Σημαντικά ευρήματα στο ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος στην Αμάρυνθο (εικόνες)

Σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας, η Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα αποκάλυψε το 2017 το ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος στην περιοχή Παλαιοχώρια ανατολικά της σημερινής Αμαρύνθου. Ενσφράγγιστες κεραμίδες που φέρουν το όνομα «Αρτέμιδος» και τρεις βάσεις ελληνιστικών χρόνων με αναθηματικές επιγραφές προς την θεά Αρτέμιδα, τον αδελφό της Απόλλωνα και τη μητέρα τους Λητώ επέτρεψαν την ταύτιση των κτιρίων που ανασκάφηκαν  τα τελευταία δέκα χρόνια με τον ιερό χώρο, ο οποίος, κατά τις αρχαίες πηγές υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά ιερά της Εύβοιας. Τα έως τώρα ανεσκαμμένα κτίρια είναι δύο στοές οι οποίες ορίζουν το τέμενος από ανατολικά και βόρεια, καθώς και μία ιερά πηγή.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού, οι εργασίες συνεχίστηκαν το 2018 (τέλος Ιουνίου-αρχές Αυγούστου), υπό την διεύθυνση του καθ. Karl Reber του Πανεπιστημίου της Λωζάνης, Διευθυντή της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Ελλάδα, και της κ. Αμαλίας Καραπασχαλίδου, επίτιμης Εφόρου Αρχαιοτήτων Ευβοίας. Η έρευνα στράφηκε προς τον κεντρικό χώρο του ιερού με στόχο την αποκάλυψη του αρχαίου ναού και του βωμού. Σημαντικά ευρήματα του 2018, όπως ένα ομοίωμα χάλκινης φαρέτρας, που αποτελεί τμήμα αγαλματιδίου της Αρτέμιδος και μία νέα βάση γλυπτού που φέρει τα ονόματα της Αρτέμιδος, του Απόλλωνα και της Λητούς, καθώς και ένα ακόμα μεγάλο θεμέλιο, ενισχύουν την άποψη ότι ο ναός βρίσκεται σε αυτή τη περιοχή και αναμένεται να εντοπιστεί τα επόμενα χρόνια. Η διερεύνηση άλλων τριών οικοπέδων στους πρόποδες του λόφου των Παλαιοεκκλησιών επέτρεψαν την ταύτιση των νοτίων ορίων του τεμένους, ενώ τα όρια προς δυτικά, όπου πιθανότατα βρισκόταν η κύρια είσοδος της Ιεράς Οδού από την Ερέτρια, παραμένουν ακόμα άγνωστα λόγω της ύπαρξης σύγχρονων κατοικιών στην περιοχή.

Το 2018 οι Ελβετοί και Έλληνες αρχαιολόγοι διερεύνησαν επίσης κατάλοιπα πρωιμότερων οικοδομικών φάσεων που χρονολογούνται από το 10^οέως τον 7^οαιώνα π.Χ., όπως ένα επίμηκες κτίριο μήκους άνω των 20 μέτρων, το οποίο χρονολογείται στους πρώιμους αρχαϊκούς χρόνους κι εδράζεται πάνω σε αψιδωτό κτίριο της γεωμετρικής εποχής. Το μνημειώδες αρχαϊκό κτίριο με παραστάδες δέσποζε αδιαμφισβήτητα στην περιοχή της αρχαίας Αμαρύνθου. Μόνο η συνέχιση της ανασκαφής κατά το 2019 θα επιτρέψει να προσδιοριστεί η χρήση του κτιρίου, δηλαδή κατά πόσο αυτό σχετιζόταν με την λατρεία της Αρτέμιδος. Τα πρωιμότερα αυτά κτίσματα θυμίζουν τα αντίστοιχα στο ιερό του Απόλλωνα Δαφνηφόρου της Ερέτριας, ωστόσο ο ναός των ύστερων αρχαϊκών έως ελληνιστικών χρόνων στην Αμάρυνθο φαίνεται πως χτίστηκε σε άλλο σημείο, μάλλον προς δυτικά.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ίδρυση του ιερού της θεάς Αρτέμιδος στο άκρο της εύφορης πεδιάδας ανατολικά της Ερέτριας συνδέεται με την ενίσχυση των συνόρων της πόλης - κράτους της Ερέτριας, ενώ αργότερα, όταν ενσωματώθηκε μεγάλο τμήμα της νότιας Εύβοιας μέχρι τα Στύρα, όπως αναφέρεται σε ενεπίγραφη στήλη που βρέθηκε το 2017, το ιερό αναδείχθηκε σε κεντρικό σημείο της περιοχής. Ο θρησκευτικός χαρακτήρας του χώρου, μετά από καταστροφή τον 1^ο αι. π.Χ., πιθανόν ανανεώθηκε το 2^ο αι. μ.Χ. και συνεχιζόταν έως περίπου τον 3^οαιώνα μ.Χ., όπως αναφέρει ο καθ. Denis Knoepfler, ιστορικός και επιγραφολόγος του Πανεπιστημίου του Neuchâtel (Ελβετία) και του Collège de France και επιστημονικός επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας.