“Καμπανάκια” Μπαρόζο για το παρόν και το μέλλον της ελληνικής οικονομίας
«Οι αγορές δείχνουν πολύ περισσότερη εμπιστοσύνη σήμερα στην Ελλάδα», επεσήμανε ο Ζοζέ Μπαρόζο, μιλώντας στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, προσθέτοντας ωστόσο ότι «οι αγορές ήδη τιμολογούν την πιθανή νίκη Μητσοτάκη. Περιμένουν ότι θα γίνει και γι΄ αυτό είναι πιο σίγουρες για το μέλλον της Ελλάδας».
Κρούοντας «καμπανάκια» για την ελληνική οικονομία, ο τέως Πρόεδρος της Κομισιόν, είπε ότι «η Ελλάδα έχασε τα τελευταία δύο χρόνια, που ήταν πολύ σημαντικά, καθώς η Ευρώπη αναπτυσσόταν πάνω από τις προβλέψεις. Φέτος η Ευρώπη δε θα αναπτυχθεί τόσο πολύ». Όπως τόνισε «η κατάσταση ήταν τόσο κακή, που τώρα μόνο να βελτιωθεί μπορεί είτε με την σημερινή πολιτική είτε με πολιτική πιο φιλική προς τις μεταρρυθμίσεις, οι οποίες πρέπει να γίνουν. Είναι θεμελιώδες για να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων».
Ο κ. Μπαρόζο, ο οποίος συνομίλησε με τον κεντρικό παρουσιαστή ειδήσεων του ΑΝΤ1, Νίκο Χατζηνικολάου και απάντησε σε ερωτήσεις των ακροατών του, σημείωσε ότι «η Ευρώπη έχει μεγάλο πολιτικό χρέος στην Ελλάδα, γιατί στις πιο δύσκολες συνθήκες οι Έλληνες έδειξαν τη δέσμευσή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξίζουν την αλληλεγγύη των άλλων χωρών».
Πρώτα υλοποίηση δεσμεύσεων και μετά η συζήτηση για τα πλεονάσματα
Αναφορικά με τα πρωτογενή πλεονάσματα, ο κ. Μπαρόζο είπε ότι «Η Ελλάδα είναι σε μια πολύ ευαίσθητη στιγμή, οδεύουμε προς εκλογές. Αυτές οι περίοδοι είναι πάντα επικίνδυνες, γιατί η κυβέρνηση έχει τον πειρασμό να διεκδικήσει ψήφους. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι σεβασμός των δεσμεύσεων και μετά να ζητηθεί αλλαγή των προϋποθέσεων». Πρώτα να φανεί ότι είμαστε σοβαροί στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων. Εύχομαι και νομίζω ότι είναι εφικτό να γίνουν πιο ευέλικτοι οι σημερινοί όροι. Περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις, μέτρα φιλικά για τις επιχειρήσεις χρειάζονται, το μέλλον της Ελλάδας είναι θετικό, το πιστεύω πραγματικά… Ελπίζω ότι τα μέλη της ΕΕ θα μπορέσουν να δείξουν κατανόηση και αλληλεγγύη στην Ελλάδα».
Το Grexit, οι προειδοποιήσεις που δεν έγιναν και το «ντόμινο»
Αναφορικά με την πορεία της ελληνικής οικονομίας όταν εκείνος ήταν επικεφαλής της Κομισιόν και τις κινήσεις της Επιτροπής για επισήμανση του «εκτροχιασμού», ο κ. Μπαρόζο είπε ότι δεν είχε υπάρξει προειδοποίηση στην Ελλάδα για το ενδεχόμενο χρεοκοπίας «επειδή δεν ξέραμε τα νούμερα. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Ας είμαστε ειλικρινείς. Ο Παπανδρέου ήρθε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και είπε το πραγματικό έλλειμμα δεν είναι αυτό, αλλά δε θυμάμαι πόσες φορές πολλαπλάσιο. Η Επιτροπή μου πρότεινε κανονισμό που δίνει εξουσίες στην Eurostat να κάνει ελέγχους στα κράτη-μέλη, αλλά απορρίφθηκε. Πριν από την κρίση της Ελλάδας, είχαμε την κρίση με τις χώρες που δεν σέβονταν το Σύμφωνο Σταθερότητας την εποχή της Επιτροπής Πρόντι, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας. Δεν μπορούσαμε χωρίς να ξέρουμε τα νούμερα να δράσουμε και δεν είχαμε εργαλεία ελέγχου της αξιοπιστίας των στοιχείων. Τα εργαλεία αυτά υπάρχουν πια, αλλά μετά το 2019 θεσπίστηκαν».
