Πώς τα γονίδια επηρεάζουν το επίπεδο της μόρφωσης
Το πόσα χρόνια θα σπουδάσει ένας άνθρωπος στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, εξαρτάται σε ένα μικρό βαθμό και από τα γονίδιά του, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα, τη μεγαλύτερη έως σήμερα γενετική μελέτη, στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών. Στη μελέτη συμμετείχαν και τέσσερις ελληνικής καταγωγής επιστήμονες, δύο με έδρα την Ελλάδα και δύο τη Βρετανία.
Οι επιστήμονες, από διάφορες ευρωπαϊκές και άλλες χώρες, με επικεφαλής τον Φίλιπ Κέλινγκερ του Πανεπιστημίου VU του 'Αμσντερνταμ, εντόπισαν 74 γονίδια που σχετίζονται με το μορφωτικό επίπεδο.
Στην έρευνα συμμετείχαν ο καθηγητής Γιώργος Δεδούσης και η Ιωάννα Καλαφάτη από το Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας - Διατροφής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, καθώς επίσης ο καθηγητής Πάνος Δελούκας και η Σταυρούλα Κανόνη από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου.
Οι ερευνητές ανέλυσαν το γονιδίωμα σχεδόν 294.000 ατόμων άνω των 30 ετών από 15 χώρες και αναζήτησαν γενετικούς παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζουν τη διάρκεια των σπουδών. Όμως τόνισαν ότι πρωτίστως το μορφωτικό επίπεδο επηρεάζεται από κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες και πολύ λιγότερο από γενετικούς.
Τα γονίδια εν μέρει επιδρούν στις νοητικές ικανότητες ενός ανθρώπου και σε ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, όπως η επιμονή, τα οποία, με τη σειρά τους, επηρεάζουν τον αριθμό των ετών της εκπαίδευσης.
Όμως η συνολική επίδραση των 74 γονιδίων στις διαφορές του μορφωτικού επιπέδου μεταξύ των ανθρώπων εκτιμάται από 0,5% έως το πολύ 1%. Οι ερευνητές εκτιμούν πάντως ότι χιλιάδες ακόμη γονίδια, άγνωστα έως τώρα, παίζουν ρόλο στο μορφωτικό επίπεδο, το καθένα ασκώντας μια ανεπαίσθητη επίδραση.
Συνολικά, οι γενετιστές εκτιμούν ότι η γενετική επίδραση στο μορφωτικό επίπεδο μπορεί να εξηγεί έως και το 20% των διαφορών του μορφωτικού επιπέδου μεταξύ των ανθρώπων, ενώ το υπόλοιπο 80% έχει να κάνει με κοινωνικούς-περιβαλλοντικούς παράγοντες. Αλλά δεν συμφωνούν όλοι ότι η γενετική «συνιστώσα» μπορεί να είναι τόσο σημαντική και μερικοί θεωρούν ότι η συμβολή της κινείται μάλλον κοντά στο 3%.
Η μελέτη δείχνει, επίσης, ότι ορισμένα από τα 74 γονίδια που εντοπίσθηκαν, φαίνεται να επικαλύπτονται με γονίδια που γονίδια που σχετίζονται με τις καλύτερες επιδόσεις στα νοητικά τεστ, πράγμα που δείχνει ότι το μορφωτικό επίπεδο και η νοημοσύνη έχουν κάποια συνάφεια. Από την άλλη, ορισμένα άλλα από τα 74 γονίδια εμπλέκονται στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, ενώ σχετίζονται και με διάφορες παθήσεις, όπως Αλτσχάιμερ, διπολική διαταραχή και σχιζοφρένεια.
