Τέλος ο Σωτήρης Χατζάκης από το Εθνικό Θέατρο

Ανακαλείται με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Πολιτισμού, Νίκου Ξυδάκη, που δημοσιεύεται σήμερα στο ΦΕΚ, ο διορισμός του Σωτήρη Χατζάκη από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού θεάτρου. Με την ίδια απόφαση ανακαλείται και ο διορισμός του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου. 

Στο ΦΕΚ αναγράφονται οι λόγοι απομάκρυνσης του κ. Χατζάκη:

α) Παρέλειψε, από την έναρξη της θητείας του (21.5.2013) μέχρι και την υπογραφή της παρούσης, την ανάρτηση περιλήψεων των συμβάσεων έργου που έχει συνάψει κατ' άρθρο 3 παρ. 13 περ. ε Ν. 2273/1994, ως εκπρόσωπος του Εθνικού Θεάτρου, με το καλλιτεχνικό και τεχνικό προσωπικό του θεάτρου, καθώς επίσης και με ειδικούς συνεργάτες για τις καλλιτεχνικές και λειτουργικές ανάγκες του οργανισμού, στη διαδικτυακή εφαρμογή "Διαύγεια", όπως κατά νόμο επιβάλλεται,

β) Συνήψε, κατά το έτος 2014, τρεις συμβάσεις έργου με αντικείμενο τη σκηνοθεσία θεατρικών έργων με το Εθνικό Θέατρο κατά παράβαση της ρητής διάταξης του άρθρου 3 παρ. 16 εδ. β' του Ν. 2273/1994, η οποία προβλέπει ως μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό συμβάσεων μεταξύ του καλλιτεχνικού διευθυντή και του Εθνικού Θεάτρου τις δύο συμβάσεις ετησίως,

γ) Συνήψε, κατά το έτος 2015 και στο πλαίσιο παραγωγών του Εθνικού Θεάτρου, τρεις συμβάσεις έργου ως καλλιτεχνικός διευθυντής, αρμόδιος για τη σύναψη συμβάσεων έργου εκ μέρους του Εθνικού Θεάτρου (άρθρο 3 παρ. 13 περ. ε του Ν.2273/1994) με το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου Μετζικώφ - Παπαδάκη Ιωάννη, κατά παράβαση της ρητής διάταξης του άρθρου 3 παρ. 11 εδ. β' του Ν. 2273/1994 και

δ) Καθυστέρησε, χωρίς σπουδαίο λόγο, να υποβάλει αιτηθέντα στοιχεία στην εποπτεύουσα Αρχή, με συνέπεια να καθίσταται έτσι δυσχερής η άσκηση της προβλεπόμενης από τον νόμο αρμοδιότητας εποπτείας του Υπουργού Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων επί του Εθνικού Θεάτρου, καθώς και η εναρμονισμένη και συντονισμένη δράση για την επίτευξη των σκοπών δημοσίου συμφέροντος που καλείται να υπηρετήσει το Εθνικό Θέατρο».΄

Είχε προηγηθεί έντονη κόντρα ανάμεσα στον αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού και τον έως σήμερα καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου. Τον περασμένο μήνα, ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού ζήτησε την παραίτηση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού ο οποίος αρνήθηκε, λέγοντας πως η θητεία του λήγει τον Μάιο του 2016. Στη συνέχεια ο κ. Χατζάκης κατηγόρησε τον υπουργό ότι απείλησε πως θα του στείλει το ΣΔΟΕ, όταν αρνήθηκε να παραιτηθεί και πως επιχείρησε «να δημιουργήσει εντέχνως την ψευδή εντύπωση ότι κάποιο, δήθεν, σκάνδαλο κρύβεται στο Εθνικό Θέατρο». Η διαμάχη συνεχίστηκε πριν από λίγες ημέρες, όταν έγινε γνωστό πως στο πολυνομοσχέδιο που προωθεί το υπουργείο Παιδείας υπάρχει τροπολογία με την οποία λήγουν οι θητείες όλων των επικεφαλής των περίπου 500 οργανισμών που εποπτεύονται από το υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, ανάμεσά τους και το Εθνικό Θέατρο. Ο κ. Χατζάκης κατηγόρησε τον κ. Ξυδάκη πως «ασχολείται αποκλειστικά με την παράνομη και απαράδεκτη δίωξή μου» και προειδοποίησε πως θα προσφύγει στη Δικαιοσύνη.