«Η Ελλάδα έφθασε πάρα πολύ κοντά στο Grexit», σημειώνει ο προκάτοχος του ΖΧαν Κλον Γιούνκερ, τονίζοντας ότι «η Κομισιόν πάντα είχε τη θέση να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη. Και άνθρωποι στο ΔΝΤ και σε μερικές χώρες στη Γερμανία και στην Ολλανδία μέρος του συστήματος ήταν υπέρ του Grexit. Οι Έλληνες ήθελαν να παραμείνουν στο ευρώ. 70% των Ελλήνων. Έπρεπε να σεβαστούμε τη θέλησή τους γι’ αυτό αλλά και λόγω των κινδύνων μετάδοσης. Ήξερα ότι η επόμενη χώρα που θα πλήττονταν αν έφευγε η Ελλάδα θα ήταν η Πορτογαλία και μετά η Ιταλία. Εάν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, χρεοκοπήσει, δείτε τι γίνεται στην Αργεντινή… Μπορεί να γίνει επανάσταση. Η Μέρκελ ήταν υπέρ της παραμονής της Ελλάδος στο ευρώ, αλλά δεν υπήρχε ομοφωνία», επεσήμανε προσθέτοντας «αποφύγαμε τα χειρότερα, ξέρω ότι ήταν πολύ επώδυνα όσα έγιναν πολιτικά, κοινωνικά, συναισθηματικά, αλλά η εναλλακτική –η αποχώρηση από το ευρώ- θα ήταν καλύτερη; Είμαι πεπεισμένος ότι θα ήταν πολύ χειρότερη και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη».
«Γιατί έμεινε 8 χρόνια στα Μνημόνια η Ελλάδα;»
Στο ερώτημα για τα πολλά χρόνια που διήρκεσε η μνημονιακή περίοδος στην Ελλάδα και γιατί χρειάστηκε αυτό, ο κ. Μπαρόζο απάντησε «για πολλούς λόγους. Έλλειψη τύχης θα έλεγα. Η Ελλάδα πρώτη ήρθε αντιμέτωπη με την κρίση, δεν υπήρχαν αρκετά εργαλεία και οι αγορές ήταν πιο καχύποπτες. Δεύτερον, η Ελλάδα είχε το υψηλότερο ποσοστό χρέους επί του ΑΕΠ. Τρίτον υπήρχε θεμελιώδης έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις ελληνικές αρχές, λόγω των εσφαλμένων στοιχείων. Επίσης σε άλλες χώρες υπήρχε consensus στα Μνημόνια, ενώ στην Ελλάδα στοίχησε πολλά δισ. ευρώ η έλλειψη ομοφωνίας».
«Έγιναν πολιτικά λάθη στην Ελλάδα, αλλά και η ευρωπαϊκή πλευρά έκανε λάθη. Δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο και ορισμένες από τις χώρες θα μπορούσαν να είναι πιο γενναιόδωρες στην επίδειξη αλληλεγγύης. Κυρίως λόγω εγχώριων πολιτικών λαθών κράτησε όμως τόσο η κρίση στην Ελλάδα», υποστήριξε ο τέως Πρόεδρος της Κομισιόν, αναφέροντας ότι «στην Πορτογαλία η κυβέρνηση πήρε αποφάσεις και τις εφάρμοσε, η Ισπανία ανέλαβε δράση για τις τράπεζες. Η Ελλάδα πάντα αναζητούσε τρόπους να κάνει κάτι άλλο. Όταν οι αγορές δε σε εμπιστεύονται, πρέπει πρώτα να κάνεις τα μαθήματά σου και μετά να ζητάς αλλαγές. Εάν δεν υπήρχε έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα».
