ΣτΕ για επώνυμο ανηλίκων: μπορεί να αλλάξει ή να προστεθεί και του άλλου γονέα

Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι είναι δυνατή η αλλαγή του επωνύμου του ανήλικου τέκνου ή η προσθήκη και του επωνύμου του δεύτερου (δύο επώνυμα) γονέα, εφόσον συντρέχουν σοβαροί λόγοι που να δικαιολογούν την αλλαγή αυτή και ακύρωσε απόφαση του δημάρχου Αθηνών που είχε κρίνει τα αντίθετα.

Αναλυτικότερα, γονείς προσέφυγαν στο ΣτΕ και ζητούσαν να ακυρωθεί απόφαση του δημάρχου Αθηναίων με την οποία ανακλήθηκε παλαιότερη απόφασή του που είχε εγκρίνει την αλλαγή του επωνύμου του ανήλικου παιδιού τους, με την προσθήκη σε αυτό του επωνύμου της μητέρας του.

Κατά την ισχύουσα νομοθεσία και νομολογία, «το επώνυμο αποτελεί μεν στοιχείο της προσωπικότητας του ατόμου, πλην η πρόσκτηση ή η αλλαγή του δεν απόκειται στην ιδιωτική βούληση, αλλά ενδιαφέρει την δημόσια τάξη, ως θέμα συναπτόμενο με την ασφάλεια των συναλλαγών και των εννόμων εν γένει σχέσεων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου του ατόμου, χωρεί δε κατ' αρχήν διά της διοικητικής οδού.

Το αρμόδιο διοικητικό όργανο οφείλει σε κάθε περίπτωση, προπαντός, να εκτιμά τους λόγους που επικαλείται ο αιτών την μεταβολή του επωνύμου του και να αποφαίνεται εν όψει της σοβαρότητας των λόγων αυτών, αν ενδείκνυται ή όχι να εγκριθεί η ζητούμενη μεταβολή, αιτιολογώντας ειδικά, από την άποψη αυτή, την απόφασή του».

Παράλληλα, το άρθρο 1505 του Αστικού Κώδικα, «δεν αποκλείει την μεταβολή του επωνύμου του τέκνου, με την αντικατάσταση του αρχικού επωνύμου με το επώνυμο του άλλου γονέα ή με την προσθήκη του επωνύμου και του άλλου γονέα, κατόπιν αιτήσεως του ιδίου του τέκνου ή, εφ' όσον είναι ανήλικο, των γονέων του ως ασκούντων τη γονική μέριμνα» και εφόσον «συντρέχουν σοβαροί λόγοι, οι οποίοι δικαιολογούν, την αιτουμένη μεταβολή».

Στην συγκεκριμένη περίπτωση, γονείς μετά το γάμο τους δήλωσαν ως επώνυμο του παιδιού τους αυτό του πατέρα. Στη συνέχεια, οι γονείς με αίτησή τους στον δήμαρχο Αθηναίων ζήτησαν να εγκριθεί η αλλαγή του επωνύμου του παιδιού και στο επώνυμο του πατέρα να προστεθεί και της μητέρας του.

Οι γονείς επικαλέσθηκαν ως σοβαρό λόγο το γεγονός ότι το επώνυμο της μητέρας, «έλκει σημαντικό θετικό παρελθόν ήδη από τον 19ο αιώνα», μνημονεύοντας πρόσωπα της μητρικής γραμμής (παππού και προπάππο του ανηλίκου) που έφεραν το επώνυμο αυτό και ότι πρόκειται για ένα «βαρύ και χρήσιμο στην σύγχρονη ζωή επώνυμο» για την σταδιοδρομία του ανηλίκου τέκνου».

Αρχικά ο δήμαρχος Αθηναίων έκανε δεκτή την αλλαγή-προσθήκη του δεύτερου επωνύμου, αλλά μέσα σε 6 μήνες ανακάλεσε την πρώτη απόφασή του.

Όμως, το Δ΄ Τμήμα του ΣτΕ με πρόεδρο τον αντιπρόεδρο Χρήστο Ράμμο και εισηγητή τον πάρεδρο Ιωάννη Μιχαλακόπουλο έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι η δεύτερη απόφαση του δημάρχου Αθηναίων είναι μη νόμιμη και ακυρωτέα.