Ωστόσο, λίγη ώρα μετά τη δημοσίευση του ΦΕΚ, ο Νίκος Ξυδάκης εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία εξηγεί τους λόγους της απόφασης και προαναγγέλλει έλεγχο για τα πεπραγμένα της προηγούμενης διοίκησης:

Ακολουθεί αναλυτικά η ανακοίνωση από το υπουργείο Πολιτισμού:

Το προηγούμενο διάστημα το Υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε, όπως ο νόμος ορίζει, σε έλεγχο για τη διασφάλιση της νομιμότητας και της διαφάνειας στο Εθνικό Θέατρο. Το Εθνικό Θέατρο έχει συσταθεί ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, που λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος. Επιχορηγείται κάθε χρόνο από το Κράτος και υπάγεται στην εποπτεία του αναπληρωτή Υπουργού Πολιτισμού. Ο έλεγχος που διενεργήθηκε είχε ως αποτέλεσμα τη διαπίστωση τεσσάρων παραβάσεων του ιδρυτικού νόμου που διέπει τον οργανισμό. 1ον Παράλειψη ανάρτησης εν περιλήψει στη «Διαύγεια» των συμβάσεων έργου του καλλιτεχνικού και τεχνικού προσωπικού. 2ον Υπέρβαση του μέγιστου ανά θητεία επιτρεπτού αριθμού συμβάσεων του Καλλιτεχνικού Διευθυντή με το Εθνικό Θέατρο ετησίως. 3ον Υπέρβαση του μέγιστου επιτρεπτού αριθμού συμβάσεων μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου με το Εθνικό Θέατρο, κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους. 4ον Έλλειψη σύμπνοιας και διάθεσης συνεργασίας με την εποπτεύουσα Αρχή.

Με βάση τα παραπάνω και κατ’ εφαρμογήν τού ιδρυτικού νόμου του Εθνικού Θεάτρου, λύεται πρόωρα η θητεία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή κ. Σωτήρη Χατζάκη καθώς και του Προέδρου και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου.  Ο ανακαλούμενος Καλλιτεχνικός Διευθυντής, συστηματικά από την έναρξη της θητείας του παρέλειπε την ανάρτηση περιλήψεων των συμβάσεων έργου που είχε συνάψει, ως εκπρόσωπος του  φορέα, με το καλλιτεχνικό και τεχνικό προσωπικό για τις καλλιτεχνικές και λειτουργικές ανάγκες του οργανισμού.

Η κατά νόμο προβλεπόμενη υποχρέωση για ανάρτηση και δημοσιοποίηση περιλήψεων των συμβάσεων στη «Διαύγεια» αφορά όλους τους φορείς  του ευρύτερου δημόσιου τομέα, στους οποίους ανήκει και το Εθνικό Θέατρο.   Επ’ αυτού έχει γνωμοδοτήσει και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ως κατά νόμο αρμόδιο όργανο, κατόπιν ερωτήματος που υπέβαλε ο ανακαλούμενος Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου.

Η παράλειψη δημοσιοποίησης των εργασιακών συμβάσεων συνιστά απόκλιση από την υποχρέωση λογοδοσίας που φέρει κάθε  φορέας άσκησης δημόσιας εξουσίας κατά την επιτέλεση των λειτουργικών και διοικητικών του καθηκόντων, για λόγους που πρωτίστως υπαγορεύει η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Επιπλέον, ο ανακαλούμενος Καλλιτεχνικός Διευθυντής συνήψε με το Εθνικό Θέατρο κατά τη διάρκεια του έτους 2014, καθ’ υπέρβαση του νόμου που θέτει ως μέγιστο επιτρεπόμενο όριο τις δύο συμβάσεις ετησίως, και τρίτη σύμβαση, γεγονός που συνιστά ευθεία παραβίαση του νόμου.

