Αλλάζει ο Ποινικός Κώδικας: Αυστηρές ποινές, δήμευση και επιστροφή περιουσίας για τους καταχραστές του Δημοσίου

Έπειτα από 70 χρόνια εφαρμογής του, ο Ποινικός Κώδικας αλλάζει και εφαρμόζονται νέοι θεσμοί.

Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Δικαιοσύνης με τους νέους Κώδικες που είναι σε διαβούλευση (Ποινικός Κώδικας και Κώδικας Ποινικής Δικονομίας) για τους καταχραστές του Δημοσίου το πλαίσιο ποινής που προβλέπεται είναι κάθειρξη από 10 έως 15 έτη, ενώ παράλληλα αυστηροποιείται το οικονομικό όριο που αφορά τη βασικά απειλούμενη ποινή καθώς μειώνεται από τις 150.000 ευρώ στις 120.000 ευρώ.

Παράλληλα, από συνδυασμό ποινικών διατάξεων προβλέπεται ότι ο δράστης (καταχραστής του Δημοσίου) μπορεί να συνεργαστεί ώστε να αποκαλύψει συνενόχους και να επιστρέψει έγκαιρα τα ποσά που αφορούσε η εγκληματική πράξη (ποινική συνδιαλλαγή, ποινικός συμβιβασμός, μέτρα επιείκειας). «Να επιστρέψουν δηλαδή «τα κλεμμένα» στο Ελληνικό Δημόσιο, κάτι το οποίο σε ελάχιστες περιπτώσεις έχει καταστεί εφικτό με το παλαιότερο νομοθετικό πλαίσιο», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τους κύκλους του υπουργείου Δικαιοσύνης επί 70 χρόνια από τη νομοθέτησή του το 1950 ο ν. 1608, επονομαζόμενος και ως «νόμος περί καταχραστών δημοσίου» απέτυχε παταγωδώς να αντιμετωπίσει τα φαινόμενα οικονομικής και πολιτικής διαφθοράς, προκαλώντας το κοινό περί δικαίου αίσθημα, αφού σε ελάχιστες περιπτώσεις εφαρμόστηκαν οι διατάξεις του.

Συνολικά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο δεν ευνοούσε την αποκάλυψη των προσώπων που εμπλέκονταν στις υποθέσεις διαφθοράς ως συνεργοί και συμμέτοχοι, με αποτέλεσμα μόλις 2 -3 σημαίνοντα πολιτικά πρόσωπα να έχουν τιμωρηθεί τόσα χρόνια βάσει του νόμου περί καταχραστών και χωρίς να επιβληθούν ισόβια, παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις.

Αποτέλεσμα είναι οι δρακόντειες διατάξεις του να καταλήξουν να περιοριστούν στη στοχοποίηση πράξεων χαμηλότερης απαξίας, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τις περιπτώσεις πλαστών πτυχίων καθαριστριών.

Με το νέο πλαίσιο αντικαθίσταται ο ν.1608, που είχε μείνει επί δεκαετίες κενό γράμμα, από έναν αυστηρό, ουσιαστικό αλλά και δικαιότερο νόμο.

Με το νέο νόμο που ακολουθεί τα πλέον σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα:

• Το πλαίσιο ποινής που προβλέπεται είναι κάθειρξη από 10 έως 15 έτη.
• Αυστηροποιείται το οικονομικό όριο που αφορά τη βασικά απειλούμενη ποινή από τις 150.000€ στις 120.000€.

Παράλληλα, μέσα από τη συνδυαστική εφαρμογή των διατάξεων των σχεδίων νέου ποινικού κώδικα και νέου κώδικα ποινικής δικονομίας προβλέπονται τα εργαλεία προκειμένου όχι μόνο να τιμωρηθεί ο δράστης, αλλά και να συνεργαστεί ώστε να αποκαλύψει συνενόχους και να επιστρέψει έγκαιρα τα ποσά που αφορούσε η εγκληματική πράξη (ποινική συνδιαλλαγή, ποινικός συμβιβασμός, μέτρα επιείκειας). Να επιστρέψουν δηλαδή «τα κλεμμένα» στο Ελληνικό Δημόσιο, κάτι το οποίο σε ελάχιστες περιπτώσεις έχει καταστεί εφικτό με το παλαιότερο νομοθετικό πλαίσιο.

Πέραν αυτών όμως, με το νέο νόμο εκσυγχρονίζονται οι θεσμοί της δήμευσης και της αναπληρωματικής δήμευσης ή της αντικατάστασής της με χρηματική ποινή προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η περιουσία που έχασε το δημόσιο θα επιστραφεί πλήρως και σε κάθε περίπτωση.