Προϊστορικοί τάφοι έπαιζαν και ρόλο μυητικού “τηλεσκοπίου”

Προϊστορικοί τάφοι στην Πορτογαλία, ηλικίας περίπου 6.000 ετών, πιθανότατα είχαν διπλή λειτουργία και ως μυητικά «τηλεσκόπια» χωρίς φακό, σύμφωνα με τους επιστήμονες που έκαναν τις σχετικές μελέτες.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον πορτογαλικής καταγωγής δρα Φάμπιο Σίλβα του Πανεπιστημίου της Ουαλίας Trinity Saint David, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση στην εθνική συνάντηση της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας στο Νότιγχαμ, σύμφωνα με τη Guardian και το New Scientist.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι σκοτεινοί στενοί είσοδοι που οδηγούσαν στους υπόγειους νεολιθικούς τάφους, βοηθούσαν τους ανθρώπους εκείνης της εποχής -στο πλαίσιο κάποιου μυητικού τελετουργικού- να στρέφουν το βλέμμα τους στον ουρανό και να βλέπουν, την αυγή προς το τέλος Απριλίου ή τις αρχές Μαΐου, την εμφάνιση του λαμπρού άστρου Αλδεβαράν, του πιο φωτεινού στον αστερισμό του Ταύρου.

«Φανταστείτε ένα νεαρό αγόρι που υποχρεωνόταν να περάσει όλη τη νύχτα σε αυτό το διάδρομο του τάφου, πιθανώς τρομαγμένο μέχρι θανάτου, και το πρωί μπορούσε να δει το εν λόγω άστρο να ανατέλλει, αρκετές μέρες προτού μπορέσει να το δει η υπόλοιπη φυλή του. Κάτι τέτοιο θα ήταν ένα είδους μυστική γνώση», ανέφερε ο Σίλβα.

Παρόμοιοι πανάρχαιοι τάφοι με στενές και μακριές εισόδους έχουν ανακαλυφθεί σε πολλά μέρη της Δυτικής Ευρώπης, από την Πορτογαλία έως τη Σκανδιναβία. Το ερώτημα είναι κατά πόσο πολλοί από αυτούς λειτουργούσαν και ως αστρονομικά παρατηρητήρια, χιλιάδες χρόνια πριν την εφεύρεση του τηλεσκοπίου.

Οι αρχαιοαστρονόμοι θεωρούν πολύ πιθανό ότι αυτοί οι διάδρομοι χρησιμοποιούνταν για τον πρόωρο εντοπισμό άστρων, όταν ακόμη τα αυτά ήταν πολύ αχνά. Η βελτιωμένη όραση οφείλεται στο ότι όταν κανείς κοιτάζει προς τα έξω μέσα από ένα σκοτεινό άνοιγμα, μπορεί να δει καλύτερα κάτι στον ουρανό. Αυτό θα επέτρεπε στους ανθρώπους να διακρίνουν πρώτοι κάποια άστρα, όταν αυτά πρωτοεμφανίζονταν μέσα στο έτος, ενώ έως τότε ήταν κάτω από τη γραμμή του ορίζοντα.

Πολλές αρχαίες κοινωνίες ρύθμιζαν διάφορες δραστηριότητές τους, από τις γεωργικές καλλιέργειες ως τις μεταναστεύσεις με τα κοπάδια τους, με βάση ορισμένα αστρονομικά συμβάντα, ιδίως την εμφάνιση συγκεκριμένων άστρων στον ουρανό όπως ο Αλδεβαράν. Σύμφωνα με τον Σίλβα, η αστροπαρατήρηση συνδυαζόταν με την τελετή μύησης των εφήβων, οι οποίοι έπρεπε να περάσουν τη νύχτα τους έξω από ένα τάφο. Υποτίθεται πως ήταν οι πρόγονοι εκείνοι που «χάριζαν» το προνόμιο της παρατήρησης του άστρου.

Η σχέση αρχαίων μνημείων και αστρονομίας είναι πολύπλοκη και φαίνεται, μεταξύ άλλων, να αφορά διάσημα μνημεία όπως το Στόουνχετζ και οι πυραμίδες.