
Ακολούθησε ο εξής διάλογος:
«Κύριε διοικητά, πιστεύω πως η Έκθεση σας έχει ήδη τύχει ή θα τύχει της μελέτης από τα οικονομικά επιτελεία των κομμάτων εν όψει του ότι σε έξι μέρες θα διενεργηθούν οι εθνικές εκλογές. Θα ήθελα να επισημάνω οδεύοντας στην τελική φάση μιας προεκλογικής περιόδου, από την εμπειρία μας τόσα χρόνια και δεν αναφέρομαι μόνο στα χρόνια τα δύσκολα της κρίσης αλλά και προηγούμενα, όπου πλέον δεν επικρέμεται και δεν είναι στοιχείο αντιπαράθεσης το γνωστό μότο περί «καμένης γης». Επίσης δεν υπάρχει πλέον πίεση ότι αμέσως μετά τις εκλογές χρειάζονται ή θα χρειαστούν υπερεθνικές δεσμεύσεις, εν είδει τέταρτων-πέμπτων ή άλλων μνημονίων» τόνισε ο κ. Βούτσης και πρόσθεσε:
Όλοι συζητούν σε ένα θετικό πεδίο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και τις νέες προοπτικές και δυνατότητες που δίνει η κατάσταση της οικονομίας σήμερα. Αυτό είναι θετικό γιατί γίνεται μια αντιπαράθεση επί της ουσίας, με βάση τα προγράμματα των κομμάτων. Η συζήτηση επικεντρώνονται στις κοινωνικές επιπτώσεις και στον τρόπο επούλωσης των τραυμάτων που άφησε η οκτάχρονη κρίση.
Τα τελευταία χρόνια, τον τελευταίο χρόνο, μετά τον περασμένο Αύγουστο τα βήματα που γίνονται είναι σταθερά, σε σχέση και με την ανταπόκριση από τις αγορές για τη δυνατότητα της χώρας να στηριχτεί στα πόδια της και να ασκήσει εθνική δημοσιονομική πολιτική. Πάντοτε βεβαίως ανάμεσα στις μεσομακροπρόθεσμες γενικές δεσμεύσεις, οι οποίες υπάρχουν από τα προγράμματα που έχουν συνομολογηθεί».
«Χαίρομαι που το λέτε αυτό είναι ευχής έργον να παραμείνει ο διάλογος στο επίπεδο αυτό και στο μέλλον. Η Έκθεση αυτή κοιτάζει μπροστά. Πιστεύω πως αυτές οι 9 προτάσεις που κατατίθενται θα είναι χρήσιμες για τον διάλογο που θα γίνει στην επόμενη Βουλή» απάντησε ο κ. Στουρνάρας.
“Καρφιά” ΥΠΟΙΚ για την έκθεση της ΤτΕ
Σχολιάζοντας την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας, πηγές του Υπ. Οικονομικών ανέφεραν ότι «εάν ο κ. Στουρνάρας είχε κάτι νέο να προσθέσει (πέραν του ότι είναι και εναντίον των 120 δόσεων) θα έβγαινε Δελτίο Τύπου από το Υπουργείο Οικονομικών.
Αφού, όμως, ξεκίνησε νωρίς τη συμβολή του στην προεκλογική εκστρατεία της Νέας Δημοκρατίας, κοινοποιούμε εκ νέου την δήλωση του Υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου (15.5.19) την οποία είχε κάνει στην αρχή της επικουρικής καμπάνιας του κ. Στουρνάρα κατά του ΣΥΡΙΖΑ: Εκ παραδρομής σήμερα ο κ. Στουρνάρας διάβασε τους Προϋπολογισμούς της δικής του θητείας ως Υπουργού Οικονομικών , όπου είχε μια κάποια δυστοκία στην επίτευξη στόχων. Είμαι βέβαιος ότι αν ανατρέξει στο δικό μας Προϋπολογισμό και δει προσεκτικά και τους οικονομικούς δείκτες θα διαπιστώσει ότι ο απαιτούμενος δημοσιονομικός χώρος υπάρχει».