Ερωτηθείς για τα λάθη των δανειστών, ο κ. Μπαρόζο είπε «φυσικά υπάρχουν μοιρασμένες ευθύνες. Όταν ξέσπασε η κρίση μιλούσα σχεδόν συνέχεια με την Άνγκελα Μέρκελ κα της ζητούσα να διατεθούν περισσότερα χρήματα, ώστε οι αγορές να πειστούν ότι θα αντιδράσουμε και να μη συνεχίσουν να στοιχηματίζουν κατά των αδύναμων κρατών. Δεν ξέρω αν θυμάστε τη συζήτηση για το περιβόητο «μπαζούκα». Με τη Μέρκελ μιλάω πάντα στα αγγλικά και της είπα: “Angela, the more you delay, the more you pay” (μτφ: όσο καθυστερείς, τόσο αυξάνεται το κόστος). Η απάντηση ήταν: «Το ξέρω, αλλά δεν μπορώ να κάνω περισσότερα», γιατί τότε στη Γερμανία έλεγαν ότι η διάσωση ήταν κατά της Συνθήκης. Ήθελε να κάνει κάτι, αλλά ήταν πολύ προβληματισμένη για την αντίδραση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης. Απ’ αυτή την άποψη, υπήρχε ευθύνη. Θα έπρεπε να κάνουμε περισσότερα. Ζητούσα πάντα να μειώσουμε τα επιτόκια και να επιμηκύνουμε τις διάρκειες των δανείων. Όλοι έχουμε ευθύνες».
«Η ΕΕ μπορεί να αντέξει νέα κρίση»
«Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Ευρώπης να ενταθεί» σημείωσε ο κ. Μπαρόζο εκφράζοντας την ανησυχία του και σημειώνοντας «φαίνεται παράλογο να υποστηρίζουν ότι η Ευρώπη απειλεί την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί είναι πολύ πιο προστατευτικοί από τους Ευρωπαίους. Η Ευρώπη θα μπορούσε να μειώσει τους δασμούς στα αυτοκίνητα».
Συνέχισε λέγοντας «οι προτάσεις ενίσχυσης της Ευρωζώνης πρέπει να προχωρήσουν παρακάτω. Θα έπρεπε να είναι πιο ευέλικτος ο ESM. Η ΕΕ έχει την ανθεκτικότητα να αντέξει νέα κρίση, εάν προκύψει. Στην Ευρώπη πολλοί ευρωσκεπτικιστές προβλέπουν τη διάλυση της Ευρώπης. Δε νομίζω ότι θα γίνει αυτό. Το Brexit έγινε «εμβόλιο» κατά της διάλυσης… Είμαστε κάτι μεταξύ ενός κλασικού διεθνούς οργανισμού και ενός κράτους. Τα κράτη είναι οι ιδιοκτήτες του εγχειρήματος. Θα πρέπει να προχωρήσουμε σύμφωνα με το τι θέλουν οι πολίτες. Ο στόχος της Ένωσης ήταν να μη γίνει πόλεμος μεταξύ των μελών της. Αυτό το πετύχαμε. Στην ολοκλήρωση της ΕΕ δεν πρέπει να προχωρήσουμε πολύ γρήγορα, γιατί στις περισσότερες χώρες οι πολίτες είναι πιστοί στη χώρα τους. Είμαι περήφανος που είμαι Πορτογάλος και Ευρωπαίος, αλλά η εθνικότητά μου είναι πορτογαλική. Η Ευρώπη μπορεί να μην είναι πολύ αποτελεσματική μερικές φορές, αλλά πρέπει να είμαστε περήφανοι».
