Δέκα ερωτήσεις-απαντήσεις για τον Μεταναστευτικό Κώδικα

Του Γιώργου Παπακωνσταντίνου

1. Για ποιό λόγο έπρεπε να φτιάξουμε Μεταναστευτικό Κώδικα; Δεν μας έφτανε η νομοθεσία που έχουμε μέχρι σήμερα;

Η σημερινή νομοθεσία για τη μετανάστευση δημιουργήθηκε σταδιακά μετά το 1991. Βασίζεται σε εθνική νομοθεσία νόμους αλλά και σε Οδηγίες της ΕΕ. Ο βασικός της κορμός είναι ο νόμος 3386/2005. Πέραν αυτού, όμως, ρυθμίσεις υπάρχουν σε άλλους 20 νόμους, 6 Προεδρικά Διατάγματα και 42 διάφορες άλλες κανονιστικές πράξεις. Όλα αυτά μαζεύονται σε ένα  ενιαίο κείμενο. Η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά Κώδικα για τη Μετανάστευση.

2. Η κωδικοποίηση ήταν απλό συμμάζεμα της υπάρχουσας νομοθεσίας ή υπήρξαν νέες παρεμβάσεις;

Υπάρχουν πολλές νέες παρεμβάσεις και ουσιαστικές αλλά και προς την κατεύθυνση της απλοποιήσεως των διαδικασιών και της μειώσεως της γραφειοκρατίας.

3. Ποιά είναι η βασική καινοτομία του νόμου;

Ο νεος νόμος έχει ως βάση του την “άδεια επί μακρόν διαμένοντος”. Αυτή είναι μία άδεια διαμονής και εργασίας που δίνει τη δυνατότητα στον κάτοχό της να μετακινείται σε όλες τις χώρες της ΕΕ και να εργάζεται και σε αυτές. Με αυτόν τον τρόπο, οι αλλοδαποί που διαμένουν στην Ελλάδα θα μπορούν να πάνε και να εργασθούν σε άλλες χώρες της ΕΕ που δεν έχουν τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδος.

Ήταν απαίτηση της ΕΕ ή της Τρόικας ο μεταναστευτικός κώδικας;

Όχι. Ήταν ανάγκη για ορθή ρύθμιση.

4. Δηλαδή, μέχρι τώρα τί γινόταν με  άδειες διαμονής που είχαν οι αλλοδαποί.

Το μέχρι σήμερα σύστημα βασιζόταν στις εθνικές άδειες διαμονής: “Άδειες αορίστου χρόνου” ή “δεκαετείς άδειες”. Αυτές οι άδειες δεν έδιναν δικαίωμα στον κάτοχό τους να εργασθεί σε άλλη χώρα πλην της Ελλάδος.

5. Μήπως οι άλλοι Ευρωπαίοι διαμαρτυρηθούν για την παροχή “αδειών επί μακρόν διαμένοντος”, όταν δουν χιλιάδες αλλοδαπούς από την Ελλάδα να συρρέουν στις χώρες τους;

Ο κώδικας ακολουθεί αυστηρά την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η παροχή “αδειών επί μακρόν διαμένοντος” γίνεται βάσει των σχετικών ευρωπαϊκών οδηγιών. Δεν μπορεί να διαμαρτυρηθεί κανένας διότι όλα γίνονται απολύτως νόμιμα, σύμφωνα με όσα οι ίδιοι Ευρωπαίοι έχουν κατά καιρούς υιοθετήσει και ζητούν και από την Ελλάδα να εφαρμόσει.

6. Υπάρχουν άλλες καινοτομίες στον Κώδικα;

Ενδεικτικά αναφέρονται:

•  Ευνοϊκότερη αντιμετώπιση μετανάστών δεύτερης γενεάς (δηλαδή παιδιά μεταναστών που έχουν γεννηθεί ή έχουν μεγαλώσει στη χώρα, έχουν πάει εδώ σχολείο κ.λ.π.). Τους παρέχονται τα δικαιώματα του επί μακρόν διαμένοντος εντός της ελληνικής επικρατείας και μειώνεται η γραφειοκρατία ως προς την ανανέωση των αδειών τους..
• Αλλαγή διαδικασίας μετακλήσεων νέων αλλοδαπών. Ο σχεδιασμός είναι σε κεντρικό επίπεδο (και όχι σε επίκεντρο περιφέρειας) για να υπάρχει συνολικός έλεγχος καν συνάρτηση με τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς εργασίας στο σύθνολο της χώρας. Η διαδικασία γίνεται ταχεία και ευέλικτη.
• Εισαγωγή ειδικών ταχείων διαδικασιών (fast track) εισόδου και διαμονής αλλοδαπών για την προώθηση επενδυτικών και αναπτυξιακών δραστηριοτήτων (π.χ. στρατηγικές επενδύσεις, αγορά ακινήτων).
• Υιοθέτηση διατάξεων που λαμβάνουν υπ’ όψιν την οικονομική κρίση. Οι άνεργοι αλλοδαποί που διαμένουν νόμιμα και μακροχρόνια στην Ελλάδα δεν γίνονται υποχρεωτικώς παράνομοι.

7. Πώς καταπολεμά τη γραφειοκρατία ο κώδικας;

Μειώνονται οι κατηγορίες των αδειών διαμονής από 50 σε 19 Επίσης καταργούνται περίπου 20 δικαιολογητικά για τις ανανεώσεις αδειών.

8. Ο νέος κώδικας αφορά και σε νόμιμους και σε παράνομους μετανάστες;

Ο κώδικας αφορά αποκλειστικώς στους νομίμως διαμένοντες στη χώρα αλλοδαπούς. Πρόκειται για περίπου 540.000 άτομα που έχουν ήδη άδεια διαμονής στη χώρα. Οι παράνομοι μετανάστες δεν έχουν άδεια διαμονής. Διαμένουν παρανόμως στη χώρα και δεν εφαρμόζεται σε αυτούς ο κώδικας. Αυτοί απελαύνονται.

9. Δηλαδή, δεν νομιμοποιούνται εκ νέου παράνομοι μετανάστες, όπως έγινε επανειλημμένως στο παρελθόν;

Όχι. Αντιθέτως, οι διατάξεις γίνονται πιο αυστηρές ως προς τις υπάρχουσες δυνατότητες για νομιμοποίηση παρανόμων μεταναστών ή την οικογενειακή επανένωση που γίνεται πλέον με αυστηρούς όρους.

10. Τί αλλάζει δηλαδή στην οικογενειακή επανένωση;

 Το πρόβλημα δημιουργείται σε χώρες όπου επιτρέπεται η πολυγαμία. Με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, ο άνδρας έχει δικαίωμα να φέρει μόνον μία από τις συζύγους του αλλά όλα τα ανήλικα τέκνα που έχει αποκτήσει από όλες τις συζύγους. Με δεδομένο ότι οι ληξιαρχικές πράξεις εύκολα πλαστογραφούνται σε αυτές τις χώρες, είχαμε αντιμετωπίσει επανειλημμένως καταστρατήγηση των συγκεκριμένων ευρωπαϊκών διατάξεων και είσοδο μεγάλου αριθμού ατόμων στην εφηβική ή μετεφηβική ηλικία που εμφανίζονταν ως “τέκνα” του νομίμως διαμένοντος. Με τον Κώδικα ζητούμε πλέον τέστ DNA για να αποδεικνύεται η συγγενική σχέση.