Οι Κυκλάδες… έρχονται στην Αθήνα!

Μια έκθεση με εμβληματικά έργα από τις ανασκαφές στις Κυκλάδες κι ένα Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για το αρχαιολογικό έργο στα νησιά συναντώνται, τον Νοέμβριο, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών.

Το συνέδριο, με θέμα «Περὶ τῶν Κυκλάδων νήσων. Το Αρχαιολογικό Έργο στις Κυκλάδες» θα πραγματοποιηθεί από την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου έως και την Κυριακή 26 Νοεμβρίου, από τις 9 το πρωί έως και τις 9 το βράδυ, ενώ η έκθεση «Κυκλαδικά στιγμιότυπα από τα μνημεία και τους ανθρώπους τους» θα εγκαινιαστεί το βράδυ της Τετάρτης 22 Νοεμβρίου και ώρα 20:00. Θα παραμείνει στον χώρο των περιοδικών εκθέσεων, σε τρεις αίθουσες του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών, στην Villa Ilyssia, έως και το τέλος Φεβρουαρίου 2018.

«Αποφασίσαμε να κάνουμε αυτή την έκθεση που αφορά την ιστορία της έρευνας στις Κυκλάδες ως παράλληλη εκδήλωση του συνεδρίου για το αρχαιολογικό έργο στα νησιά. Κι επειδή είναι μακριά, αποφασίσαμε να φέρουμε τις Κυκλάδες στην Αθήνα» ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης Αθανασούλης, προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, προσθέτοντας ότι την έκθεση θα εμπλουτίζουν εμβληματικά έργα τα οποία δεν έχουν βγει άλλη φορά από τις Κυκλάδες ή δεν έχουν ξαναδεί το φως της δημοσιότητας.

«Αποφασίσαμε να φέρουμε κάποια εμβληματικά εκθέματα, τα οποία τα συνδέουμε με την αρχαιολογική έρευνα στις Κυκλάδες, όπως το περίφημο ψηφιδωτό του Διονύσου από το Μουσείο της Δήλου, το οποίο έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα ή το ομοίωμα πήλινου οικίσκου διαστάσεων 38Χ50 περίπου, ο οποίος ανασκάφτηκε από τον Νικόλαο Ζαφειρόπουλο στη Σελλάδα Θήρας. Ο οικίσκος περιλαμβάνει 103 πήλινα αντικείμενα, δηλαδή όλη την οικοσυσκευή» δήλωσε ο κ. Αθανασούλης.

H έκθεση διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες παρουσιάζοντας συγκεκριμένες αρχαιότητες και μνημεία, δημιουργώντας, ωστόσο, το πλαίσιο για να υπογραμμισθεί το δύσκολο και πολύπλοκο έργο των ανθρώπων που εργάστηκαν άοκνα για τη διάσωση του αρχαιολογικού πλούτου των Κυκλάδων.

Η πρώτη ενότητα αφορά στις πρώτες ανασκαφές στη Δήλο και τη Ρήνεια, στη συμβολή της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους στην αποκάλυψη μοναδικών αρχιτεκτονικών καταλοίπων, στη συνακόλουθη αποτύπωσή τους, στην τεκμηρίωση κινητών ευρημάτων αλλά και στις εργασίες συντήρησης που έλαβαν χώρα σε αυτή την πρώιμη εποχή.

Η δεύτερη ενότητα αναπτύσσεται με επίκεντρο την εξαιρετικά σημαντική συμβολή του Νικολάου Ζαφειρόπουλου στην προστασία και ανάδειξη του μνημειακού πλούτου των Κυκλάδων. «Η δεύτερη ενότητα έχει σαν επίκεντρο την πιο εμβληματική φυσιογνωμία αρχαιολόγου στις Κυκλάδες, του Νικόλαου Ζαφειρόπουλου, στη μνήμη του οποίου γίνεται και το συνέδριο. Παρόλο που διεξήγαγε ανασκαφές σε πολλά νησιά, η ενότητα επικεντρώνεται στις ανασκαφές που έκανε στη Σελλάδα Θήρας, από όπου και το μοναδικό ομοίωμα οικίσκου, το οποίο δεν έχει εκτεθεί ποτέ και είναι ίσως το σπουδαιότερο αντικείμενο της έκθεσης», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Αθανασούλης.