«Η Βρετανία έχει πρόβλημα με το Brexit, όχι η ΕΕ»
Ερωτηθείς πως θα είναι η “επόμενη ημέρα” του Brexit, ο κ. Μπαρόζο απάντησε «κανείς δεν ξέρει. Η Βρετανία είναι πλήρως διαιρεμένη, όχι μόνο στη Βουλή, η χώρα ολόκληρη. Είναι εύκολο να πεις «ναι» ή «όχι». Το δύσκολο είναι μετά να προσδιορίσεις το «ναι» σε μια συγκεκριμένη λύση. Υπήρχε πλειοψηφία για την αποχώρηση από την Ε.Ε. αλλά σήμερα δεν υπάρχει πλειοψηφία στη Βουλή για καμιά λύση. Το πρόβλημα δεν είναι στην Ευρώπη, είναι στη Βρετανία. Δεν υπάρχει πλειοψηφία για νέο δημοψήφισμα, δεν υπάρχει πλειοψηφία για τίποτα. Η Μέι προσπαθεί τώρα να αποκομίσει περισσότερες παραχωρήσεις στο θέμα της Βόρειας Ιρλανδίας. Είναι δύσκολο, αλλά ακόμα εφικτό, γιατί η εναλλακτική θα είναι το σκληρό Brexit και δεν θέλουν να φύγουν χωρίς συμφωνία. Θα είναι κακό και για μας και για εκείνους. Ας εργαστούμε με ευφυΐα και πραγματισμό για να βοηθήσουμε τους Βρετανούς φίλους μας να βρεθεί λύση».
Ο τέως Πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι «τα λεγόμενα κεντρώα κόμματα πρέπει να κάνουν περισσότερα για να υπερασπιστούν την ΕΕ» προσθέτοντας ότι «τα κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα δεν ανέλαβαν δράση για να υπερασπιστούν την Ε.Ε. Αν πήγαιναν καλά τα πράγματα, ήταν δικό τους επίτευγμα, αν όχι ήταν λάθος των Βρυξελλών».
“Κώδωνας κινδύνου” και για το Προσφυγικό
Σε ότι αφορά το Μεταναστευτικό – Προσφυγικό ο κ. Μπαρόζο τόνισε «δεν είμαι ευτυχής από τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε. Θα έπρεπε να κάνει περισσότερα, αλλά μπορεί να κάνει όσα της δίνουν τα μέσα που αποφασίζουν τα κράτη-μέλη. Η Frontex έχει 60 δημοσίους υπαλλήλους στις Βρυξέλλες μόνο. Πώς να ελέγξεις τα σύνορα της ΕΕ με 60 ανθρώπους, λιγότερους από ένα αστυνομικό τμήμα στο Παρίσι ή την Αθήνα; Η προσφυγική κρίση άρχισε στο τέλος της δεύτερης θητείας μου. Η έκκλησή μου προς τις κυβερνήσεις να κάνουν περισσότερα δεν απέφερε καρπούς».
«Εάν η ΕΕ θέλει να διατηρήσει την ελευθερία μετακίνησης στο εσωτερικό της, πρέπει να είναι αξιόπιστη στα εξωτερικά σύνορα. Δεν προτείνω τείχη, αλλά μπορούμε να έχουμε πιο αποτελεσματική πολιτική ελέγχου των συνόρων. Δεν μπορούμε να «πάρουμε» όσους έρχονται στην Ευρώπη για δουλειά. Τότε θα ενισχυθούν τα εθνικιστικά, τα ακραία κόμματα».
Τέλος ερωτηθείς εάν είναι ορθή η ευρωπαϊκή κίνηση να προσφερθούν αρκετά δις ευρώ στην Τουρκία για να ανακοπεί το κύμα προς την γηραιά ήπειρο, ο κ. Μπαρόζο είπε «τουλάχιστον δουλεύει... Θα προτιμούσα να μην πληρώσει η ΕΕ, αλλά χρειαζόμαστε τη βοήθειά τους. Η Ελλάδα χρειάζεται υποστήριξη για να αντιμετωπίσει το θέμα αυτό. Χρειαζόμαστε πιο στοχευμένη πολιτική ανάπτυξης στην Αφρική…»
