Το «Πράσινο Μίλι» στη Γιούτα θα οδηγεί... στο εκτελεστικό απόσπασμα

Η Γιούτα έγινε η πρώτη Πολιτεία των ΗΠΑ που επανέφερε επισήμως το εκτελεστικό απόσπασμα ως μέθοδο για την εκτέλεση των θανατοποινιτών, λόγω της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν οι αρχές στον εφοδιασμό τους με τις φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στα θανατηφόρα ενέσιμα διαλύματα. Δεν λείπουν ωστόσο και οι αντιδράσεις εκείνων που θεωρούν ότι η μέθοδος αυτή παραπέμπει σε μια άλλη, περασμένη πλέον εποχή.

Ο Γκάρι Χέρμπερτ, ο κυβερνήτης της Γιούτα, υπέγραψε τον νόμο με τον οποίο το εκτελεστικό απόσπασμα καθίσταται «η δεύτερη μέθοδος εκτέλεσης, εάν δεν υπάρχει πρόσβαση στα αναγκαία φαρμακευτικά σκευάσματα για το ενέσιμο διάλυμα».

Το γραφείο του Ρεπουμπλικάνου κυβερνήτη διευκρίνισε πάντως ότι «η θανατηφόρα ένεση παραμένει η κύρια μέθοδος εκτελέσεων στη Γιούτα».

«Το βασικό πρόβλημα είναι ότι οι Πολιτείες ψάχνουν έναν τρόπο για να χειριστούν το πρόβλημα με τις εκτελέσεις με ενέσιμα διαλύματα στις ΗΠΑ», παρατήρησε ο Ρομπ Ντέναμ, ο νέος διευθυντής του Κέντρου Πληροφόρησης για τη Θανατική Ποινή (DPIC).

Αφότου οι φαρμακευτικές εταιρίες, ιδίως οι ευρωπαϊκές, αρνούνται να διαθέσουν τα προϊόντα τους για να χρησιμοποιηθούν σε εκτελέσεις, οι 32 Πολιτείες όπου ισχύει η θανατική ποινή αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις. «Τα αποθέματα εξαντλούνται» και οι εκτελέσεις που έγιναν με μη εγκεκριμένες ουσίες «πήγαν στραβά, απέτυχαν ή αποδείχτηκαν βάρβαρες», όπως συνέβη στην Αριζόνα, την Οκλαχόμα και το Οχάιο, εξήγησε ο ειδικός. «Έτσι μεταστρέφεται η άποψη της κοινής γνώμης για τα ενέσιμα διαλύματα που θα θεωρούσαν μέχρι τώρα ως μια γρήγορη, αποτελεσματική και ανώδυνη μέθοδο εκτέλεσης» με αποτέλεσμα οι Πολιτείες να έχουν αναστείλει τις εκτελέσεις ή να αναζητούν εναλλακτικές λύσεις.

Για τον λόγο αυτό οκτώ Πολιτείες προτείνουν ως εναλλακτική λύση την ηλεκτρική καρέκλα -όπως για παράδειγμα η Φλόριντα- τέσσερις, μεταξύ των οποίων και η Αριζόνα, προκρίνουν τους θαλάμους αερίων και τρεις επέλεξαν τον απαγχονισμό, όπως η Πολιτεία Ουάσινγκτον. Με τον νόμο που τέθηκε σε ισχύ την Δευτέρα, η Γιούτα γίνεται η μοναδική Πολιτεία όπου το εκτελεστικό απόσπασμα επιλέγεται ως εναλλακτική λύση, σε περίπτωση που παρουσιαστεί έλλειψη σε νατριούχο θειοπεντάλη ή σε άλλα παρόμοια φαρμακευτικά σκευάσματα.

Η Οκλαχόμα προτείνει επίσης το εκτελεστικό απόσπασμα, μόνο όμως εάν η ηλεκτρική καρέκλα και τα ενέσιμα διαλύματα κριθούν αντισυνταγματικές μέθοδοι.

Η Γιούτα έδινε ανέκαθεν τη δυνατότητα στους θανατοποινίτες να επιλέξουν το εκτελεστικό απόσπασμα και είναι η μόνη που έχει χρησιμοποιήσει αυτή τη μέθοδο τα τελευταία σαράντα χρόνια. Ο τελευταίος που εκτελέστηκε με αυτόν τον τρόπο ήταν ο Ρόνι Γκάρντνερ, στις 17 Ιουνίου 2010, επειδή το επέλεξε ο ίδιος.

Σε αυτού του τύπου τις εκτελέσεις, ο μελλοθάνατος δένεται σε μια καρέκλα, έχοντας καλυμμένο το κεφάλι του. Το κάθισμα περιβάλλεται από σάκους με άμμο για να απορροφήσουν το αίμα και για να μην εξοστρακιστούν οι σφαίρες. Ένας υφασμάτινος στόχος τοποθετείται στο μέρος της καρδιάς και πέντε σκοπευτές -εκ των οποίων μόνο ο ένας έχει άσφαιρα- πυροβολούν μέσα από τις σχισμές ενός υφασμάτινου «τοίχου».

Η μέθοδος θεωρείται από πολλούς πεπαλαιωμένη. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του δικτύου NBC, μόνο το 12% των Αμερικανών την εγκρίνει. Αντιστοίχως, το 20% εγκρίνει τον θάλαμο αερίων, το 18% την ηλεκτρική καρέκλα και το 8% τον απαγχονισμό. Ο ίδιος ο κυβερνήτης της Γιούτας την χαρακτήρισε «λίγο αποκρουστική» ενώ η Αμερικανική Ένωση Προάσπισης των Ελευθεριών (ACLU) την περιέγραψε ως «ξεπερασμένη και βάρβαρη».

Ωστόσο η Ντέμπορα Ντίνο, καθηγήτρια νομικής στο Πανεπιστήμιο Φόρντχαμ, θεωρεί ότι είναι «η πιο ανθρωπιστική» από τις πέντε μεθόδους που εφαρμόζονται στη χώρα. «Μολονότι πολλοί Αμερικανοί πιστεύουν ότι το εκτελεστικό απόσπασμα είναι μια βάρβαρη μέθοδος, πρόκειται ιστορικά για μα μέθοδο που έχει το μικρότερο κίνδυνο λάθους και τη μεγαλύτερη πιθανότητα να επιτευχθεί ένας γρήγορος και βέβαιος θάνατος», εξήγησε.

Συνολικά πάντως, το θέμα αφορά την ίδια την κατάργηση της θανατικής ποινής. Άλλωστε, όπως είπε ο εκπρόσωπος του κυβερνήτη της Γιούτα, ο Μάρτι Κάρπεντερ, αυτοί που διαφωνούν με την επαναφορά του εκτελεστικού αποσπάσματος στην Πολιτεία «είναι κυρίως αυτοί που διαφωνούν με τη θανατική ποινή γενικότερα».