Ομοίως, και έτερο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου υπερέβη το μέγιστο, για τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, επιτρεπόμενο όριο των δύο συμβάσεων,  κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, συνάπτοντας για το έτος 2015 και τρίτη σύμβαση, κατά παράβαση του νόμου.

Περαιτέρω, ο ανακαλούμενος Καλλιτεχνικός Διευθυντής επέδειξε συστηματική άρνηση συνεργασίας με το Υπουργείο Πολιτισμού ως την κατά νόμο εποπτεύουσα αρχή του Εθνικού Θεάτρου, δημιουργώντας συνθήκες κρίσης για τον οργανισμό. Ταύτισε παραπειστικά την έννοια της αυτοδιοικητικής λειτουργίας του Εθνικού Θεάτρου, ως δημόσιου νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου, με την πλήρη απουσία ελέγχου εκ μέρους της εποπτεύουσας αρχής, ακόμη και στις προαναφερόμενες περιπτώσεις, όπου ευθέως παραβιάζεται η αρχή της νομιμότητας και της διαφάνειας. Έτσι, ενώ ο νόμος ορίζει ότι «τα Θέατρα υποβάλλουν στον Υπουργό Πολιτισμού, οποτεδήποτε τους ζητηθεί, κάθε στοιχείο προς ενημέρωση για την πορεία των εργασιών και την πραγματοποίηση των σκοπών τους» και ενώ κατ’ επανάληψη και με σχολαστική τήρηση της διοικητικής διαδικασίας του ζητήθηκαν διευκρινίσεις ως προς τις προαναφερόμενες παραλείψεις και υπερβάσεις, το ΔΣ χορήγησε τελικώς στην εποπτεύουσα αρχή, με σημαντική και αναίτια χρονική καθυστέρηση, τα αιτηθέντα στοιχεία που αφορούν τον αυτονόητο έλεγχο νομιμότητας της διοικητικής δράσης.  

Υπό αυτά τα δεδομένα, είναι προφανές ότι έχει διαρραγεί η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Καλλιτεχνικού Διευθυντή ως οργάνου διοίκησης του Εθνικού Θεάτρου, με συνέπεια τη δυσχέρεια επίτευξης των στόχων του οργανισμού.  Σκοπός του Υπουργείου Πολιτισμού είναι η προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος και η διασφάλιση κανόνων διαφάνειας και λογοδοσίας. Η διαχείριση δημοσίου χρήματος, ιδίως τώρα, σε μια κρίσιμη και δύσκολη περίοδο για τη χώρα απαιτεί συνεργασία, συνεννόηση και πάνω από όλα σεβασμό στον φορολογούμενο πολίτη.

Με βάση τα παραπάνω :

Α) Το αμέσως επόμενο διάστημα θα πραγματοποιηθεί πλήρης και εξονυχιστικός διαχειριστικός έλεγχος στο Εθνικό Θέατρο.

Β) Η ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού θεωρεί ότι ο έλεγχος στους εποπτευόμενους οργανισμούς πρέπει και θα είναι τακτικός και όχι περιστασιακός. Καλεί, εξάλλου, όλους τους εποπτευόμενους φορείς να τηρούν τους κανόνες διαφάνειας και τους υπενθυμίζει την αυτονόητη υποχρέωσή τους να αναρτούν στη «Διαύγεια» τα στοιχεία που προβλέπει ο νόμος.

Γ) Σύντομα θα υπάρξει πρωτοβουλία για αλλαγή και βελτίωση του νόμου που διέπει το Εθνικό Θέατρο, ιδιαίτερα στα σημεία εκείνα που αφορούν τον αριθμό ανάθεσης κατ’ έτος συμβάσεων στα μέλη και στον καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου.

Νέο Διοικητικό Συμβούλιο και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου θα οριστούν τις αμέσως επόμενες ημέρες.