H τελευταία ενότητα αναφέρεται στις συντονισμένες προσπάθειες τόσο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας όσο και ανεξάρτητων ερευνητών για την προστασία και συντήρηση σημαντικών βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων αλλά και μοναδικών αντικειμένων εξέχουσας ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας.

«Η τρίτη ενότητα αφορά τη γέννηση της έρευνας και της προστασίας των βυζαντινών μνημείων στις Κυκλάδες. Τα πιο χαρακτηριστικά εκθέματα είναι δυο τοιχογραφίες αποτοιχισμένες από τη Νάξο, που εκτίθενται για πρώτη φορά. Μιλάμε έτσι για την 'εποποιία' της δεκαετίας του '70 και του '80, όταν αποτοιχίστηκαν πολλές τοιχογραφίες από ναούς που κατάρρεαν για να διασωθούν. Επίσης εκθέτουμε ένα βυζαντινό βημόθυρο, με το οποίο δείχνουμε μια εν εξελίξει συντήρηση, καθώς και δυο Παλαιολόγειες βυζαντινές εικόνες οι οποίες εκτίθενται για πρώτη φορά, καθώς ήταν ως τώρα άγνωστες. Η μία αποκαλύφθηκε φέτος και η άλλη τώρα ολοκληρώθηκε η συντήρησή της», σημείωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Αθανασούλης.

Πρόκειται για δυο εικόνες, που λόγω της άσχημης κατάστασης συντήρησής τους κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει τι απεικόνιζαν. «Καθαρίζοντας τες αποκαλύφθηκαν δυο εξαιρετικές εικόνες, της Αγίας Αναστασίας και του Αγίου Πέτρου», επεσήμανε ο Έφορος Αρχαιοτήτων. Τέλος, η έκθεση «κλείνει» με το ιστορικό της περιπέτειας της ανακάλυψης της εικόνας του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στη Σύρο, το οποίο αποτελεί και το τελευταίο έκθεμα.

Παράλληλα με τα αρχαία έργα από τα μουσεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, θα εκτεθεί και πρωτότυπο αρχειακό υλικό από τα αρχεία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής αλλά και άλλων ιδρυμάτων ή ιδιωτών, επίσης βίντεο με μαρτυρίες κ.α.

Επιστημονικό Συνέδριο

Σκοπός του Συνεδρίου είναι να δημοσιοποιηθεί στους ειδικούς και το ευρύ κοινό, το πολύπλευρο αρχαιολογικό έργο που συντελείται τα τελευταία χρόνια στα νησιά των Κυκλάδων από τους φορείς της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, τα Πανεπιστημιακά και Ερευνητικά Ιδρύματα και τις Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές.

Oι θεματικές του Συνεδρίου καλύπτουν διαχρονικά από την απώτερη Προϊστορία έως και τους Νεώτερους Χρόνους ενδεικτικά τους παρακάτω τομείς:

α) το Ανασκαφικό ερευνητικό έργο, έρευνες πεδίου (σωστικές και συστηματικές ανασκαφές, επιφανειακές έρευνες), ειδικές μελέτες υλικού, καθώς και ευρύτερες συνθετικές μελέτες.

β) την συντήρηση και την αναστήλωση μνημείων σε σχέση με εργασίες ανάδειξης και ανάπλαση αρχαιολογικών χώρων,.

γ) Το έργο που συντελείται στα Μουσεία και Αρχαιολογικές Συλλογές των νησιών με περιοδικές εκθέσεις, επανεκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλες συναφείς δράσεις .

Συμμετέχουν περισσότεροι από 200 σύνεδροι με προφορικές ανακοινώσεις που ξεπερνούν τις 145, σε 21 συνεδρίες από το πρωί της Τετάρτης έως και το βράδυ της Κυριακής και με 20 αναρτημένα πόστερ που θα παρουσιασθούν το βράδυ της Πέμπτης 23 Νοεμβρίου.

Αυτό το Διεθνές Συνέδριο διοργανώνεται για πρώτη φορά και αφιερώνεται προς τιμήν της Φωτεινής Ζαφειροπούλου, Επίτιμης Εφόρου Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, και εις μνήμην του Νικόλαου Ζαφειρόπουλου, Εφόρου Αρχαιοτήτων Κυκλάδων (1959-1972), ως συμβολικό αντίδωρο για την πολύπλευρη προσφορά τους στην προστασία, μελέτη και ανάδειξη των κυκλαδικών αρχαιοτήτων. Στόχος είναι να αποτελέσει θεσμό και η διοργάνωσή του να γίνεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα.